بازنمایی جایگاه «امنیت انسانی» در سیرة حکومتی امام علی(ع) بر مبنای فرامین حکومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند

چکیده

امروزه مقولة «امنیت انسانی» مورد توجه سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی بوده و مصوبات فراوانی در این خصوص وجود دارد. گرچه تاکنون تعریف جامع و مورد اتفاقی از امنیت انسانی ارائه نشده است، ولی همه صاحب‌نظران متفق‌اند که موضوع «امنیت انسانی»، در ارتباط میان حکومت‌ها و مردم بوده و حداقل دو پدیده «رهایی از ترس» و «رهایی از احتیاج» را شامل می‌شود. بر اساس آموزه‌های دین اسلام، انسان خلیفة خداوند در زمین بوده و از کرامت ذاتی برخوردار است. علاوه بر قرآن، در سیرة نظری و عملی نبی مکرم اسلام(ص) و علی(ع) و سایر امامان همام(ع) به شأن و جایگاه والای انسان به‌ویژه تأمین امنیت او توجه شده است. با وجود آثار و پژوهش­های متعدد و گوناگون در خصوص جایگاه انسان در نزد پیشوایان دین، تاکنون در موضوع «امنیت انسانی» پژوهشی صورت نگرفته است. از این‌رو در مقاله حاضر با هدف تبیین جایگاه «امنیت انسانی» در نزد حضرت علی(ع)، به بررسی این مقوله در سیرة حکومتی (سه بعد توزیعی، رویه‌ای و مراوده‌ای) ایشان پرداخته شده است. اساسی‌ترین مأخذ در این زمینه نامه‌های امام(ع) به کارگزاران و مأموران حکومتی است که در نهج­البلاغه و دیگر کتب تاریخی آمده است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته­ شده است. یافته پژوهش نشان می­دهد که در فرامین حکومتی حضرت، تأمین «امنیت انسانی» زیرساخت و اساس هر نوع فعالیت پایدار حکومت است که موجب جلب اعتماد عمومی خواهد شد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Representation of the Status of Human security in the Governmental Conduct of Imam Ali (AS) based on Government Orders

نویسنده [English]

  • mohammadhassan elahizadeh
چکیده [English]

Nowadays special attention Is being paid to “human security” by international organizations and there are a lot of enactments about it. Although there is no comprehensive definition for human security of “freedom from fear” and “freedom from needs”, all authorities believe that human security is related to the relationship between the government and people and includes two phenomena according to Islamic teachings, man is the representative of God on the earth. In addition to the Quran, the human position and human security have been paid a lot of attention in theoretical and practical tradition of the Prophet (pbuh) and Imams (AS). Up to now, “human security” has not been investigated yet. So the goal of this paper is to clarify the “human security” in Imam Ali’s ideas and position of human security in his state (three dimensions: distributions, , method and contacts). The most important sources for this subject are the letters of Imam to the authorities. In this research, we have used descriptive and analytic method. The specification of the “human security” of people in Imam Ali’s tradition is the most important results of the research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • human security
  • Imam Ali
  • state tradition
  • power
  • method
  • contacts
-      نهج­البلاغه. (1385). گردآوری: سید محمد رضی. ترجمه: محمد دشتی. چاپ دوم، قم: گلستان ادب.
-      باقرزاده، محمدرضا. (1387). «حقوق بنیادین بشر در عهدنامه مالک اشتر». مجموعه مقالات همایش مالک اشتر نخعی. 457-505. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
-      بیضون، ابراهیم. (1379). رفتارشناسی امام علی در آیینه تاریخ. ترجمه علی‌اصغر محمدی سیجانی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-   تاج­بخش، شهربانو. (1388). «امنیت انسانی: نگاهی به گذشته پیش از نگاه به آینده». مجموعهمقالاتهمایشبین‌المللیامنیتانسانیدرغربآسیا: دیدگاه­ها و نقدها. ویراسته محمدرضا مجیدی و احمد خامسان. 19-54. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-      کر، پائولین. (1387). «امنیت انسانی». فصلنامهمطالعاتراهبردی. سال یازدهم، شماره سوم، 601-626.
-      پورعزت، علی‌اصغر. (1387). مختصات حکومت حق­مدار. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-      جاوید، محمدجواد. (1387). «از حق و عدالت تا انصاف با رعیت؛ تأملی بر حقوق شهروندی در عهدنامه مالک اشتر». مجموعه مقالات همایش مالک اشتر نخعی. 507-532. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
-      دلشاد تهرانی، مصطفی. (1379). دولت آفتاب. تهران: دریا.
-      عزیزی، ستار. (1392). «مطالعة تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در «نهج­البلاغه» و «گزارش قواعد عرفی حقوق بین­المللی بشردوستانه». فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه. سال اول، شماره اول، 85-95.
-      علیخانی، علی­اکبر. (1377). «کرامت انسانی در سیرة‌ی سیاسی امام علی (ع)». فرهنگ. شماره 27 و 28: 215-228.
-      کینگ، گری و موری، کریستوفر. (1383). «بازاندیشی در امنیت انسانی»، ترجمه مرتضی بحرانی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 1، 25-26.
-      مجیدی، اصغر. (1386). حقوق مردم در گفتار و سیرة امیرمؤمنان علی(ع). قم: مشهور.
-      منطقی، محسن. (1387). «مدیریت ارتباطات در فرمان مالک اشتر». مجموعه مقالات همایش مالک اشتر نخعی. 533-561. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
-      یزدان­فام، محمود. (1388). «دولت‌های شکننده و امنیت انسانی». فصلنامه مطالعات راهبردی. شماره چهارم، 5-36.