پویایی‌شناسی مدیریت دانش در سیرۀ امام علی(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری، پویایی‌شناسی سیستم‌ها، دانشگاه صنعتی شریف

2 کارشناس ارشد مدیریت اجرایی، پارک علم و فناوری یزد، ایران

3 استادیار، گروه معارف، دانشگاه قم

چکیده

در عصر اقتصاد دانش‌بنیان بیش‌ازپیش مدیریت دانش در مدیریت موفق سازمان‌ها نقش دارد. بااین‌حال بسیاری از پروژه‌های مدیریت دانش شکست‌خورده و به هدف خود نرسیده است. بر همین اساس مدیریت دانش در کانون توجه محققین قرار گرفته و تئوری‌های مختلفی در این زمینه جهت رفع این نقیضه ارائه شده است. بااین‌حال هنوز تئوری جامعی در این زمینه ارائه نشده است. لذا این مقاله با هدف تبیین ساختار حاکم بر مدیریت دانش و ارائه نظریه پویا تدوین شده است. منبع این مقاله، سیره ارزشمند امام على(ع) است که ازیک‌طرف منبعی موثق و قابل‌اتکا بوده و از طرف دیگر مبتنی بر عمل هست چراکه ایشان به‌عنوان حاکمی مدبر و کارآمد است. در مقاله حاضر چرخۀ مدیریت دانش به‌عنوان مبنا قرار داده شده و تمام حکمت‌ها و نامه‌های موجود در نهج‌البلاغه و احادیث غررالحکم و دررالکلم بررسى گردیده و احادیث، حکمت‌ها و نامه‌های مرتبط شناسایی و براساس آن‌ها ساختارهای تقویت‌کننده و تضعیف‌کننده چرخۀ مدیریت دانش با استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستم‌ها مدل‌سازی شده است. براساس نتایج شبیه‌سازی، استراتژی‌هایی با توجه به سیره امام علی(ع) جهت بهبود مدیرت دانش استخراج شده است که عبارتند از: شناسایی شاخص‌های تفکیک دانش، استراتژی مدیریت دانش مبتنی بر احساس نیاز افراد سازمان، جهت‌گیری به سمت ایجاد سازمان یادگیرنده از طریق یادگیری تک‌تک افراد، شناسایی موانع تسهیم دانش و موتورهای رشد آن، تدوین استراتژی تربیت نیروی انسانی شایسته.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

System Dynamics of Knowledge Management in Imam Ali’s (AS) Sire

نویسندگان [English]

  • Ali Haji Gholam Saryazdi 1
  • Abbas Zare Banadakoki 2
  • Valiollah Naghipoorfar 3
1 Postdoctoral Researcher, Systems Dynamics, Sharif University of Technology
2 Master of Executive Management, Yazd Science and Technology Park, Iran
3 Assistant Professor, Department of Education, Qom University
چکیده [English]

