نقش آسیب‌های دنیاگرایی در تربیت معنوی از منظر نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکترای تخصصی الهیات و معارف اسلامی، گرایش علوم قرآن و حدیث، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تویسرکان، دانشگاه آزاد اسلامی، تویسرکان، ایران

3 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

ازجمله روش‌های شناخت آسیب‌ها و موانع تربیت معنوی، عمل به دستورالعمل‌ها و سفارش‌های امام علی(ع) است که خود پله‌های بالاترین درجات کمال و معنویت را پیموده و آسیب‌ها و موانع آن را به وجه احسن از سر راه خود زدوده است. تربیت معنوی پروراندن و رشد میل فطری انسان به پروردگار و تعالی‌بخشی ملکات نفسانی است. مقاله پیش‌رو درصدد است با بهره‌مندی از آموزه‌های امام علی(ع) به روش توصیفی تحلیلی نقش آسیب‌های دنیاگرایی در تربیت معنوی را موردبررسی قرار دهد. با واکاوی آموزه‌های نهج‌البلاغه معلوم می‌شود که مهم‌ترین آسیب تربیت معنوی دنیاگرایی است. دنیاگرایی مانع نیل انسان به‌مراتب کمال، رشد و تربیت معنوی بوده و باعث غفلت انسان از جایگاه انسانی خود خواهد شد. نتایج پژوهش نشان داد که عواملی همچون لذت‌طلبی افراطی، حبّ دنیا، اشرافی‌گری کارگزاران حکومتی، انکار معاد، عطش تشنگان دنیا، مستی ناشی از نعمت، نیرنگ‌بازی دنیا و آزمندی زمینة دنیاگرایی را فراهم نموده و عوارض جبران‌ناپذیری را برای تربیت معنوی انسان به بار می‌آورد. هدف نهایی دین تربیت معنوی انسان و تعالی روحی او است. با تأمل در مقتضیات چنین تربیتی به آسیب‌های دنیاگرایی در تربیت معنوی پی می‌بریم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Mundane Harms in Spiritual Education from the Perspective of Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • Mohsen Varmazyar 1
  • Ali Husein Ehteshami 2
  • Mansoor Khoshkhooei 3
1 PhD Student in Theology and Islamic Studies, Quran and Hadith Sciences, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Tuyserkan Branch, Islamic Azad University, Tuyserkan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Bu Ali Sina University, Hamadan, Iran
چکیده [English]

