عدالت محاسبه گر در نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه مازندران

چکیده

امروزه سیاست جنایی محاسبه‌گر، شیوه‌ای‌ نوین در کاهش و کنترل بزهکاری به‌شمار می‌آید. الگویی که در آن خطر ارتکاب جرم بر اساس‌ ابزار پیشگیری وضعی، مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته و سپس مدیریت می‌شود. بررسی فرامین و توصیه‌های مندرج در نهج‌البلاغه نشان می‌دهد که حدود چهارده قرن قبل، این مفهوم نوین علوم به‌عنوان سیاست جنایی خطرمدار با هدف کاهش و کنترل بزهکاری؛ به‌صورت همه جانبه مورد توجه امیرالمؤمنین علی‌(ع) قرار ‌داشته است. در این مقاله با استفاده از روش اسنادی و تحلیل محتوا، معیارهای سنجش خطر جرم و چگونگی مدیریت آن از دیدگاه امیرالمؤمنین ‌علی(ع) بررسی شده‌ است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که با پیروی از رهنمودهای آن حضرت در خطابه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار نهج‌البلاغه، می‌توان از طریق شناسایی موقعیت‌های دارای خطر بزهکاری، مصون‌سازی آماج‌های جرم و مناطق پرخطر، تقویت، نظارت، رؤیت‌پذیری و بالا‌بردن هزینۀ ارتکاب جرم به‌واسطۀ افزایش احتمال شناسایی و دستگیری مرتکب به پیشگیری وضعی کمک و خطر ارتکاب جرم را مدیریت نمود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The measuring Justice in Nahjolbalaghe

نویسندگان [English]

  • kiuomars kalantari 1
  • fatmeh noori 2
چکیده [English]

Today, the measuring criminal policy is considered as a new method in reduction and control of delinquency, a model in which the risk of crime commitment has been measured, evaluated and managed. It is while that studying advices and decrees included in Nahjolbalagheh show that 14 centuries ago, this new concept of criminal science had been paid attention by Imam Ali. In present paper, criteria of measuring risk of crime and its management have been studied from view of Imam Ali using attributive method and content analysis. Results suggest that the risk of crime commitment can be managed by following advices of Imam Ali in his sermons, letters and words of Nahjolbalagheh via identifying situations having risk of delinquency, immunizing criminal targets and risky regions, reinforcing, controlling, visualizing and increasing costs of crime commitment through increasing possibility of arresting the offender.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahjolbalagheh
  • the measuring justice
  • prevention from crime
  • Situational Prevention
  • crime risk of management
- آمدی‌تمیمی، عبدالواحد. (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: انتشارات دفتر تبلیغات.
- ابراهیمی، شهرام. (1388). «رویکردهای موسع و مضیق پیشگیری و آثار آن». مجله الهیات و حقوق، شماره 32، 37-52.
- ابراهیمی، شهرام. (1387). پیشگیری از جرم در چالش با موازین حقوق بشر. رساله دکتری‌ حقوق کیفری و جرم‌شناسی. دانشگاه تهران.
- بابایی، محمد‌علی. (1384). «جایگاه قانونی توسل به شاخص‌های زیستی، روانی و قانونی در تشخیص حالت خطرناک»، مجله تخصصی الهیات و حقوق، شماره 16 و 15، 169-186.
- پاک‌نهاد، امیر. (1388). سیاست جنایی ریسک‌مدار. چاپ نخست. تهران: نشر میزان.
- جوانمرد، بهروز. (1388). تسامح صفر، سیاست کیفری سخت‌گیرانه در قبال جرم خرد. چاپ‌ نخست. تهران: نشر میزان.
- رحمدل، منصور. (1383). «آمار جنایی و کارکردهای آن». مجله حقوقی دادگستری، سال 68، شماره 48 و 49، 103-122.
- رایجیان اصلی، مهرداد. (1383).«رهیافتی نو به بنیان‌های نظری پیشگیری از جرم»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 49-48، 168-123.
- شهیدی، سیّد جعفر. (1372). ترجمه نهج­البلاغه. چاپ‌ چهارم. تهران: افست.
- صدیق سروستانی، رحمت‌الله. (1387). آسیب‌شناسی اجتماعی، جامعه‌شناسی انحرافات. چاپ سوم. تهران: انتشارات سمت.
- صفاری، علی. (1380). «مبانی نظری پیشگیری وضعی از وقوع جرم». مجله تحقیقات حقوقی، شماره 33 و 34، 267-322.
- فرجیها، محمد و عابدی‌نژاد‌ مهر‌آبادی، زهرا. (1387). «مدیریت خطر مجرمان: مطالعه موردی بخش کلیات پیش‌نویس لایحه قانون مجازات اسلامی». مجله کارآگاه، شماره 5، 52-67.
- قاسمی‌مقدم، حسن. (1388). «رویکرد‌ مدیریت در پیشگیری از تکرار جرم». مجموعه مقالات نخستین همایش ملی پیشگیری از جرم، تهران: دفتر تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا.
- کلانتری، کیومرث. (1374). اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها. دانشگاه مازندران.
- گسن، ریموند. (1370). مقدمه‌ای بر جرم‌شناسی. ترجمه مهدی کی نیا، چاپ اول، تهران: نشر مترجم.
- ماری، فلیپ. (1383). «کیفر و مدیریت خطرها به سوی عدالتی محاسبه‌گر در اروپا»،ترجمه حسن کاشفی اسماعیل‌زاده، مجله حقوقی دادگستری، سال 68، شماره 49 و 48، 331-364.
- مظلومان، رضا. (1356). جرم‌شناسی (کلیات). چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- میرخلیلی، محمود. (1388)، پیشگیری وضعی از بزهکاری با نگاهی به سیاست جنایی اسلام. چاپ اول، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1388). «کیفر‌شناسی ‌نو- جرم‌شناسی ‌نو (درآمدی بر سیاست‌ جنایی مدیریتی خطر‌مدار)». مجموعه مقالات تازه‌های علوم جنایی، چاپ ‌نخست، تهران: نشر میزان.
- نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1387). مباحثی در علوم جنایی.تقریرات به کوشش شهرام ابراهیمی، ویراست پنجم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین و هاشم، حمید. (1390). دانشنامه جرم‌شناسی. چاپ دوم، تهران: انتشارات گنج‌ دانش.
- ولد، جرج؛ برنارد، توماس و جفری، اسپینس. (1388). جرم‌شناسی ‌نظری (گذری بر نظریه‌های جرم‌شناسی). ترجمۀ‌ علی ‌شجاعی. تهران: انتشارات ‌سمت.
- Bridgema, C. (1996). Crim Risk Mangement, Making it works, Crim Detecion and prevention series, paper 70, first published, London: Home offece police Research Group.
- Clark, R,V. (2005). Seven Miscomn ceptions of situational Crim prevention, in.Tilly (ed), Handbook of Crime prevention and community safety. Devon: Willan Publishing.
- Feely, M. & Simon, J. (1992). “The new penology: Notes on the Emerging strategy of corrections and its implications”, criminology. 30: 144-154.
- Mcllaughin, E. & Mucie, J. (2001). Dictionary of Criminology, sage publications.
- Scott, H. (2003). “Stranger Danger: Explaning womans fer of crime”Western‌Criminology Rivew,4: 303-214. Available: WWW.Wer. Sonoma. edu.