Considering the importance of knowledge management (KM) in current organizations; in this article, we have tried to find out attitudes and important points about knowledge management in Imam Ali’s (AS) Sire and provide some strategies to improve knowledge management in organizations and facilitate the implementation of it. In this article, based on the knowledge management cycle, we investigated in Nahj al-Balaghah & Qorar al-Hekam and Dorar al-Kalem, then the reinforcing and balancing Dynamism identified (Casual Loop diagram) and has been modeled based on System Dynamics approach. In the following, we tested the model then formulated and simulated it. In the end, based on simulated results, we suggested some strategies: identify Knowledge Separation Indicators, knowledge management strategy based on the need of the individual, moving towards creating a learning organization through the learning of each individual, Identifying barriers to knowledge sharing and its growth engines, developing an appropriate human resource training strategy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali’s (AS) Sire
  • Nahj al-Balaghah
  • Qorar al-Hekam and Dorar al-Kalem
  • Knowledge Management
  • System Dynamics Approach
-  دشتی، محمد. (1379). ترجمه نهج­البلاغه. چاپ ششم. قم. نشر مشرقین.
-  اکبری، سارا؛ فیله­کش، مریم و تقوی، سید محمدعلی. (1395). «تأملّی در باب نقش «حکم‌رانی خوب» برای تحقق زندگی مطلوب در سیره امام علی علیه‌السلام». مجلهمعرفت سیاسی، سال هشتم، شماره اول، پیاپی 15، 99-114.
-  آتشی، علی؛ رستگار، عباسعلی و دامغانیان، حسین. (1398). «مدل رهبری دانشوران در سازمان‌های دانش‌بنیان ایران: رویکرد تئوری داده​بنیاد». فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست و ششم، شماره نودوهفت، 251-287.
-  نصراصفهانی، علی؛ حاجیان، طالب؛ کریمی، مهدی و رضوانی، سید مرتضی. (1391). «بررسی تحمل و مدارا در رهبری سازمان با تکیه بر دیدگاه نهج‌البلاغه». فصلنامه مدیریت اسلامی، سال بیستم، شماره ۲، 113-130.
-  تاجمیر ریاحی، جواد؛ صفری، علی و شاملی، نصرالله. (1398). «طراحی الگوی رهبری سازمانی با استفاده از آموزه­های نهج‌البلاغه». مجله مدیریت فرهنگ‌سازمانی، پیاپی ۵۲، ۲۳۵-۲۵۴.
-  ترکاشوند، سینا، صالحی، اکبر، کشاورز، سوسن. (1398). «تبیین سیره تربیتی امام علی(ع) جهت ارائه الگویی برای سبک زندگی اسلامی-ایرانی». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، 7(28)، 39-56.
-  حاجی غلام سریزدی، علی. (1392). «طراحی پارک فناوری هوایی با استفاده از رویکرد پویایی‌های سیستمی» (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، 1392.
-  حاجی غلام سریزدی، علی؛ منطقی، منوچهر و زارع مهرجردی، یحیی. (1392). سیستم داینامیک، چاپ اول. تهران: انتشارات الماس البرز.
-  حکاک، محمد، صیدزاده، حیدر. (1398). «طراحی الگوی عوامل مؤثر بر تقویت خودکنترلی در منابع انسانی سازمان‌ها مبتنی بر آموزه‌های نهج‌البلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، 7(27)، 65-75.
-  خادمی، امیررضا. (1394). «بررسی سیره ‌امام علی(ع) در زمینه اصلاح اخلاق اجتماعی». دوفصلنامهعلمیتخصصیآموزه‌هاینهج‌البلاغه، سال اول، شماره اول، 9-23.
-  خرم­خواه، هستی؛ هاشم­نیا، شهرام و پیمان، سید جواد. (1392). «بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی در مدیریت دانش (مطالعه موردی: اداره کل استاندارد گیلان)». مدیریت فرهنگی، دوره 7، شماره 19، 13-24.
-  مؤیدی، ابوالحسن. (1389). «راهنمای پژوهش در نهج‌البلاغه». فصلنامه مطالعات تفسیری، پیاپی ۱ (بهار ۱۳۸۹)، 143-193.
-  زارع، عباس و همکاران. (1394). طرح پژوهشی مستندسازی تجارب طرح‌های برجسته استان یزد، شرکت سامان آوران توسعه.
-  دانایی‌فرد، حسن، امامی، سید مجتبی. (1386). «استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده​بنیاد». اندیشه مدیریت راهبردی، سال اول، شماره 2، 69-97.
-  یعقوبی، ابوالقاسم؛ عروتی موفق، اکبر، فتحی، فتانه. (1397). «سبک‌های مدیریت در نهج‌البلاغه». پژوهشنامه نهج‌البلاغه، پیاپی ۲۱، 57-76.
-  رستمی، بابک؛ کریمی، فریبا و هادیان شیرازی، عبدالرسول. (1397). «شناسایی مؤلفه‌های رهبری اخلاقی در قرآن و نهج‌البلاغه». پژوهشنامه اخلاق، 11(۴۱)، 65-88. 
-  صادقی دروازه، سعید؛ شول، عباس؛ مزروعی نصرآبادی، اسماعیل و فرهادیان، علی. (1397). «نقش قابلیت‌های فرآیندی مدیریت دانش در توانمندسازی منابع انسانی (مورد مطالعه: دانشگاه علامه طباطبایی)». مدیریت راهبردی دانش سازمانی، سال اول شماره 1، 49-72.
-  عبدالواحد تمیمى آمدى، شرح آقا جمال‌الدین خوانساری. (1366). شرح فارسی غررالحکم و دررالکلم، دفتر تبلیغات، چاپ اول.
-  عظیم­زاده اردبیلی، فائزه. (1386). «تئوری مدیریت از دیدگاه امام علی (ع)». فصلنامه ندای صادق، شماره 20، 18-38.
-  علائی، سوسن. (1395). «مطالعه تطبیقی اصول مدیریت اسلامی و مدیریت با بررسی سیره امام علی علیه‌السلام». مجله پژوهش‌نامه علوی، سال هفتم، شماره دوم، 73-102.
فلاطوری، عبدالجواد. (1381). «مبانی فکری، انسانی و اجتماعی در نهج‌البلاغه». فصلنامه پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 2 و 3، 100-116.
-  قدسی، علی‌محمد و قائمی، مرتضی. (1393). «بررسی تطبیقی سبک‌های فرزندپروری با سبک فرزندپروری امام علی (ع) در نامه سی و یکم نهج‌البلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، شماره 3، سال دوم، 21-1.
-  قربانی، علی؛ اشرف سمنانی، بهمن و حسینی، میرزاحسن. (1398). «طراحی مدل غلبه بر حصار شیشه‌ای مدیریت از دیدگاه امام علی(ع) با استفاده از تحلیل مضمون نهج‌البلاغه و کتاب غررالحکم و دررالکلم». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، 7 (27)، 77-97.
-  واثقی­راد، محمدحسین. (1378). درسنامه سیره معصومین علیهم‌السلام. تهران: نشر مشعر، زمستان 1387.
-  محمدی سیرت، حسین و موسوی­نیا، سید مهدی. (1395). «رهیافتی اسلامی در مفهوم‌سازی بنیادی عملیات روانی (مطالعه سیره نظامی امام علی(علیه‌السلام))». فصلنامه روانشناسی نظامی. شماره 25، 67-95.
-  محمدی شهرودی، حامد؛ نعمتی، محمدحسین؛ صادقی، فرشته و طباخیان، لیلی. (1397). «بررسی تأثیر ادراک کارکنان از رهبری دانش بر تسهیم دانش با نقش واسط ابعاد سرمایه اجتماعی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر)». فصلنامه آموزش علوم دریایی، شماره 21، 12-28.
-  مشایخی­پور، محمدعلی. (1388). «جایگاه مصلحت در سیره امام علی علیه‌السلام». نشریه انسانپژوهی دینی. دوره 6، شماره 21، 145-159.
-  Davenport, T. H., DeLong, D. W., Beers, M. C. (1998). “Successful knowledge management projects”, MIT Sloan Management Review. 2, 43-57.
-  Forrester JW. (1961). Industrial Dynamics. MIT Press: Cambridge, MA.
-  Forrester, J. W. (1968-1969). Urban Dynamics, Pegasus Communications, Waltham, MA.
-  Forrester, J., & Senge, P. (1980). “Tests for Building Confidence in System Dynamics Models”. TIMS Studies in the Management Sciences, 14, 209-228.
-  Forrester, JW. (1971). Principles of Systems. New York: Wright-Allen Press, Inc.
-  Glaser, B., & Strauss, A. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Mill Valley, CA: Sociology Press.
-  Haji Gholam Saryazdi, A., Rajabzadeh Ghatari, A., Mashayekhi, A.N., Hassanzadeh, A., (2020). Crowd Model Building as a Collective Decision Support System, International Journal of Decision Support Systems, In Press.
-  Haji Gholam Saryazdi, A., Rajabzadeh Ghatari, A., Mashayekhi, A.N., Hassanzadeh, A., (2019). “Designing a Qualitative System Dynamics Model of Crowdfunding by Document Model Building”, Qualitative Research in Financial Markets, Vol. 12 No. 2, 197-224. https://doi.org/10.1108/QRFM-07-2018-0082.
-  Mariel, A. Ale, Carlos, M. Toledo, Omar Chiotti, M. R. Galli. (2014). “A conceptual model and technological support for organizational knowledge management”, Science of Computer Programming, 95, 73-92.
-  Nonaka, I., von Krogh, G. (2009). “Tacit knowledge and knowledge conversion: controversy and advancement in organizational knowledge creation theory”. Organization Science. 20(3), 635-652.
-  Rademakers, M. (2005). “Corporate universities: driving force of knowledge innovation”, Journal of Workplace Learning. 17, 130-136.
-  Sandhawalia, B. S., Dalcher, D. (2014). “Dynamic Knowledge Support Model for Decision-Making and Sustainable Growth:An Empirical Study”, Group Decision and Negotiation, Springer, 24(5), 803-823.
-  Sterman, J. (2000). Business Dynamics: Systems Thinking and Modeling for a Complex World. Boston: McGraw-Hill Publishing.
-  Spickard, J. (2010). Useful ideas for doctoral research. In U. o. Redlands (Ed 22), 22 Jan 2010.