الگوی نظری مدیریت جهادی با استفاده از سخنان امیرالمومنین(ع) در نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد گروه مدیریت بارزگانی دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه علامه طباطبائی

4 مدرس حوزه علمیه، حوزه علمیه قم، قم

چکیده

«مدیریت جهادی» ازجمله مفاهیم نوظهوری است که می‌تواند بُعد سازمان و مدیریت در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را در حد مطلوبی توضیح دهد. نقطه ثقل این مفهوم کار و تلاش حکیمانه است که با نوعی مجاهدت الهی همراه شده است و باعث می‌شود نتیجتاً حرکت پرتلاش‌تر و سریع‌تری دررسیدن به اهداف صورت گیرد. ازآنجاکه مفهوم جهاد یک پدیده برآمده از ایدئولوژی دینی است، یک راهکار مناسب در این زمینه علمی، بررسی الگوی مدیریت جهادی امیرالمومنین(ع) است که به‌عنوان شخصی معصوم در حدود پنج سال مدیریت جامعه را برعهده داشته‌اند. این پژوهش در پی دستیابی به این الگو از روشی معتبر بوده است.
    روش به‌کار گرفته شده در این تحقیق، «مطالعه موردی» از طریق «تحلیل مضمون» تمامی عبارات کتاب نهج‌البلاغه و سپس ساخت الگوی نهایی از نتایج به‌دست‌آمده در مرحله تحلیل مضمون است. در این پژوهش پس از کدگذاری 5255 عبارت کتاب نهج‌البلاغه به کمک نرم‌افزارِ تحلیل متنِ مکس کیودا نسخه 12 و شکل‌دهی قالب مضامین در سه بُعد اصلی «محیط امیرالمومنین(ع)»، «ویژگی‌های شخصی امیرالمومنین(ع)» و «نظام مدیریت جهادی امیرالمومنین(ع)»، الگوی مدیریت جهادی آن حضرت شامل ابعاد نگرشی، انگیزشی، رویکردی و رفتاری-عملکردی، که خود دربردارنده 25 مؤلفه و 28 شاخص هستند به‌دست آمد. همچنین 15 مؤلفه از الزامات به‌کارگیری مدیریت جهادی و شرایط آن و شش مؤلفه از نتایج و دستاوردهای مدیریت جهادی از تحلیل مضمون نهج‌البلاغه استخراج‌شده و ابعاد اصلی الگوی نهایی را تکمیل نموده است. ویژگی این الگو آن است که می‌تواند سنجه‌ای برای ارزیابی مدل‌های مدیریت جهادی نسبت به الگوی مدیریت جهادی یک فرد معصوم در مکتب مدیریت اسلامی باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The theoretical pattern of jihadi management using the words of Amiralmomenin (AS) in Nahj al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • Davood Khazaei 1
  • AliAkbar Afjei 2
  • Vahid Khashei 3
  • Ahmad Farbehi 4
1 Ph.D student of management at Allameh Tabataba'i university
2 Professor, Faculty of Management & Accounting, Allameh Tabataba'i University
3 Associate Professor, Faculty of Management & Accounting, Allameh Tabataba'i University
4 Seminary Professor, Qom Seminary Studies, Qom
چکیده [English]

