تبیین ساختار هندسی مضامین سخنان علوی در مواجهه با خوارج، پس از نبرد نهروان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه الزهرا

2 دانشیار دانشگاه الزهرا(س)

3 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

10.22084/nahj.2024.29639.3089

چکیده

با توجه به شبهات فراوانی که امروزه در باب تضییع حقوق مخالفان سیاسی- عقیدتی، بر دین اسلام وارد می‌شود؛ از جمله ضرورتها بررسی سیرۀ اهل بیت(ع) در این باب است. به همین جهت، این مقاله مصمم شده است به بررسی سیرۀ امیرالمومنین(ع) نسبت به یکی از مخالفانشان؛ یعنی خوارج بپردازد و روشن کند آیا در سخنان حضرت نسبت به خوارج، آن هم در زمان اوج قدرت ایشان بر آنها؛ یعنی پس از غلبه بر آنها در جنگ نهروان، مضامینی دال بر تضییع حقوق و سرکوب ظالمانه وجود دارد؟ به عبارت کلی‌تر، مضامین سخنان علوی(ع) نسبت به خوارج، پس از غلبه بر آنها در جنگ نهروان، بر چه اموری دلالت دارند؟ جهت پاسخگویی به پرسش مذکور، از بهترین گزینه‌ها استفاده از رویکرد «تحلیل محتوای مضمونی» است؛ زیرا این رویکرد ابزاری کاملاً تخصصی و فاقد پیش‌ فرض، جهت درک مضامین هر متنی؛ از جمله متونِ غنی روایات است. به مدد رویکرد یادشده، نمودارهای سنجش فراوانی نشان می‌دهند که «تبیین مشخصه‌های فرقۀ خوارج» مهمترین و پرکاربردترین مضمون اصلی سخنان حضرت، در بازۀ زمانی پس از غلبه بر خوارج است. همچنین کلیۀ مضامین اصلی و فرعی سخنان مذکور حضرت، در ذیل دو مضمون فراگیر مقابل قابل استقرار هستند : 1) اهتمام علوی به تبیین حقانیت یا عدم حقانیت دو طرف اختلاف(خود و خوارج). 2) تاکید علوی بر کیفر حداقلی خوارج، و مدارای حداکثری با آنها.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

explanation of the Geometric Structure of Imam Ali's Discourse Against the Kharijites, Post-Battle of Nahrawan

نویسندگان [English]

  • Nasibeh Bahrololoumi 1
  • BiBi Sadat Rida Bahabadi 2
  • mohammad Etrat Doust 3
1 Doctoral student of Al-Zahra University
2 Danishyar Daneshgah Al-Zahra(s)
3 Assistant Professor in Department of Islamic Theology and Education, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Amidst contemporary concerns regarding the treatment of political and ideological dissenters within Islam, it is imperative to scrutinize the historical behavior of the Ahl al-Bayt. This study focuses on Imam Ali's interactions with the Kharijites, a group that opposed him, to ascertain whether his speeches directed at them, particularly after his triumph at the Battle of Nahrawan That is, during the peak of Imam's power over them, contain any indications of rights violations or unjust suppression. Broadly, what do these speeches reveal about Imam Ali's stance and policies towards the Kharijites? To address this, the method of content analysis is employed, providing an unbiased and specialized framework for interpreting texts, including the rich narrative sources available. Through this method, it is evident that the primary focus of Imam Ali's post-victory speeches is to elucidate the characteristics of the Kharijite faction. Moreover, the core and subsidiary themes of these speeches can be classified into two overarching categories: 1) Imam Ali's efforts to clarify the legitimacy or lack thereof for both sides of the conflict (his own and the Kharijites'), and 2) his insistence on meting out minimal punishment to the Kharijites while demonstrating maximum tolerance towards them

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali
  • Kharijites
  • Nahrawan
  • Punishment and Tolerance
  • Content Analysis