مدل حکمرانی مبتنی‌بر نامه پنجاه‌وسوم نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر

چکیده

این پژوهش با هدف تدوین مدل حکمرانی مبتنی‌بر نامه 53 نهج‌البلاغه تلاش کرده است مفاهیم کلیدی را به شکلی هماهنگ و منسجم تبدیل به چارچوبی قابل‌اجرا در حکمرانی کند. مدل نهایی با استفاده از روش تحلیل مضمون و طی فرآیند کدگذاری، شامل 8 بُعد اصلی، 27 مفهوم و 212 شاخص استخراج‌شده است که پس از غربال‌گری و تجمیع، به مجموعه‌ای دقیق و کاربردی محدود شده‌اند. ابعاد مدل شامل «اصول و مبانی حکمرانی در اسلام»، «ویژگی‌های حاکم»، «حکومت و حکمرانی»، «نظامیان»، «قضات و قضاوت»، «عدالت اجتماعی»، «بیت‌المال و امور مالی» و «روابط با دیگر ملل» هستند که هر یک دارای مفاهیمی مرتبط و سازگار با دیگر ابعاد است. این سازگاری از طریق تحلیل روابط میان مفاهیم و استخراج پیامدهای آن‌ها در حکمرانی مطلوب حاصل شده است. برای مثال، عدالت به‌عنوان اصلی بنیادین با مفاهیمی نظیر «شفافیت در مدیریت بیت‌المال» و «انتصاب قضات عادل» در ارتباط مستقیم است و پیامدهای آن در بهبود رفاه عمومی و اعتماد اجتماعی نمایان می‌شود. همچنین، اصولی نظیر تقوا و مردم‌داری به تقویت مشروعیت و مقبولیت حاکم انجامیده و در تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر مشورت و تعامل با مردم متبلور می‌گردد. ویژگی‌های برجسته این مدل عبارت‌اند از: «جامعیت: پوشش تمامی ابعاد حکمرانی»، «عمق: توجه به جزئیات و ظرایف حکمرانی» و «مصداقیت: مبتنی‌بر تجارب عملی امام علی (ع) در دوران حکومت ایشان». نتایج پژوهش نشان می‌دهد که الگوی ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان مرجعی الهام‌بخش برای ارتقای حکمرانی در جوامع اسلامی به کار رود و زمینه‌ساز توسعه عدالت اجتماعی، افزایش کارآمدی مدیریت و تحقق توسعه پایدار باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

governance model based on the 53rd letter of Nahj al-Balagha

نویسنده [English]

  • Amin Pashaei Houlaso
Assistant Professor at Malek Ashtar University of Technology
چکیده [English]

According to letter 53 of Nahj al-Balagha, the desired model of governance in Islam is based on justice, piety, populism, and peacemaking. In this model, the ruler should be a just, pious, knowledgeable, and efficient individual who strives to ensure the welfare and comfort of the people. Additionally, the ruler should respect the opinions of the people and consult with them in decision-making. Considering the importance of governance in the Islamic system, the present research aims to develop a governance model based on letter 53 of Nahj al-Balagha. In an effort to present a desirable governance model by examining the library in Letter 53 and utilizing the method of content analysis, the governance model based on Letter 53 of Nahj al-Balagha is presented in "8 dimensions": a) principles and foundations of governance in Islam, b) characteristics of the ruler, c) government and governance, d) military, e) judges and judiciary, f) social justice, g) treasury and financial affairs, and h) relations with other nations, providing "27 concepts" and "212 indicators" as an inspiring source and guidance for the advancement of government and management of countries that can contribute to "governance development", "enhancing social justice", and "sustainable development".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali
  • Nahj al-Balagha
  • Letter 53
  • Analysis of Content