"Jihadi management" is one of the emerging concepts can explain the organization and management dimension of the Islamic-Iranian development model. Since the concept of jihad is a phenomenon derived from religious ideology, a valuable attempt in this field is the study of the model of the jihadi management of Amir al-Momenin (AS) who, as an innocent person, has been in charge of society for about five years. The study sought to shape this pattern in a credible way.
The method used in this study is a case study through the thematic analysis of all the phrases in the Nahj al-Balaghah book and then making the final pattern of the results obtained at the stage of thematic analysis. In this research, after encoding 5255 sentences of Nahj al-Balaghah with the help of the content analysis software named MaxQDA and forming the format of the themes in three main dimensions of "Amir-al-Momenin''s environment", "personal characteristics of him" and "Jihadi management system of him", his pattern of jihadi management includes the attitude, motivational, approach and behavioral-functional dimensions, which includes 25 components and 28 sub-units. Also, 15 components of the requirements for using jihadi management and its conditions and six components of the results and achievements of jihadi management have been extracted from Nahj al-Balaghah''s analysis has completed the main dimensions of the final pattern.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic management
  • Jihadi management
  • Amir al-Momenin (AS)
  • Nahj al-Balaghah
  • thematic analysis
-     ابن­ابی­الحدید، فخرالدین ابوحامد عبدالحمید. (1378). شرح نهج‌البلاغه. جلد اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
-     احمدزاده، سیدمرتضی؛ حسنی، مجتبی؛ کریم­پور، محمدمهدی؛ طاهری جانبازلو، حمیدرضا و کمیلی فرد، سید مجتبی. (1396). درآمدی بر مدیریت جهادی مبتنی بر آموزه‌های نهج‌البلاغه و سیره امامین انقلاب اسلامی و شهداء. جلد اول. تهران: انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع).
-     اصلی­پور، حسین. (1395). درآمدی بر نظریه مدیریت جهادی. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
-     جرداق، جرج سمعان. (1956). الامام علی صوت العداله الانسانیه. چاپ اول. بیروت: دارالفکر الاسلامیه.
-     خادمی، حسینعلی. (1394). تأثیر ویژگی‌های رهبر در مدیریت جهادی بر عملکرد مدیران رسانه‌ای. بهروز رضایی منش (استاد راهنما). تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
-     خاشعی، وحید. (1395). کاوشی در مؤلفه‌های مدیریت جهادی با الهام از فرهنگ جهادی انقلاب اسلامی. تهران: نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی.
-     دبیرخانه دائمی مدیریت جهادی. (1395). مصاحبه‌های تخصصی مدیریت جهادی. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
-     ذاکری قزاآنی، زهرا. (1393). تأثیر مدیریت جهادی بر اثربخشی سازمان. ناصر پورصادق (استادراهنما). تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
-     سلیمانی، رضا. (1395ب). تأملی جهادی در سبک‌شناسی سیاست‌های مدیریتی در چین. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
-     سلیمانی، رضا. (1395الف). بررسی جنبه‌های مختلف نظام سیاست‌گذاری و سبک مدیریتی در ژاپن (الزاماتی برای کاربست در مدیریت جهادی). تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
-     عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد. (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، نشریه اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 5(2)، 151-198.
-     عبده، محمد. (1376).  کتاب شریف نهج‌البلاغه، متن تصحیح شده عربی، همراه با شرح شیخ محمد عبده. ترجمه علی اصغر فقیهی. تهران: انتشارات صبا.
-     عوض­پور، مهدی. (1395). مؤلفه‌های مدیریت کارآمد در شرق آسیا. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
-     فلیک، اووه. (1394). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
-     قاضی میرسعید، سید علیرضا و تاج‌آبادی، حسین. (1395). «مفهوم توسعه و پیشرفت در اندیشه مقام معظم رهبری(مدظله)»، فصلنامه مدیریت اسلامی، سال24 شماره 3، 147-169.
-     کریمی­فرد، حسن؛ نعمت نیا، جاسم و همکاران. (1395). الگوی توسعه آلمان و دلالت‌های آن بر مدیریت جهادی. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
-     گنجعلی، اسداله؛ بیدی، مجتبی و علی شیری، محمدمهدی. (1393). شایستگی‌های مدیریتی مدیران جهادی؛ تحلیلی داده بنیاد. تهران: نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی.
-     لطیفی، میثم؛ فرهمند، وحید و صالحی، حسن. (1393). طراحی الگوی شایستگی مدیران جهادی با رویکرد ساختاری تفسیری(ISM). تهران: نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی.
-     محمدزاده، علی. (1393). شناسایی مؤلفه‌های مدیریت جهادی. تهران: نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی.
-     محمدی سیاهبومی، حمیدرضا. (1395). رابطه مدیریت جهادی و استراتژی‌های اقتصاد مقاومتی. داود حسین پور (استادراهنما). دانشگاه علامه طباطبائی.
-     Braun, V. and Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology; 3(2), ISSN 0887-1478: 101-107.
-     Cresswell, John W. (2017). Qualitative inquiry & research design, Choosing among five approaches. California: SAGE publications.