روش‌های تربیتی ناظر بر رابطۀ تعاملی مربی و متربی از منظر نهج‌البلاغه جهت ارتقاء طرح تربیتی شجرۀ طیبۀ صالحین بسیج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

روش‌ها در فرآیند تعلیم و تربیت از اهمیت به‌سزایی برخوردارند، کم و کیف روش‌ها به مبانی و اهداف تربیت برمی‌گردد. روش تعلیم و تربیت اسلامی نیز که از جهان‌بینی اسلامی نشأت می‌گیرد، بر خدامحوری مبتنی است. لذا برای دستیابی به روش‌های تربیت اسلامی که مناسب با جامعۀ اسلامی و طرح صالحین بسیج باشد، مراجعه به نهج‌البلاغه می‌تواند از جمله بهترین گزینه‌ها باشد. هدف از این تحقیق، استخراج و ارائۀ روش‎های تربیتی از نهج‌البلاغه، جهت ارتقاء "طرح صالحین بسیج" است. روش این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی از نوع اسنادی است. براساس ادبیات موضوع، روش‌های ناظر بر رابطۀ تعاملی مربی و متربی (از میان چند زمینۀ دیگر) انتخاب و روش‌های زیر مجموعۀ آن به‌عنوان مبنا و ملاکی برای بررسی و استنباط از متن نهج‌البلاغه و مضامین آنها به‌کار گرفته شد. بر این اساس داده‌های تحقیق به ترتیب اولویت و تناسب با طرح صالحین عبارتند از:
    روش‌های الگو، محبت، موعظه، مشارکت و مشورت، پرسش و پاسخ و تسهیل و آسان‌گیری.
    روش‌های فوق در نتیجه‌گیری و پیشنهادها جهت ارتقاء طرح صالحین ارائه گردیده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Training Methods from Nahj al-Balagha Regarding Interactions between Trainers and Trainees for the Promotion of the Training Plan of Shajareh Tayyebeh Salehin of Basij

نویسنده [English]

  • hashem nedaee
چکیده [English]

Methods play significant roles in Educational processes. The quality and quantity of methods depend on the principles and goals of training, and they themselves depend on world-view and philosophical notions such as ontology, epistemology, axiology, and anthropology. Derived from Islamic world-view, the Islamic education is based on God-orientedness, opposed to secularism which is based on human-orientedness. Hence, reference to Nahj al-Balagha can be one the best options for devising Islamic training methods fitting Islamic community and its institutions. This research was intended to devise a training method derived from Nahj al-Balagha for the promotion of the plan for “Salehin of Basij”. The main question is: “What kind of methods can be derived from Nahj al-Balagha for promoting “Salehin of Basij?” This applied research follows a descriptive-analytic method with documentation approach. According to the related literature, methods relating to interaction between trainers and trainees were selected and their underlying approaches were considered as criteria for evaluation and deriving the methods from Nahj al-Balagha. The results indicated that the following issues gained priorities and appropriateness for “Salehin of Basij”.
Methods: modelling, sympathy, giving advice, sharing and consultation, question and answer, facilitation and simplicity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • training methods
  • Islamic education
  • Nahj al-Balagha
  • Imam Ali (pbuh)
  • plan for “Salehin of Basij”
-    قرآن کریم. (1377). ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای. قم: موسسه چاپ و نشر الهادی.
-    نهج البلاغه. (1389). ترجمه محمد دشتی. چاپ اول. تهران: پیام عدالت.
-    ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله. (1390). رشد (تربیت و تعالی دینی و انقلابی). چاپ اول. پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
-    احمدی، سیداحمد. (1384). اصول و روش‌های تربیت در اسلام. انتشارات دانشگاه اصفهان.
-    باقری، خسرو. (1380). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (جلد 1). تهران: انتشارات مدرسه.
-    بهرامی نوید، حسین. (1378). روش‌های تعلیم و تربیت از دیدگاه علامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
-    بهشتی، احمد. (1387). مسائل و مشکلات تربیتی. چاپ چهارم. تهران: چاپخانه نیک.
-    بهشتی، محمد؛ ابوجعفری، مهدی و فقیهی، علی‌نقی. (1380). آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن (جلد چهارم). تهران: سمت.
-    داوودی، محمد. (1391). سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع). قم: سمت.
-    راهنما، اکبر؛ سبحانی‌نژاد، مهدی و علیین، حمید. (1387). «بررسی تحلیلی مبانی، اصول و روش‌های تربیت سیاسی از منظر امام علی (ع) در نهج‌البلاغه». دوماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد، شماره 30، 1-31.
-    رفیعی، بهروز. (1381). آرای‌دانشمندان‌مسلمان در تعلیم‌وتربیت‌و‌مبانی‌آن(جلد سوم). تهران: سمت.
-    رفیعی محمدی، ناصر. (1389). بیست اصل در تربیت. قم: انتشارات رسول اکرم (ص).
-    شکوهی، غلامحسین. (1372). تعلیم و تربیت و مراحل آن (جلد 13). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
-    عابدی، لطفعلی. (1385). «روش‌های تربیتی از منظر نهج‌البلاغه». مجله علمی تخصصی تعلیم و تربیت اسلامی. شماره 4، 7-36.
-    فتحی آذر، اسکندر. (1382). روش‌ها و فنون تدریس. تبریز: اداره چاپ و انتشارات دانشگاه تبریز.
-    فرهادیان، رضا. (1376). پایه‌های اساسی ساختار شخصیت انسان در تعلیم و تربیت. قم: موسسه فرهنگی - تربیتی توحید.
-    کلاهدوزی، احمد. (1386). رو‌ش‌ها و فنون تدریس. تهران: مرکز برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی سپاه پاسداران.
-    محمدی اگموچ، سیروس. (1387). بررسی مبانی، اهداف و روش‌های تربیت اخلاقی از دیدگاه فیض کاشانی. دانشگاه علامه طباطبایی.
-    مصباح یزدی، محمدتقی. (1360). اهداف تربیت از دیدگاه اسلام. تهران: سمت.
-    معاونت تربیت و آموزش سازمان بسیج. شجره طیبه صالحین. (1391). قم.
-    یوسفیان، نعمت‌الله. (1392). «تربیت دینی فرزندان». زمزم هدایت.