ابزارهای آفرینندۀ انسجام متنی در خطبۀ اول نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

چکیده

خطبۀ اول نهج­البلاغه که با حمد خداوند باری‌تعالی آغاز می­شود و با ذکر حج پایان می­پذیرد علی­رغم تنوع موضوعات و محورهای مختلف آن از انسجامی قابل توجه برخوردار است. سخن از حمد و ستایش انسان به خاطر نعمت­هایش و سپس نحوۀ پدید آمدن آسمان­ها و زمین و سخن از حضرت آدم و آفرینش او و سرانجام سخن از پیامبر عظیم­الشأن اسلام و ذکر یکی از آداب و رسوم اسلام چون حج، گرچه در ظاهر گوناگون و پراکنده می­باشد؛ اما به‌صورت خطی و مستقیم در پی هدفی مشخص تنظیم شده است. بررسی و شناخت ابزارهای آفرینندۀ انسجام و تحلیل این عوامل انسجام­ساز براساس نظریۀ هلیدی و نظریۀ مکمّل رقیّه حسن هدف پژوهش پیش­رو است. از این رو پژوهش حاضر کوشیده عوامل انسجام­ساز و هماهنگی میان این عوامل را با شیوه توصیفی تحلیلی در خطبۀ اول نهج­البلاغه بررسی و تحلیل نماید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که امام علی(ع) در این خطبه توجه شایانی به ایجاد گره­ها و حلقه­های انسجام­ساز نموده و خطبۀ او به­رغم تنوع موضوعات از انسجام قابل ملاحظه­ای برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of coherence in the first sermon of Nahj al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • ebrahim ebrahimi 1
  • alireza tabibi 2
  • somayeh salmanian 3
چکیده [English]

With the development of modern linguistics courses High accuracy was outstanding literary studies. Writers on the theories of linguistics as a structured and systematic analysis of literary texts began. Halliday and Hassan's theory the theories of modern linguistics courses that fall within the role orientation. He speaks of the theory of integration of teaching should be a coherent text. R. Hassan" complete theory of Halliday and Hassan is an integrative theory of harmony.
This is the “Mqamh Mzyryh" Badi'ozaman Hamadan. In this paper, in light of the theory and the theory of R. Halliday and Hassan Hassan coherence and coordination of cohesion in Maqameh Mazyryeh be examined. Therefore, the present study has tried Integrating factors and coordination among these factors Analyze the factors of coherence and coordination between these factors and the analytical descriptive method In the first sermon of Nahj al-Balaghah.The results show that Imam Ali (as) in this sermon considerable attention to making knots and loops is building cohesion and his sermon, despite the variety of subjects, has a lot of coherence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balaghah
  • Textual coherence
  • First sermon
-      قران کریم.
-       اخلاقی، اکبر. (1376). تحلیل ساختاری منطق­الطیر عطار. اصفهان: فردا.
-       بیوک، بهنام. (1379) «ماهیت تعامل زنجیره‌ای واژه‌ها در داستان کوتاهی از همینگوی». مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس زبان­شناسی نظری و کاربردی. دانشگاه علامه طباطبایی.
-       حقدادی، عبدالرحیم. (1382).«داستان‌پردازی در مقامه­های بدیع­الزمان همدانی». مجله ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند. شماره 3، 37-48.
-       سارلی، ناصرقلی و ایشانی، طاهره. (1390). «نظریة انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان کمینة فارسی». دو فصلنامه زبان­پژوهی دانشگاه الزهرا. 2(4)، 51-77.
-       صفوی، کوروش (1379). درآمدی بر معنی­شناسی. تهران: سوره مهر.
-       فروزنده، مسعود و بنی­طالبی، امین. (1393). «ابزارهای آفرینندۀ انسجام متنی و پیوستار بلاغی در ویس و رامین». مجله شعر پژوهی دانشگاه شیراز. 6(2)، 107-134.
-       لطفی­پور ساعدی، کاظم. (1371). «درآمدی به سخن­کاوی». مجله زبان­شناسی. سال نهم. شمارۀ پیاپی 17، 109-122.
-       مهاجر، مهران و نبوی، محمد. (1376). به سوی زبان­شناسی شعر. رهیافتی نقش­گرا، تهران: نشر مرکز.
-       عباس، احسان (1997). تاریخ النقد الأدبی عند العرب. عمان: دارالشروق.
-     Hassan, R. (1984). Coherence and chhesive Harmony. In J. Flood (ed.) Understanding reading comprehensions. Language. And, structure of prose, 181- 219.
-     Halliday, .M. A. K. (1989). Spoken & written Language. Gb. OUP.
-     Halliday M. A. K. and Ruqaiya, H. (1976). Cohesion in English, London: Lonhgman.