آسیب‌شناسی اخلاقی کارگزاران حکومت دینی در نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران

2 دکتری علوم قرآن و حدیث پژوهشکده نهج‌البلاغه

چکیده

کارگزاران هر حکومت، اعم از دینی و غیردینی، به همان میزان که از منصب و اختیارات و امکانات حکومتی، برخوردارند؛ در معرض انواع آفات و آسیب‌ها نیز قرار دارند. در این مجال، عوامل آسیب­زا، پیامدهای ناگوار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ناشی از آن‌ها و راهکارهای پیشگیری از آسیب­ها با عنایت به رویکردهای حکومت عَلوی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی از میان انواع آسیب‌ها، آسیب‌های اخلاقی کارگزاران و مسؤولان حکومت دینی را با تأکید بر نهج‌البلاغه بررسی کرده است به این نتیجه رسید که: مهم­ترین آسیب­ها و آفات اخلاقی کارگزاران حکومت دینی عبارت است از: تکبر؛ دنیا‌دوستی؛ خشونت و ستمگری. عوامل مؤثر در ایجاد این آسیب‌ها عجب، ضعف شخصیت، جهل، هوای نفس و قدرت‌زدگی ناشی از به دست آوردن منصب حکومتی است. راه‌های پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اخلاقی کارگزاران، سفارش حاکمان و مدیران ارشد به تواضع و فروتنی، زهدگرایی، مدارا و خوشرفتاری و عدالت­گرایی و التزام به واجبات دینی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Pathological Study of Morality among Authorities of Theocratic Regimes Based on Nahjo Al-balaghe

نویسندگان [English]

  • mohammad sharifi 1
  • mojtaba faegh 2
چکیده [English]

To the same extent that authorities in either theocratic regimes or non- theocratic regimes have access to position, authority, and government facilities, they are at risk of committing various offences. In this paper, The reasons underpinning governmental offences, unpalatable social, political, and economic consequences resulting from these offences, and approaches to prevent them based on Alavi government tenets are studied. A descriptive-analytic method was employed to investigate exclusively moral offences among theocratic regimes officials and authorities with a focus on Nahj al-Balagha. According to the findings, the most significant moral offences among government officials included: arrogance; worldliness, violence, and oppression. Reasons underlying these offences were found to be egotism, weakness of character, ignorance, passion, and abuse of power which all resulted from their positions in the government. The findings also showed that possible approaches which can be taken to prevent these offences include high level officials and senior executives` attempt to promote humility, asceticism, toleration, proper behavior, justice, and commitment to religious obligations among the government officials. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral pathology
  • authorities
  • theocracy
  • Nahjo al-Balaghe
-      قرآن کریم.
-      نهج‌البلاغه. (1379). ترجمه و شرح علینقی فیض­الاسلام. تهران: انتشارات فقیه.
-      ابن ابی جمهور، محمد بن زین‌الدین. (1405). عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیة. قم: دارالسید الشهدا.
-      ابن‌بابویه، محمد بن علی. (1376).الأمالی. تهران: کتابچی.
-      ---------------. (1362).الخصال. قم: جامعه مدرسین.
-      ---------------. (1378). عیون أخبار الرضا. تهران: جهان.
-      ---------------. (1403). معانی الأخبار. قم: انتشارات اسلامی.
-      ابن حیون، نعمان بن محمد. (1385). دعائم الاسلام. قم: موسسه آل البیت.
-      ابن درید، محمد بن حسن. (بی­تا). جمهرة اللغة. بیروت: دارالعلم للملایین.
-      ابن سیده، علی بن اسماعیل. (بی­تا). المحکم و المحیط الاعظم. بیروت: دار الکتب العلمیة.
-      ابن شعبه حرانی، حسن بن علی. (1404). تحف العقول عن آل الرسول. قم: جامعه مدرسین.
-      ابن شهر آشوب مازندرانی. (1379). مناقب آل ابیطالب. قم: علامه.
-      ابن طاووس، علی بن موسی. (1348).اللهوف علی قتلی الطفوف. ترجمۀ احمد فهری زنجانی. تهران: جهان.
-      ابن فهد حلی، احمد بن محمد. (1407). عدة الداعی و نجاح الساعی. قم: دارالکتب الاسلامی.
-      ازهری، محمد بن احمد. (بی­تا).تهذیب اللغة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-      خوانساری، محمد بن حسین. (1366). شرح غررالحکم و دررالکلم. تهران: دانشگاه تهران.
-      برقی، احمد بن محمد. (1371). المحاسن. قم: دارالکتب الاسلامیه.
-      بروجردی، آقا حسین. (1386). جامع أحادیث الشیعة. تهران: فرهنگ سبز.
-      تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد. (1366). تصنیف غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات.
-      جوهری، اسماعیل بن حماد. (بی­تا). الصحاح. بیروت: دارالعلم للملایین.
-      دیلمی، حسن بن محمد. (1412).ارشاد القلوب الی الصواب. قم: الشریف الرضی.
-      زمخشری، محمود بن عمر. (1386). مقدمة الأدب. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
-      شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (1409). منیة المرید. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
-      صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد. (بی­تا).المحیط فی اللغة. بیروت: عالم الکتب.
-      طوسی، محمد بن الحسن. (1414).الامالی. قم: دارالثقافه.
-      فراهیدی، خلیل بن احمد. (بی­تا). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
-      قرشی، علی‌اکبر. (1371). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-      قمی، عباس. (1411). سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار. قم: اسوه.
-      کلینی، محمد بن یعقوب. (1407). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-      منسوب به جعفر ‌بن محمد. (1400). مصباح الشریعة. بیروت: اعلمی.
-      مصباح یزدى، محمدتقى. (1391). ره‌توشه: پندهای پیامبر(صلى الله علیه وآله) به ابوذر. تحقیق و نگارش: کریم سبحانی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (قدس سره).
-      مفید، محمد بن محمد. (1413). الامالی. قم: کنگره شیخ مفید.
-      نراقی، احمد. (1377). معراج السعادة. قم: هجرت.
-      نراقی، محمدمهدی. (بی­تا). جامع السعادات. بیروت: اعلمی.
نوری، حسین بن محمدتقی. (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آل البیت.