خوانش نقادانه ترجمه و شروح گفتار پنجم نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار، گروه آموزشی الهیات، معارف و تربیت اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

نهج‌البلاغه شامل خطبه‌ها، کلام‌ها و گفتارهای امیرمومنان امام علی(علیه‌السلام) در موقعیت‌های مختلف می‌باشد که در دوران حیات سیاسی و زمامداری حضرت ایراد شده است. لکن در بستر زمان، تقطیع و تغییراتی در جمع و تدوین توسط سیدرضی و دیگر نسخه‌نویسان در قالب نهج‌البلاغه صورت گرفته و سبب شده در فهم دقیق نوع گفتارهای حضرت اشکالاتی به وجود آید. این نوشتار درصدد تبیین گفتار پنجم نهج­البلاغه خواهد بود. خطبه یا کلام پنجم نهج‌البلاغه برمبنای آنچه سیدرضی در صدر آن عنوان کرده، جزء اولین گفتارهای دوران امامت آن حضرت می­باشد و مهمترین مباحث آن ابتلای امت به فتنه­هایی است که شروع آن، قبل از رحلت رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌باشد که قصد فتنه‌گران، غارت میراث پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و غصب خلافت امام علی(علیه‌السلام) بوده است. امیرمومنان(علیه‌السلام) ضمن بیان راهکار خروج امت از این فتنه‌ها، علت سکوت در برابر تهمت‌های ناروا و عدم قیام خود را در مقابل فتنه‌گران بیان می‌کنند. این نوشتار با روش تحلیل محتوا با رویکرد مطالعات کاربردی انجام شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد با توجه به فضای صدور، وقایع و رخدادهای موجود و فهم دقیق واژگان، این گفتار جزء کلام‌های امام قرار می‌گیرد. با بررسی دقیق‌تر کلام حضرت، اوضاع، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوره تاریخ اسلام نیز روشن‌تر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Critical reading of the translation and interpretation of the fifth discourse of Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • Reza Hajian Hosein Adadi 1
  • Sayed Mahdi Soltani 2
  • Jaafar Moazeni Bistegani 3
1 Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Theology, Islamic Education and Training, Farhangian University, Tehran, Iran
3 Master's degree in Quran and Hadith Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Nahj al-Balagha comprises sermons, speeches, and statements of Imam Ali (peace be upon him) delivered in various political and leadership contexts during his lifetime. However, over time, the editing and modifications by Sayyid Razi in compiling Nahj al-Balagha and other editors have led to some ambiguities in accurately understanding the nature of Imam Ali's speeches. This article aims to clarify the fifth discourse of Nahj al-Balagha. According to Sayyid Razi's introduction, the fifth sermon or speech is among the earliest speeches of Imam Ali's Imamate, addressing the crucial topic of the community's exposure to seditions that began before the passing of the Prophet Muhammad (peace be upon him). These seditions aimed at causing turmoil, usurping the Prophet's legacy, and seizing Imam Ali's caliphate. Imam Ali (peace be upon him) outlines strategies for the community to navigate these seditions and explains the reasons for his silence in the face of malicious accusations and his restrained response to agitators. This study employs a content analysis approach within applied studies. The findings of this research indicate that considering the publishing context and related components, this discourse is categorized as part of Imam Ali's speeches. A more detailed examination of Imam Ali's words will also shed light on the political, social, and cultural conditions of that period in Islamic history.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Commander of the Faithful Ali (peace be upon her)
  • Nahj ul-Balagha
  • the fifth discourse
  • Kalam
  • critical reading
  • قرآن کریم.
  • ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة­الله (بی­تا). شرح نهج­البلاغة. تحقیق: ابراهیم محمد ابوالفضل. قم: مکتبة آیة­الله العظمی المرعشی ­النجفی.
  • ابن بابویه، محمد بن علی (1376). امالی. مترجم: محمد باقر کمره­ای. چاپ ششم. تهران: کتابچی.
  • ابن منظور، محمدبن مکرم (1414). لسان­العرب. تحقیق: سید جمال­الدین میردامادى. ‏بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
  • ابوالفرج إصفهانی، على بن الحسین (1415). الأغانی.‌ بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • ازهری، محمدبن احمد (1421). تهذیب ­اللغة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • امینی، عبدالحسین (1416). الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب. قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة.
  • انصاریان، حسین (1383). ترجمه قرآن. تهران: اسوه.
  • بخاری، محمدبن إسماعیل (1401). صحیح بخاری. بیروت: دارالفکر.
  • بلاذری، احمدبن‌یحیی (1429). انساب الاشراف. بیروت: المعهد الالمانی للابحاث الشرقیه.
  • حسین­پور اصل، اعظم،‌جعفری، سیدمحمد مهدی جعفری (1399). بررسی تحلیلی – انتقادی انتساب حکمت 467 نهج البلاغه با تأکید بر عبارت (ضرب الدین بجرانه). سال هشتم، ‌شماره 32، 21-39.
  • حسینی، عبدالزهراء (1409). مصادر نهج‌البلاغة و أسانیده. بیروت: دارالزهراء.
