نهج‌البلاغه و بنیان تراژیک رابطه اخلاق و سیاست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.22084/nahj.2024.29306.3055

چکیده

بحث از نسبت بین اخلاق و سیاست و جستجوی راهی برای تنظیم مناسبات این دو ساحت مهم حیات انسان، از مهم‌ترین دغدغه‌های اندیشمندان سیاسی در تاریخ فکر بشری است. در این جستار با رجوع به نهج‌البلاغه به‌عنوان یکی از متون شاخص در میراث اندیشه‌ایِ اسلام ـ که راویِ مواجهه‌ی اخلاقی امام علی(ع) با جهان و حاصل تجربه زیسته آن حضرت به‌عنوان خلیفه مسلمانان در یکی از بحرانی‌ترین دوران‌های تاریخ اسلام است ـ تلاش شده است تا رویکرد این متن در مواجهه با پرسش بنیادین نسبت اخلاق و سیاست، با روش تحلیلی بررسی و واکاوی گردد. دستاورد مقاله این است که امام در موقعیت تراژیک پایبندی به اصول و قواعد اخلاقی از یک‌سو و دوام و قوام بخشیدن به حکومت خویش از سوی دیگر، به‌رغم درک عمیق و هوشمندانه از واقعیت‌های جامعه و آگاهی از شیوه‌های متعارَف و معمول سیاست‌ورزی، در چارچوب هستی‌شناسی توحیدی خویش، حفظ کرامت انسان‌ها و رعایت اصول اخلاقی و پرهیز از خشونت و ارعاب و فریب را، بر بقای قدرت و حکومت ـ حکومتی که معطوف به مصلحت عمومی است ـ ترجیح می‌دهد و بدین ترتیب منادی شیوه‌ای از سیاست‌ورزی است که در آن، حفظ کرامت انسان بر هر ملاحظه دیگری ارجحیت دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Najh al-Balagha and the Tragic Foundations of the Relationship Between Ethics and Politics

نویسندگان [English]

  • Yadollah Honari Latifpour 1
  • Sadegh Mirvisinik 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 PhD student in Political Thought, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Discussing the relationship between ethics and politics and searching for a way to regulate the relationship between these two important areas of human life has been one of the most important concerns of philosophers and political thinkers in the history of human thought since Plato until now. In this essay, with reference to Nahj al-Balaghah as one of the significant and influential texts in the intellectual heritage of Islam and Iran - which is the narrator of Imam Ali's (a.s.) moral encounter with the world and the result of the lived experience of that noble person as the caliph of Muslims in one of the most critical periods of Islamic history. It has been tried to examine and analyze the approach of this text in facing the fundamental question of the relationship between ethics and politics, using the analytical method. The achievement and finding of the article is that the Imam in the tragic situation of adhering to moral principles and rules on the one hand and the durability and stability of his government on the other hand, in spite of his accurate and intelligent understanding of the realities of the society and his knowledge of conventional and usual ways of politics and maintaining power, in the framework of his monotheistic ontology, he prefers maintaining the dignity of human beings and observing moral principles and avoiding violence, intimidation, deception, and terrorism over the survival of power and government - a government that is aimed at the public interest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Politics
  • Tragedi
  • Nahj al-balagha
  • human dignity
  • public interest