احصاء مؤلفه‌های تفکر مراقبتی بر بنیاد شناسایی ابعاد تفکر مبتنی بر سخنان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانش آموخته دکتری، تاریخ وفلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

10.22084/nahj.2025.29528.3071

چکیده

تفکر مراقبتی به عنوان یک عامل بازدارنده درونی، انسان­ها را آگاه می­‌کند  تا متوجه باشد که در تعاملات یا اعمال ارادی نمی‌­تواند به خود اجازه و حق کامل بدهد تا خواسته­‌های بالقوه‌­اش را به فعلیت برساند. یکی از راه‌­های رسیدن بشر به سلامت روانی و معنویی مراقبت و محافظت از فکر(تفکر مراقبتی) می‌­باشد تا با کمک آن بتواند از تفکر خود در مسیر درست استفاده کند. هدف پژوهش حاضر احصاء مؤلفه‌­های تفکر مراقبتی بر بنیاد شناسایی ابعاد تفکر مبتنی بر سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه است. روش پژوهش تحلیل مفهوم است. تحلیل مفهومی، تحلیلی است که ما به واسطه آن به فهم معتبری از معنای عادی یک مفهوم یا مجموعه‌­ای از مفاهیم مرتبط دست می­‌یابیم. مراحل تحلیل مفهومی ناظر بر تصمیم‌گیری درباره سطح تحلیل، بررسی حدود معنایی مفهوم و تحلیل مولفه‌های تفکر مراقبتی در نهج‌البلاغه به دست آمده است. ابزار پژوهش فیش‌برداری بوده و پس از جمع‌آوری داده‌­ها نتایج به شیوه کیفی تحلیل گردید. یافته‌­ها نشان می­‌دهد که سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه دارای ظرفیت‌­هایی برای استخراج ابعاد مختلف تفکر مراقبتی از نگاه امام علی(ع) می‌­باشد. همچنین نتایج نشان داد، با توجه به ابعاد تفکر در نهج‌البلاغه، در سخنان امام علی (ع) ظرفیت­‌هایی وجود دارد که که امکان استخراج و احصاء مولفه‌­هایی برای تفکر مراقبتی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Enumerating the Components of Careful Thinking Based on Identifying the Dimensions of Thinking Derived from the Statements of Imam Ali (AS) in Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • Akbar Salehi 1
  • Sina Torkashvand 2
1 Associate Professor, Department of Philosophy of Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 PhD student, History and Philosophy of Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Careful thinking, as an internal restraining factor, makes humans aware so that they realize in their interactions or voluntary actions they cannot grant themselves complete permission and right to actualize their potential desires. One of the ways for humanity to achieve psychological and spiritual health is through care and protection of thought (careful thinking), enabling them to use their thinking in the correct path. The objective of the present study is to enumerate the components of careful thinking based on identifying the dimensions of thinking derived from the statements of Imam Ali (AS) in Nahj al-Balagha. The research method is conceptual analysis. Conceptual analysis is an analysis through which we attain a valid understanding of the ordinary meaning of a concept or a set of related concepts. The stages of conceptual analysis pertain to deciding on the level of analysis, examining the semantic boundaries of the concept, and analyzing the components of careful thinking obtained from Nahj al-Balagha. The research instrument included note-taking, and after data collection, the results were analyzed qualitatively. The findings indicate that the statements of Imam Ali (AS) in Nahj al-Balagha possess the potential for extracting various dimensions of careful thinking from the perspective of Imam Ali (AS). Furthermore, the results showed that, considering the dimensions of thinking in Nahj al-Balagha, there is potential within the statements of Imam Ali (AS) to extract and enumerate components for careful thinking.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balagha
  • Careful Thinking
  • Components of Islamic Careful Thinking
  • Imam Ali (AS)

