2
استادیار دانشکده الهیّات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران
چکیده
انتقاد سازنده از موضوعات مهمی است که سخت مورد توجه اسلام قرار گرفته است. اهمیت نقد سازنده بدین سبب است که این مقوله، عاملی اساسی و کلیدی برای رشد و تعالی فرد و جامعه محسوب میشود و تحقق نشاط در جامعه و شکل گیری یک جامعه سالم در گرو وجود گفتمان انتقادی سازنده است. هر چند پژوهش های پرشماری در حوزه ادبیات انتقادی صورت گرفته است امّا هیچکدام از آنها کتاب شریف نهج‌البلاغه را به صورت ویژه مطمح نظر قرار نداده و اصول انتقاد سازنده را نجسته اند. این مقاله که با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه ای سامان یافته، موارد ذیل را به عنوان مهمترین اصول انتقاد سازنده از منظر نهج‌البلاغه به بحث نهاده است: مقدم داشتن انتقاد از خویشتن، بیان شایستگی ها، تعیین بایسته ها، ریشه یابی ضعفها، تکیه بر استدلال منطقی، اتخاذ شیوه بیانی مناسب، ارائه معیار، پرهیز از افراط در توبیخ.
)