One of the methods of recognizing the harms and obstacles of spiritual education is following the instructions and recommendations of Imam Ali (AS) who has climbed the steps of the highest degrees of perfection and spirituality and has removed the harms and obstacles in a good way. Spiritual education is the cultivation and growth of man's innate desire for God and the exaltation of carnal possessions. The leading article intends to examine the role of secularism in the spiritual education by using the teachings of Imam Ali (AS) in a descriptive-analytical method. An examination of the teachings of Nahj al-Balagha reveals that the most important harm of spiritual education is secularism. Secularism hinders the attainment of human perfection, growth and spiritual education and will cause man to neglect his human status. The results showed that factors such as extreme hedonism, worldly love, aristocracy of government officials, denial of resurrection, thirst for the world, drunkenness due to blessings, trickery of the world, and greed provide the ground for secularism and irreparable consequences. It bears fruit for the spiritual education of man. Man's spiritual education and spiritual excellence is the ultimate goal of religion. By reflecting on the requirements of such education, we realize the harms of secularism in spiritual education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • World
  • secularism
  • spiritual education
  • Nahj al-Balagha
-       قرآن کریم.
-       ابن­فارس، احمدبن­فارس. (1404 ق). معجم مقاییس­اللغه، جلد 2، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
-       اشعری، زهرا؛ باقری، خسرو؛ حسینی، افضل السادات. (1391). «بررسی مفهوم، اصول و روش­های تربیت معنوی از دیدگاه علامه طباطبایی». دوفصلنامه تربیت اسلامی. شماره 5، 112-89.
-       آمدی، ابوالفتح. (1410ق). غررالحکم و دررالکلم. قم: دارالکتاب­الاسلامی.
-       باندورا، آلبرت. (1372). نظریه یادگیری اجتماعی ترجمه فرهاد ماهر. تهران: راه­گشا.
-       جعفری، محمد­تقی. (1362). ترجمه و شرح نهج­البلاغه. جلد 13. تهران: دفتر نشر فرهنگی اسلامی.
-       -------------. (1378). تعلیم و تربیت. چاپ اول. تهران: پیام آزادی.
-       حرانی، ابومحمد حسن­بن­علی. (1362). تحف العقول. ترجمه محمدصادق حسن­زاده. تهران: نشر آل­علی (ع).
-       خدایاری­فرد، محمد. (1381). مسائل دوران کودکی و نوجوانی. تهران: انتشارات یسطرون.
-       دشتی، محمد. (1398). ترجمه نهج­البلاغه. چاپ ششم. قم: انتشارات محمد و آل محمد.
-       سلحشوری، احمد. (1390). «حدود و ثغور تربیت اخلاقی. تربیت معنوی و تربیت دینی». فصلنامه علمی­پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. سال دوم شماره 2، 61-47.
-       طباطبایى، سید محمد­حسین. (1417). المیزان فی تفسیر­القرآن، جلد 10، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
-       طوسی، محمدبن­حسن. (1360). اخلاق ناصری. تصحیح و توضیح مجتبی مینویی و علیرضا حیدری. تهران: چاپ خوارزمی.
-       ----------------. (بی­تا). التبیان فی تفسیر­القرآن، جلد 4، بیروت: داراحیاء­التراث­العربی.
-       غباری بناب، باقر؛ سلیمی، محمد؛ سلیمانی، لیلا و نوری­مقدم، ثنا. (1386). «هوش معنوی». فصلنامه علمی پژوهشی اندیشه نوین دینی. شماره 1، 78-96.
-       غزالی، ابوحامد محمد­بن­محمد. (1352). احیاعلومالدین. ترجمه مؤید­الدین محمد خوارزمی. به کوشش حسین خدیو جم. تهران: دارالکتب­العلمیه.
-       کلینی، محمدبن­یعقوب. (1407 ق). الکافی. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب­الاسلامیه.
-       کیانی، معصومه؛ مهرمحمدی، محمود؛ صادق­زاده، علیرضا و نوذری، محمود. (1394). «تبیین رویکردهای موجود درباره تربیت معنوی کودکان و نقد آن‌ها با تاکید بر آموزه­های اسلامی». فصلنامه تعلیم و تربیت. شماره 126، 31-9.
-       مجلسی، محمدباقر. (1403 ق). بِحارُالاَنوار الجامِعَةُ لِدُرَرِ أخبارِ الأئمةِ­الأطهار. چاپ دوم. بیروت: دار احیاء التراث­العربی.
-       مطهری، مرتضی. (1380). سیری در نهج­البلاغه، چاپ بیست و ششم. تهران: انتشارات صدرا.
-       مکارم شیرازی، ناصر. با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان.(۱۳86). پیام امام امیرالمومنین (ع): شرح تازه و جامعی بر نهج­البلاغه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-       میرعرب، فرج­الله. (1392). تربیت اعتقادی و معنوی با نگاهی قرآنی. قم: بوستان کتاب.
-       یدللهی­فر، محمدجواد؛ فقیهی، علیرضا؛ سیفی، محمد؛ یوسف­زاده، محمد­رضا؛ ناطقی، فائزه. (1397). «اهداف و اصول تربیت معنوی براساس آموزه­های امام علی(ع) در نهج­البلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه، شماره 24. 120- 105.
-       Cully, I. (1984). Education for Spiritual Growth. San Francisco: Harper & Row.
-       Hill, B. V. (1990) . “A time to search:spiritual drvelopment in the classroom”, Christian Education, No. 36, 5-22.
-       Vaughan, F. (1991). “Spiritual issue in psychotherapy”, Journal of transpersonal psychology, 23, 105-119.