مراجع

  • نهج‌البلاغه. (1386). ترجمه محمد دشتی. قم: انتشارات نسیم کوثر.
  • آقابابایی، ناصر (1399). مقدمه­ای بر تفکر نقادانه و آموزش آن. تهران: سمت
  • باقری، خسرو (1392). الگوی مطلوب آموزش و پرورش در جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات مدرسه.
  • تمیمی آمدی، عبدالواحدبن‌محمد(1410). غررالحکم و دررالکلم. ترجمه محمد علی انصاری. قم: دارالکتاب الاسلامی.
  • جوادی آملی، عبدالله (1400). سلونی قبل ان تفقدونی (تحریر نهج البلاغه). قم: نشر اسراء.
  • سیف، علی‌اکبر (1397). روانشناسی تربیتی و پرورشی. تهران: سمت.
  • شریعتمداری، علی (1396). پرورش تفکر. تهران: انتشارات پژوهش ابن سینا.
  • شوشتری، محمد تقی (1376). بَهْجُ الصَّباغَةِ فی شَرْحِ نَهْجِ الْبَلاغَة. تهران: امیرکبیر.
  • عابدی، منیره، نوروزی، رضا علی، حیدری، محمدحسین، و مهرابی، حسینعلی (1396). ارائه مدل مفهومی ارتباط فلسفه برای کودکان(با تاکید بر بُعد تفکر مراقبتی و هوش هیجانی). مجله نوآوری­های آموزشی، شماره 65، سال 17، 150-131.
  • فیض‌الاسلام اصفهانی، سید علینقی (1371). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. تهران: چاپخانه سپهر.
  • کابلی، قاسمعلی و میردیلمی، حسن (1401). تفکر مراقبتی و دیگرگرایی از منظر قرآن: علاج اخلاقی کرونا ویروس. مجله الهیات تطبیقی، سال 13، شماره 27، 98-85.
  • کوهی اصفهانی، هاجر و کشاورز، سوسن. (1398). تفکر مراقبی از منظر آیات قران کریم. دوفصلنامه علمی دانشگاه امام صادق(ع)، سال 7، شماره 12، 45-65.
  • هدایتی، مهرنوش (1396). صعودی سالم: رویکرد نقد مراقبتی. پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال 17، شماره 7، 252-235.
  • هدایتی، مهرنوش (1397). ساخت و هنجاریابی پرسشنامه سنجش تفکر مراقبتی برمبنای رویکرد تربیتی فلسفه برای کودک. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، سال 25، شماره 2، 153-178.
  • یاسینی، علی، عبدی، مرضیه، و تابان، محمد (1396). شناسایی مولفه­های تفکر استراتژیک بر مبنای آموزه‌های نهج‌البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه. سال 5، شماره 18، 75-55.
  • Davey, S. (2004). Consensus, Caring and Community: An Inquiry into Dialogue. Analytic Teaching, 25(1), 18-51.

DOI: 10.13189/ujer.2019.070609

  • Dombaycia, M. A. (2014). Teaching of Environmental Ethics: Caring THinking. Journal of Environmental Protection and Ecology, 15, 3A, 1404-1421.
  • Dombaycıa, A., Demirb, M., Tarhanc, S. & Bacanlıd, H. (2010). Quadruple Thinking: Caring Thinking. International Conference on Education and Educational Psychology, Procedia Social and Behavioral Sciences 12, 552-561.
  • Gay, G. (2010). Culturally responsive teaching: Theory, research and New York, NY: Teachers College Press.
  • Lipman, E (2003). Thinking in education.2nd New York. Cambridge University Press.
  • Lipman, M. (1995). Caring as Thinking. Inquiry: Critical Thinking across the Disciplines, 15(1), 1-13.
  • Neuhauser, D. (2015). Careful thinking. American Journal of Roentgenology, 2(5), 32-50.
  • Noddings, N. (1984). Caring: A feminine approach to ethics and moral Berkeley, CA: University of California Press.
  • Parker, C. J. (2021). The Importance of Clear and Careful Thinking in Clinical Ethics. The Journal of Medicine and Philosophy, 46(1), 1-16.
  • Shaari, A. & Hamzah, A. (2018). A comparative review of caring thinking and its implications on teaching and learning. Malaysian Journal of Learning and Instruction, Vol. 15, No. 1, 83-104.
  • Sharp, A. (2007). Education of the Emotions in the Classroom Community of Inquiry, Gifted Education International, 22(2), 248-257.
  • Sharp, A. M. (2014). The Other Dimension of Caring Thinking (with a new commentary by Phillip Cam). Journal of Philosophi in School, 1(1), 15-21.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار