آسیب‌شناسی معنای زندگی توحیدی از منظر امام علی(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، نهج البلاغه، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

معنای زندگی یکی از مهمترین مؤلفه‌هایی است که در پرتو آن آدمی احساس هویت و مفید بودن می‌کند و انگیزه‌ی لازم برای تداوم حیات و اشتیاق به زیستن را در انسان ایجاد می‌نماید. با توجه به دو تفسیر و تحلیل رایج از معنای زندگی یعنی "هدف زندگی" و "ارزش زندگی" می‌توان اذعان نمود آنچه در معنابخشی به زندگی نقشی بی‌بدیل و تعیین‌کننده ایفا می‌کند، ایمان به خداوند و باور و اعتقاد قلبی به او است که از منظر امام علی(ع) یکی از مهمترین ارکانی می‌باشد که در جهت‌گیری‌های آدمی مدخلیتی تام دارد و این موضوع در دنیای معاصر نیز مورد توجه روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و فلاسفه قرار گرفته است. از آن‌جا که رضایت از زندگی و رسیدن به حیات طیبه به‌عنوان یکی از نیازهای فطری انسان، در هر مکتب بر اساس جهان‌بینی خاص آن مکتب تعریف می‌شود؛ بنابراین موانع و آسیب‌های اثرگذار در معنا بخشی به زندگی متفاوت خواهند بود. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به شیوه گرداوری کتابخانه‌ای، به تبیین‌ آسیب‌های تحقق معنای زندگی توحیدی و موانع اثرگذاری ایمان در معنا بخشی به زندگی از منظر امام علی(ع) پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که از منظر آن حضرت: انسان‌محوری، سودگرائی، از خود بیگانگی از یک‌سو و خرافه‌گرایی و غفلت از سوی دیگر از جمله مهمترین موانع و آسیب‌های اثرگذاری ایمان در معنابخشی به زندگی توحیدی انسان محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Pathology of the Meaning of Monotheistic Life from the Perspective of Imam Ali (AS)

نویسندگان [English]

  • Atefeh Bakhtiari 1
  • Mohammad Mahdi Dayyani 2
  • Seyyed Hassan Hosseini 2
1 M.A. Graduate in Nahj al-Balagha, University of Birjand. Birjand. Iran
2 Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand, Birjand, Iran
چکیده [English]

The meaning of life is one of the most important components in the light of which a person feels a sense of identity and usefulness and creates the necessary motivation for the continuation of life and the desire to live in humans. Considering the two common interpretations and analyses of the meaning of life, namely "the purpose of life" and "the value of life", it can be acknowledged that what plays an irreplaceable and decisive role in giving meaning to life is faith in God and heartfelt belief and faith in Him, which, from the perspective of Imam Ali (AS), is one of the most important pillars with a complete impact on human orientations. This issue has also been the focus of attention of psychologists, sociologists and philosophers in the contemporary world. Since satisfaction with life and achieving a good life is one of the innate needs of humans, it is defined in each school based on the specific worldview of that school. Therefore, the obstacles and harms that affect giving meaning to life will be different. In this study, using a descriptive-analytical method and the library collection method, the harms to the realization of the meaning of monotheistic life and the obstacles to the influence of faith in giving meaning to life from the perspective of Imam Ali (AS) have been explained. The findings of the study indicate that from the perspective of Imam Ali (AS): anthropocentrism, utilitarianism, and self-alienation, on the one hand, and superstition and negligence, on the other, are considered to be among the most important obstacles and harms to the influence of faith on giving meaning to human monotheistic life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Faith in God
  • Obstacles to the Effect of Faith
  • Pathology of the Meaning of Life
  • Imam Ali (AS)
  • Meaning of Life
  • قرآن کریم.
  • سید رضی (1388). نهج‌البلاغه. ترجمه حسین انصاریان، قم: دارالقرآن
  • ابن‌بابویه، محمدبن‌علی (1413). من لا یحضره ‌الفقیه. تحقیق علی‌اکبر غفاری. ج 3. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
  • بورکهارت، یاکوب (1376). فرهنگ رنسانس در ایتالیا. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو.
  • بیضون، لبیب (1375). تصنیف نهج‌البلاغه. قم: تبلیغات.
  • تمیمی آمدی، عبدالواحد ابن محمد (1410 ق). غررالحکم و درر الکلم. تصحیح سید مهدی رجایی. قم: دار الکتاب الاسلامی.
  • جعفری، محمدتقی (1376). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه. ج 13، 3، 1. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • ------------ (1389 الف). شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی. تهران: موسسه نشر و تدوین آثار علامه جعفری.
  • ------------ (1389 ب). حیات معقول. تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
  • جعفری، زهرا و مسیب یار محمدی، واصل (1395). رهیافت‌هایی از مهار‌ت‌های زندگی درنهج‌البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال چهارم، شماره 15، 100-116
  • جوادی آملی، عبدالله (1384). تفسیر موضوعی قرآن کریم. ج11، 15. قم: اسراء.
  • ------------- (1389). تفسیر انسان به انسان. تحقیق محمدحسین الهی زاده. قم: اسراء.
  • ------------- (1385). دین و زندگی. قم: اسرا،.
  • حائری شیرازی، محی‌الدین (1372). تمثیلات. ج2. قم: شفق.
  • حسین‌زاده، علی و کریمی ‌رکن‌آبادی، اصغر (1393). معرفت شناسی ایمان دینی درنهج البالغه و تفسیر المیزان. فصلنامه پژوهشنلمه نهج‌البلاغه، سال دوم، شماره 7، 103-126.
  • خوانساری، جمال‌الدین محمد (1366). شرح غررالحکم و دررالکلم. ج 7. تهران: دانشگاه تهران.
  • خویی، حبیب‌اله (1400 ق). منهاج البراعه. ج 21. تهران: مکتب الاعلام الاسلامی.
  • دیانی، محمود (1399). میزان و معنا. ساری: موسسه پیامبر اعظم.
  • سارتر، ژان پل (1365). تهوع. ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم. تهران: نیلوفر.
  • شریعتی، علی (1391). انسان بی خود. ج 2. تهران: قلم.
  • شعیبی، فاطمه (1392). روان‌شناسی خرافات. قم: تبیان.
  • طالقانی، سید محمود (1362). پرتویی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • طباطبایی، محمدحسین (1393). المیزان فی تفسیرالقرآن. ج 5، 6، 20. تهران: نشر فرهنگی رجاء.
  • کنراد، لورنتس (1385). هشت گناه بزرگ انسان متمدن. ترجمه: محمود و فرامرز بهزاد. تهران: سپهر.
  • مبلغی آبادانی، عبدالله (1373). تاریخ ادیان و مذاهب جهان. قم: منطق(سینا).
  • مجلسی، محمدباقر (ق1403). بحارالانوار. ج 51، 95. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  • محمدی ری شهری، محمد (1386). میزان الحکمه. ج7. قم: دارالحدیث.
  • مصباح یزدی، تقی (1380). آموزش فلسفه. ج2. تهران: مؤسسه امام خمینی.
  • مطهری، مرتضی (1396). مجموعه آثار. نسخه دیجیتال. ج3. تهران: صدرا.
  • ----------- (۱۳۵۷). انسان کامل. تهران: صدرا.
  • مکارم شیرازی، ناصر (1386). پیام امام علی (ع). ج6. تهران: دارالکتاب الاسلامی.
  • ملکیان، مصطفی (1382). عقل و اعتقاد دینی. تهران: نشر نگاه معاصر.
  • ----------- (1385). مهر ماندگار. مقالاتی در اخلاق شناسی. تهران: نشر نگاه معاصر.
  • همیلتون، ملکم (1392). جامعه‌شناسی دین. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: نشر ثالث.
  • یاسپرس، کارل. (1395). فلسفه اگزیستانس. ترجمه: لیلا روستایی. تهران: پارسه.
  • Robert, S. (2017). Enlightenment Ethics and Philosophy.
  • Stein, M. (2015). Philosophical Approaches to Life’s Meaning: Socrates to Aristotle. Continental Philosophy Review.
  • Locke, J. (1689). Two Treatises of Government, Book II, (Ed. Cambridge University Press).
  • Taylor, C. (1989). Sources of the Self, (Ed. Harvard University Press).
  • Berger, P. L. (1967). The Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion. Doubleday.