واکاوی نشاط و شادی در نهج‌البلاغه به‌منظور ارائه دلالت‌های تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

شادی یکی از نیازهای طبیعی بشر است و آیین اسلام مکتبی است جامع که در تمام شئون زندگی بشر برنامه‌هایی را به‌مقتضای نیازهای فطری از زمینه‌های ذاتی انسان قرار داده است؛ بنابراین تحقیق حاضر باهدف شناخت نشاط و شادی در نهج‌البلاغه به‌منظور ارائه دلالت‌های تربیتی انجام شد این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار کیفی از نوع تحلیل محتوا است جهت تحلیل دلالت‌های تربیتی از کتاب نهج‌البلاغه استفاده و در سه مرحله کدگذاری انجام شد انتخاب نمونه‌های تحقیق به روش نمونه‌گیری هدفمند انجام گرفت و جملات (کدهای باز) به‌صورت هدفمند استخراج شدند و حجم نمونه بر اساس قاعده اشباع داده‌ها سازماندهی شد. روایی در این پژوهش با استفاده از سازمان‌دهی فرایندهای ساخت‌یافته برای ثبت، نوشتن و تفسیر داده‌ها استفاده شد و روائی محتوایی توسط خبرگان تأیید شد. پایایی از ضریب توافق با 77/0 به دست آمد. ابزار تحقیق در این روشن نت‌برداری و فیش‌برداری بود. یافته‌های تحقیق نشان داد نشاط از دیدگاه نهج‌البلاغه را سه دسته از دلالت‌های تربیتی شامل 11 مقوله دلالت‌های عاطفی، 17 مقوله دلالت‌های رفتاری، 21 مقوله دلالت‌های شناختی دسته‌بندی نمود. نتایج گویای این است که نگاه و دیدگاه نهج‌البلاغه به نشاط و شادی دیدگاهی توأمان دنیوی و مادی همراه بوده است و این نشاط را لازم و ضرورت زندگی دنیوی مؤمن می‌داند و نشاط اصیل را نشاط اخروی دانسته نشاطی که در گرو عمل به عمل صالح می‌داند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of cheerfulness and happiness in Nahj al-Balagha in order to provide educational implications

نویسندگان [English]

  • Saadat Amiri 1
  • Zohreh Saadatmand 2
  • Maryam Baratali 3
1 PhD Student, Department of Philosophy of Education, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
2 Associate Professor, Department of Curriculum Planning, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Curriculum Planning, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Happiness is one of the natural human needs, and Islam is a comprehensive school that has put plans in all aspects of human life in accordance with the natural needs of human beings; Therefore, the present research was carried out with the aim of understanding vitality and happiness in Nahj al-Balagha in order to provide educational implications. This research is applied in terms of purpose and qualitative in terms of method involving content analysis. To analyze the educational implications, the book Nahj al-Balagha was used and coding was done in three stages. The research samples were selected by purposive sampling method and the sentences (open codes) were purposefully extracted and the sample size was organized based on the rule of data saturation. Validity in this research was used by organizing structured processes to record, write and interpret data, and content validity was confirmed by experts. The reliability of the agreement coefficient was found to be 0.77. The research tool in this method was note-taking. The findings of the study showed that ‘Nishat’ (vitality), from the point of view of Nahj al-Balagha, can be classified under three categories of educational implications, including 11 categories of emotional implications, 17 categories of behavioral implications, and 21 categories of cognitive implications. The results show that Nahj al-Balagha's view of joy and happiness has been accompanied by a view of both worldly and material joy, and he considers this joy to be necessary and necessary for the believer's worldly life, and he considers genuine joy to be the joy of the hereafter, a joy that depends on good deeds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Educational implications
  • Joy and Happiness
  • Emotional Implications
  • Behavioral Implications
  • Cognitive Implications

مراجع

  • نهج‌البلاغه (1382). ترجمه: محمد دشتی، قم: انتشارات ارم.
  • نهج‌البلاغه (1360). ترجمه: سید علی‌نقی فیض‌الاسلام0انتشارات فجر.
  • استراوس، انسلم و کوربین، جولیت (1998). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه داده‌بنیاد. ترجمه ابراهیم شریفی. (1396). تهران: نشر نی.
  • اشرفی، عباس و براری، سوسن (1398). مطالعه تطبیقی عوامل و انواع شادی در قرآن و عهدین. مطالعات قرآن و حدیث، 10(2)، 169-204.
  • بازرگان، زهرا (1396). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهایی به پژوهش رفتاری. تهران: انتشارات دیدار.
  • حسینی، مهدی (1398). شادی در آیینه روایات. تهران: انتشارات نور.
  • رضایی، علی (1400). روان‌شناسی اجتماعی و ارزش‌های دینی. قم: انتشارات دارالحدیث.
  • سرمدی، محمدتقی و شریفی، الهه (1398). روش‌های تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
  • شبابی، مهریار. (1397). بررسی تحلیلی مدح و ذم (ستایش و نکوهش) شادی و نشاط در آموزه‌های اسلامی. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 2(23)، 55-70.
  • شریفی، حسن‌پاشا، شریفی، نسترن و تنکابنی، محمدجواد (1397). روش تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات رشد.
  • طباطبائی‌نسب، سید مجتبی (1399). بررسی و تحلیلی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر نشاط و شادی. رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی، 2(3)، 250-279.
  • طباطبائی‌نسب، سیده مریم (1399). روان‌شناسی شادی و سلامت روان. تهران: انتشارات سمت.
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). العین. قم: نشر هجرت.
  • فرقانی، امیررضا، داوری، امین، ایوبی، الهه و صادقی، میثم (1402). پیش‌بینی پریشانی روانشناختی دانشجویان: نقش نشاط معنوی و تاب‌آوری. مطالعات اسلامی در حوزه سلامت، 6(23)، 11-20.
  • کریپندورف، کلوس (2004). تحلیل محتوا: درآمدی بر روش‌شناسی. ترجمه هوشنگ ناظمی. (1395). تهران: نشر نی.
  • مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. چ دوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • محدث نوری، حسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آل‌البیت.
  • Seligman, M. E. P. (2002). Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realize Your Potential for Lasting Fulfillment. New York: Free Press.
فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه
دوره 12، شماره 46
تابستان 1403
شهریور 1403
صفحه 131-149

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار