حقوق اشخاص دارای معلولیت در قانون حمایت از معلولان 1396 با رویکردی بر نامه امام علی (ع) به مالک اشتر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

افراد دارای معلولیت به عنوان قشر عظیمی از جمعیت جهان برای بهبود شرایط زندگی‌شان، نیازمند اعمال تبعیض‌های مثبت می‌باشند. ازاین‌رو جهت تضمین بهره‌مندی این افراد از حقوق و آزادی‌های اساسی، سال 1396 قانون حمایت از حقوق معلولان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در این پژوهش با نگاهی به نامه امام علی (ع) به مالک اشتر نحوه حمایت حقوقی حاکم اسلامی را از این قشر آسیب‌پذیر جامعه با قانون حمایت از معلولان در ایران مورد بررسی قرار می‌دهیم.
    مقاله حاضـر به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای مفاهیم موجود در متن نامه امام علی (ع) که ناظر بر مفهوم افراد دارای معلولیت و توانخواه در گذشته بوده را مورد مطالعه قرار داده و سپس به عنوان الگویی برای جوامع و حکومت‌های اسلامی مهمترین اصول اندیشه‌های حقوقی امام را در ارتباط با افراد دارای معلولیت در سه اصل: 1. الزام آوربودن رعایت حقوق افراد دارای معلولیت، 2. فراگیری حقوق نسبت ایشان و 3. حفظ کرامت انسانی مورد بررسی قرار داده است.
    نتایج حاکی از آن است که عناوین موجود در متن نامه را حتی اگر نتوانیم از لحاظ مفهومی توسعه داده و بر معلولان منطبق سازیم ولی از جهت مصداقی هیچ شکی وجود ندارد که عناوین این گروه نیازمند را در برگرفته و لذا احکام بیان شده توسط امام شامل این قشر آسیب‌پذیر جامعه می‌گردد. رعایت اصول فوق، نویدبخش یک جامعه اسلامی است؛ که در آن حقوق افراد مطابق با کرامت ذاتی آن­ها تامین گردیده و همه مردم در برابر قانون یکسان تلقی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The rights of persons with disabilities in the Law on the Protection of the Disabled 1396 with an approach to Letter of Imam Ali (AS) to Malik Ashtar

نویسندگان [English]

  • Ahmad Rezvani Mofrad 1
  • Ensiea Nour Ahmadi 2
1 Assistant Professor of the Faculty of Theology, Bu- Ali Sina, University, Hamedan, Iran
2 Ph.D. Student of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Bu Ali University, Hamadan, Iran
چکیده [English]

People with disabilities, as a large segment of the world's population, need positive discrimination to improve their living conditions. Therefore, in order to guarantee the enjoyment of these people of their fundamental rights and freedoms, in 1396, the Law on the Protection of the Rights of the Disabled was approved by the Islamic Consultative Assembly. In this study, looking at the letter of Imam Ali (AS) to Malik Ashtar, we examine the manner of legal protection of the Islamic ruler from this vulnerable segment of society with the law for the protection of the disabled in Iran.
he present article uses a descriptive-analytical method and using the library data of the concepts in the text of Imam Ali's (AS) letter, which looks at the concept of people with disabilities in the past, and then as a model for Islamic societies and governments. The most important principles of Imam's legal thoughts in relation to people with disabilities in three principles: 1. Mandatory observance of the rights of people with disabilities, 2. Learning the rights of their relatives 3. Preservation of human dignity has been examined.
The results indicate that even if we can not conceptually develop the titles in the text of the letter and adapt them to the disabled, but there is no doubt that the titles of this group include the needy and therefore the rulings expressed by the Imam include this It becomes the vulnerable stratum of society. Observance of the above principles is promising for an Islamic society; In which the rights of individuals are guaranteed in accordance with their inherent dignity and all people are treated as equal before the law

کلیدواژه‌ها [English]

  • People with Disabilities
  • Special Rights of the Disabled
  • Law on the Protection of the Disabled
  • Imam Ali's letter to Malik Ashtar

مراجع

-   قرآن کریم.
-   قانون حمایت از معلولان مصوب سال 1397.
-   ابن‌اثیر، مبارک بن محمد. (1367 ه.ش). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. چاپ: چهارم. قم.
-   ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414 ه.ق). لسان العرب. ج‌13. چاپ سوم. بیروت - لبنان، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
-   ابوالحسین، احمد بن فارس بن زکریا. (1404 ه.ق). معجم مقایس اللغة. چ اول، ج ‌2، قم - ایران، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
-   ابوطالبی، حسن؛ جعفری هرندی، محمد و آیتی، سید محمدرضا. (1397). «حقوق معلولان در فقه فریقین»، دوفصلنامه فقه مقارن، دوره 6، شماره 11، 59-85.
-   باقری، محمدحسین. (1386). «فطرت و کرامت انسانی از منظر قرآن و امام»، مجله بینات، شماره 53، 182-205.
-   بهجت گیلانى فومنى، محمدتقی. (1426 ه.ق). جامع المسائل (بهجت). چ دوم، قم – ایران: دفتر معظم‌له.
-   بهری خیاوری، بهمن، عابدینی، عبدالله. (1397). «اشتغال معلولان از منظر حقوق بین‌الملل». فصلنامه تحقیقات حقوقی معاهده، سال دوم شماره ۳ ، پیاپی 4، 109-142.
-   جعفری تبریزی، محمدتقی. (1370). «حق کرامت انسانی». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. شماره 27، 77-98.
-   جعفری، محمدمهدی. (1380). پرتوی از نهج‌البلاغه. ج ۴، تهران – ایران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان چاپ و انتشارات.
-   جوادی آملی، عبدالله. (1383). نظم و تربیت پلیس در پرتو کرامت، مقالات علمی.
-   حسینى میلانى، سید محمدهادی. (1395 ه.ق). محاضرات فی فقه الإمامیة - کتاب الزکاة، چ اول، مشهد – ایران: مؤسسه چاپ و نشر دانشگاه فردوسى.
-   حلیمی جلودار،حبیب الله. (۱۳۹۲). «آسیب‌های سیاسی و اجتماعی در نهج البلاغه»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال اول، شماره 1، 1-9.
-   خداپرست مشهدی، مهدی. (1387). بررسی موانع اجرایی شدن قانون جامع حمایت از حقوق معلولان ، مشهد: سازمان بهزیستی خراسان رضوی، حوزه معاونت توان‌بخشی.
-   راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412 ه.ق). مفردات ألفاظ القرآن. اول، لبنان – سوریه: دار العلم - الدار الشامیة.
-    زبیدی واسطى، سید محمد مرتضى حسینى. (1414 ه.ق). تاج العروس من جواهرالقاموس، ج‌ 18، چ اول، بیروت-لبنان: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
-   زنجانی، آیت‌الله عباسعلی عمید و توکلی، محمدمهدی. (1386). «حقوق بشر اسلامی و کرامت ذاتی انسان در اسلام»، فصلنامه حقوق، دوره 37، شماره 4، 164-165.
-   شرقی، محمدعلی. (1366). قاموس نهج‌البلاغه. ج ۲، تهران – ایران: دار الکتب الإسلامیة.
-   شهید ثانى، زین الدین بن على عاملى. (1422 ه.ق). حاشیة شرائع الإسلام. چ اول، قم – ایران: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
-   شیروی، مهسا. (1389). «لزوم حفظ کرامت زیستی جنین آزمایشگاهی در پرتو اسناد اخلاق زیستی». فصلنامه اخلاق پزشکی، سال چهارم، شماره یازدهم، 135-166.
-   صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد. (1414 ه.ق). المحیط فی اللغة. ج ‌8، چ اول، بیروت – لبنان: عالم الکتاب.
-   صالحی، حمیدرضا و عباسی، محمود. (1390). «کرامت انسانی؛ فصل‌الخطاب اندیشه‌های دینی و تفکرات اخلاقی»، فصلنامه اخلاق پزشکی، سال پنجم، شماره شانزدهم، 39-87.
-   صیمرى، مفلح بن حسن (حسین). (1420 ه.ق). غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، چ اول، بیروت – لبنان: دار الهادی.
-   طباطبائی، سید محمدحسین. (1370 ه.ش). المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، ج 13، چ 4، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء و موسسه امیرکبیر، تهران.
-   فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410 ه.ق). کتاب العین، ج‌ 7، دوم، قم - ایران، نشر هجرت.
-   فیومى، احمد بن محمد مقرى. (بیتا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج‌ 2، اول، قم - ایران، منشورات دار الرضی.
-   قرشى، سید علی‌اکبر. (1412ق). قاموس قرآن، ج ‌3‌، چ ششم، دار الکتب الإسلامیة، تهران - ایران.
-   گروهی از اندیشمندان. (1368). اصول و شیوه‌های حکومت اسلامی در نهج‌البلاغه (مقالات کنگره چهارم و پنجم)، بنیاد نهج‌البلاغه، تهران - ایران.
-   مرادزاده، حسن. (1390). حقوق و تکالیف اشخاص دارای معلولیت در نظام مسیولیت مدنی، اول، تهران- موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
-   مصطفوى، حسن. (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ‌5، اول، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
-   مغنیه، محمدجواد. (1979 م). فى ظلال نهج‌البلاغه، ج ۴، بیروت –لبنان: دارالعلم للملایین.
-   مکارم شیرازی، ناصر. (1375). پیام امام امیرالمؤمنین علیه السلام، ج ۱۱، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-   مولایی، محمد. (۱۳۹۲). «آشنایی با اندیشه‌های اقتصادی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال اول، شماره ۴، ۹۳-۱۱۰.
-   مولوی، محمد. (۱۳۹۵). «اصول و مبانی اخلاقی سیاست در دیدگاه امام علی(ع)»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال چهارم، شماره ۱۴، ۱-۱۸.
-   نباتی، نگار. (1389). حمایت از اشخاص دارای معلولیت در نظام بین‌المللی حقوق بشر، تهران: شهر دانش.
-   نوبهار، رحیم. (1382). مبانی نظری حقوق بشر. در مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی حقوق بشر، قم، دانشگاه مفید، 618.
-  نوری، علی. (1394). حقوق معلولان ایران، با همکاری دفتر فرهنگ معلولان، قم: صبح صادق.
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
دوره 8، شماره 32
بهمن 1399
صفحه 61-80

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار