تبیین جایگاه و اصول رفتار اقتصادی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

محدودیت منابع در برابر نامحدود بودن خواست‌ها، تغییرات مستمر محیط‌های حرفهای، تغییر در نقش و انتظارات شغلی، مفاهیمی مثل استفادة بهینه از منابع، توزیع عادلانة منابع، فقرزدایی، آماده شدن برای شرایط غیرقابل‌پیش‌بینی، قناعت، بحران منابع، الگوی صحیح مصرف، سختکوشی و جدیت، اجتناب از تکاسل و تن‌پروری، مدیریت درآمد و هزینه، تعهد نسبت به منابع ملی، اصلاح فرهنگ کار، شکستن باورهای نادرست در زمینة کار، خوداتکایی و استقلال و عدموابستگی به غیر و این نکته که هیچ‌چیز در دنیا آسان و رایگان به دست نمیآید و مهمتر از همه این نکته که مهم‌ترین منبع و ثروت، قدرت فکر و ذهن انسان است و مسائلی از این قبیل با مفهوم تربیت و رفتار اقتصادی عجین هستند. رفتار اقتصادی همانند سایر رفتارها متأثر از نظام باورها و مکتب فکری مورد پذیرش افراد و جوامع است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوی بخشی رهنمود‌ها و دیدگاههای امام علی(ع) پیرامون رفتار اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پرهیز از لیبرالیسم اقتصادی، پرهیز از استثمار، اجتناب از انحصارگرایی، پرهیز از اسراف، تفکر حکومتی مطلوب، توجه به عمران و آبادانی، نظارت بر رفتار اقتصادی، مشارکت اقتصادی، حفظ کرامت انسانی و جهاد اقتصادی معرف رفتار اقتصادی مطلوب هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the status and principles of correct economic behavior from IMAM ALI’s (PBUH) perspectives

نویسنده [English]

  • mohammadreza yousefzadeh
چکیده [English]

The shortage of resources against unlimited demand, continuous changing of professional environment, changing in role and job expectance, optimal usage of resources, equal distribution of resources, poverty alleviation, preparation for unpredicted conditions, contentment crisis of resources, correct behavior of consumption, hard attempt and perseverance to avoid passivity, cost and income management, commitment to national resources, improving work culture, correcting misbeliefs about work, self-reliance, independent and the belief that nothing gets easy and the human mind is the most important capital and issues something are related to economy education and economic behavior. Economic behavior such as other behaviors are influenced by person and society belief system. In this paper using categorical content analysis IMAM ALI’s (PBUH) perspectives and guidelines due to correct economic behavior with emphasis on Nahj al-Balagha were analyzed. The results showed that refraining from economic liberalisim, operession, exclusivity, extreme consumption, targeted governance thinking, economic behavior appraisal, economic participation, keeping human dignity and economic hard attempt were representative of target economic behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balagha
  • Economy behavior
  • resources management
  • work culture
-      نهجالبلاغه. (1381). ترجمه عبدالمجید آیتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سوم.
-      اصغری، سید محمد. (1377). مدیریت اقتصادی امام علی(ع) تحقق‌بخش عدالت اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-      پیغامی، عادل و تورانی، حیدر. (1390). «نقش برنامه درسی اقتصاد در برنامه تعلیم و تربیت رسمی‌ و عمومی ‌دنیا: ارائه یک برنامه عمل برای یک برنامه درسی مغفول». فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سال نهم، شماره 37، 31-52.
-      حکیمی، محمدرضا. (1394). الحیاة، جلد دوازدهم، تهران: نشر دلیل ما.
-      سلطانی رنانی، سید مهدی. (1384). موانع اقتصادی عدالت و امنیت از منظر امام علی(ع). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-      سنجابی، کریم. (1381). تاریخ عقاید اقتصادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-      شجاعی حقیقی، مریم و مردانی، مهدی. (1394). «مؤلفه‌های مدیریت اقتصادی امام علی(ع)». حدیث حوزه، سال پنجم، شماره 10، 48-75.
-      شاه­آبادی، ابوالفضل و زرین­نعل، زینب. (1394). «رعایت اصول حکومت علوی بسترساز تحقق اهداف حکومت اسلامی». فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه، سال سوم، شماره 22، 1-10.
-      عطایی خراسانی، محمد. (1381). «مدیریت اقتصادی امام علی». اندیشه حوزه، شماره 23 و 33، 30-33.
-      تمیمی‌آمدی، عبدالواحد. (1377). غررالحکم و درر الکلم. ترجمه سید حسن شیخ‌الاسلامی. قم: انتشارات انصاریان، چاپ چهارم.
-      علیزاده کتنلوئی، لیلا؛ امام جمعه، محمدرضا و احمدی، غلامعلی. (1394). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی ریاضی و تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس مؤلفه‌های سواد مالی و اقتصادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده علوم انسانی.
-      فراهانی­فرد، سعید. (1383). «اندیشه اقتصادی شهید مطهری». فصلنامه قبسات، شماره 31، 31-33.
-      کلینی، محمدبن­یعقوب. (1369). الکافی، ترجمه ‌هاشم رسولی و جواد مصطفوی، تهران: نشر کتابچی.
-      محمدیان، اکرم. (1391). دیدگاه‌های اقتصادی امام علی(ع). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، دانشکده علوم انسانی.
-      مدرس­زاده، مجدالدین. (1381). «نگاهی بر برنامه‌های اقتصادی امام علی (ع)». پژوهش اقتصاد اسلامی، شماره 5، 140-153.
-      مطهری، مرتضی. (1369). نظری به نظام اقتصادی اسلام، نشر کتابخانه دیجیتالی تبیان.
-      موسایی، میثم. (1382). بررسی مهم‌ترین ویژگی‌های رفتاری جامعه با توجه به فرهنگ مطلوب اسلام، تهران، پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
-      نوایی، علی‌اکبر. (1387). «سیمای حکومت دینی از منظر امام علی(ع)». مجله اندیشه، سال 6، شماره 4، 96-95
-      یوسفی، احمدعلی. (1387). نظام اقتصادی علوی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
-       Rous, C. (1998). Schooling, Intelligence & income in America. Princeton university press. INK
-       Leet, D. R. and Lopus, J. S. (2015). “Tips for teaching the high school economics course”. Social Studies Research and Practice, 7(1), 9-18.
-       Sentaneet, P. and Lismann, H. J. (1999). “The challenge of qualitative content analysis”. Public Opinion Quarterly. 16, 631-642.