سبک‌شناسی لایۀ نحوی- بلاغی نامۀ سی‌ویک نهج‌البلاغه (بررسی موردی انواع همپایگی و روابط معنایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان.

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان.

چکیده

نهج­البلاغه دومین منبع معارف اسلامی به‌شمار می­رود که امیر بیان امام علی(ع) در آن برنامۀ زندگی فردی و اجتماعی و حتی سیاسی را با سبک و ساختار ویژه­ای بیان نموده­است. از این رهگذر می­توان به سبک نامۀ سی و یکم اشاره کرد؛ این نامه شامل وصیت امام علی(ع) به فرزندش امام حسن(ع) است. استفادۀ گسترده از انواع ساخت­های همپایه یکی از ویژگی­های سبکی امام(ع) در این اندرزنامه است؛ از آن­جا که استفاده از این­گونه ساخت­ها در نامۀ سی و یکم، نمود بالایی دارد، پژوهش حاضر بر آن است که با روش توصیفی– تحلیلی به بررسی ساخت­های همپایه در این نامه بپردازد و ارتباط آن را با دو حوزۀ موسیقایی و بلاغی مشخص نماید و در نهایت بخشی از زیبایی­آفرینی کلام امام(ع) را تبیین کند. ساخت­های همپایه در این نامه به سه نوع همپایگی ترکیبی، همپایگی موسیقایی و همپایگی بلاغی تقسیم می­شود. مهم­ترین یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که از مهم­ترین ویژگی ساخت­های همپایه در این نامه استفاده از همپایگی ترکیبی تام و جزئی در انواعِ جملات اسمیه، فعلیه، انشائیه و ... است و همپایگی موسیقایی سهم بیشتری را در همراهی با همپایگی ترکیبی دارد. همراهی همپایگی موسیقایی و بلاغی با همپایگی ترکیبی، علاوه بر اینکه در زیباآفرینی کلام تأثیر بالایی دارد، در ایجاد طراوت در فضای نامه و تأثیرگذاری بر مخاطب نیز نقش به­سزایی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of stylistics layer of syntax and rhetoric of thirty-first style letter of Nahj‌Al balagha (Case study of many types of corresponding and relations of meaning)

نویسندگان [English]

  • salahaldin abdi 1
  • mahtab keiany 2
2 student
چکیده [English]

Nhj‌Alblaghh is the second source of Islamic scholars that Imam Ali (peace be upon him) explain personal and the political and social program with structure and special style. In this way can be pointed to the thirty-first style letter, the letter will include Imam Ali (peace be upon him) son of Imam Hasan (peace be upon him). The wide spread use of structure of corresponding a stylistic traits of Imam (peace be upon him) is in this epistle. His vast majority of sentences for listed structures and coordinate among a variety of figures of speech in order to aesthetics. This is a combination divided to three of corresponding, perfect corresponding and corresponding musical and rhetorical corresponding.
In corresponding musical accompaniment of rhetorical control such as: rhyme, balance, puns, phonology, compliance, from paradox, and paradoxes to deal with corresponding are combined. In corresponding eloquence, accompanied by corresponding simile, metaphor and irony combined with corresponding part. Corresponding musical and rhetorical association with corresponding combination, in addition to being instrumental in aesthetics high impact, creating a refreshing atmosphere and influence the audience’s grate role.
This study is the analytical method, of Nahj al-Balagha and structure equal to the thirty-first letter describes th and its relationship with both musical and rhetorical specify the scope and finally aesthetics part of the Imam (AS) respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stylistics
  • corresponding
  • syntax corresponding
  • Nhj‌Alblaghh
  • thirty-first letter
-      نهج­البلاغه.
-       حق‌شناس، محمدعلی. (1370). مقالات (ادبی، زبانشناختی). چاپ اوّل، تهران: نیلوفر.
-       الحیانی، عبدالله خلیف خضیر عبید. (2004). التوازی الترکیبی فی القرآن الکریم. رساله الماجستیر، جامعه الموصل.
-       خاقانی، محمّد. (1376). جلوه­های بلاغت در نهج­البلاغه. تهران: بنیاد نهج­البلاغه.
-       دشتی، محمد. (1389). ترجمۀ نهج­البلاغه. چاپ دوّم: تهران، قدر ولایت.
-       شعبانی، منصور؛ عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا، فردوس آقاگل­زاده و ارسلان گلفام. (1389). «ساخت همپایگی: با نگاهی به زبان فارسی»، مجله ادب پژوهشی، شماره 13، 156-131.
-       شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1391). موسیقی شعر. چاپ سیزدهم، تهران: نشر آگه.
-       شمیسا، سیروس. (1372). کلیات سبک­شناسی. انتشارات پیام نور.
-       صفوی، کورش. (1390). از زبان‌شناسی به ادبیات، جلد اول: نظم. چاپ سوم، تهران: انتشارات سوره مهر.
-       فالک، جولیا. (1377). زبان­شناسی و زبان. ترجمه خسرو غلامعلی­زاده، چاپ پنجم، مشهد: آستان قدس رضوی.
-       فتوحی رود معجنی، محمود. (1390). سبک­شناسی (نظریه­ها، رویکردها و روش­ها). چاپ دوّم، تهران: سخن.
-       فرزانه، محمدعلی (1358). مبانی دستور زبان [ترکی] آذربایجانی. چاپ سوم، انتشارات فرزانه.
-       فرشیدورد، خسرو. (1382). دستور مفصل امروز بر پایۀ زیان­شناسی جدید. تهران، سخن.
-       فضل، صلاح. (1992 م). بلاغۀ الخطاب و علم النص. الکویت: سلسله کتب ثقافیه شهریه یصدرها المجلس الوطنی للثقافه و الفنون و الآداب.
-       قائمی، مرتضی و صاعدانور، فائزه (1394). «تحلیل سبک­شناسی نحوی - بلاغی ساخت­های همپایه در خطبۀ یکصد و یازدهم نهج­البلاغه»، فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه، شماره 11، 17-33.
-       محمود آغا، آلاء طارق. (2007). «التوازی الدلالی فی لامیۀ (لیلی الأخیلیه)»، مجله التربیه و العلم، المجلد 14، العدد 3، 3-12.