  • حلوانی، حسین ­بن ­محمد (1383). چشم­تماشا(نزهة­الناظر و تنبیه­الخاطر). مترجم: عبدالهادی مسعودی. قم: دارالحدیث.
  • رحمتی،‌ محمدکاظم (1397). درآمدی بر شناخت نسخه‌های نهج‌البلاغه. تهران: دانشگاه مذاهب اسلامی.
  • شریف الرضی، محمدبن‌حسین (1372). نهج­البلاغه. مصحح: عزیزالله عطاردی قوچانی. تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
  • ------------------- (1414). نهج­البلاغه. مصحح: صبحی­صالح. قم: دارالهجرة.
  • ------------------- (1368). ترجمه و شرح نهج­البلاغه. مترجم: سیدجعفر شهیدی. تهران: سازمان چاپ­وانتشارات فقیه.
  • ------------------- (1368). نهج­البلاغه، مترجم: علینقی فیض الاسلام. تهران: [بی نا]. چاپخانه سپهر.
  • ------------------- (1378). نهج­البلاغه. مترجم: عبدالحمید آیتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • ------------------- (1388). نهج­البلاغه. مترجم: محمدمهدی جعفری. تهران: ذکر.
  • ------------------- (بی­تا). نهج­البلاغه. مترجم: محمدعلی انصاری قمی. تهران: محمدعلی علمی.
  • ------------------- (1422). المجازات ­النبویه، تصحیح: مهدی هوشمند. قم: موسسه فرهنگی دارالحدیث.
  • شوشتری، محمدتقی (1376). بهج‌الصباغة. تهران: امیرکبیر.
  • صاحب بن عباد، اسماعیل (1414). المحیط فی اللغه. تحقیق: محمدحسن آل­یاسین. بیروت: عالم الکتب.
  • طباطبایى، سید محمدحسین (1374). تفسیر المیزان‌. مترجم: سید محمدباقر موسوی­­همدانی. چاپ ­پنجم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • طبرسی، احمدبن علی (1381). الاحتجاج. مترجم: بهزاد جعفری. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  • طریحى، فخرالدین (1375). مجمع البحرین. چاپ سوم. تهران: کتابفروشى مرتضوى.
  • عاملی، جعفر مرتضی (1430). الصحیح من سیرة­الإمام علی(ع). بیروت: المرکز الاسلامی للدراسات.
  • عبدالمقصود، عبدالفتاح (1337). امام علی بن­ابیطالب(ع) تاریخ تحلیلی نیم قرن اول اسلام. مترجم: سید محمود طالقانی. چاپ­دوم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • علی­­محمدی، کریم، علیمحمدی، عبدالمجید (1402). اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی و بینامتنی نامه 27 نهج­البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه. سال یازدهم، شماره 42، 52-69.
  • عمری، حسین (2010). الخطاب فی نهج­البلاغة. بیروت: دارالکتب العلمیة.
  • غلامعلی، احمد (1387). ساختار نهج­البلاغه. مجله حدیث اندیشه، سال سوم، شماره 6،‌ 41-54.
  • قرطبی، یوسف‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ محمد بن‌ عبدالبر (1415). الاستیعاب فی معرفة الاصحاب. بیروت: دارالکتب العلمیّة و دارالجیل.
  • کلینى، محمدبن یعقوب (1407). الکافی. محقق: علی­اکبر غفاری صفت و محمد آخوندی. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  • محمدی ری‌شهری، محمد و دیگران (1389ش). دانش­نامه امیرالمؤمنین علیه­السلام بر پایه قرآن حدیث و تاریخ. قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
  • مرکز تحقیقات ‌کامپیوتری ‌علوم‌اسلامی (1386). دانش‌نامه علوی.‌ قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
  • مسلم­بن­الحجاج، ابوالحسن القشیری­النیسابوری (2010). صحیح المسلم. محقق: محمدفؤاد عبدالباقی. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
  • مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • مظفر، محمدرضا (1384). منطق. مترجم: علی شیروانی. قم: دارالعلم.
  • مکارم­شیرازی، ناصر (1375). پیام امام امیرالمؤمنین علیه­السلام. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  • -------------- (1390). کلیات مفاتیح­نوین. محقق: سیدهاشم رسولی­محلاتی. قم : مدرسة الإمام علی بن­أبیطالب(ع).
  • منهاج(دشتی)، ابراهیم (1394). خلافت و امامت در نهج‌البلاغه. چاپ دوم، تهران: نگاه معاصر.
  • مؤسسه الامام الهادیعلیه­السلام (1386ه.ش). موسوعة زیارات المعصومین(ع). چاپ پنجم. قم: پیام امام هادی(ع).
  • موسوی، سیدصادق (1426). تمام نهج­البلاغة. گردآورنده: محمد عساف. مصحح: فرید سید. مشهد: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
  • الموسوی المقرم، السید عبدالرزاق (1385). مقتل الحسین علیه­السلام. تهران: مؤسسه البعثه مرکز للطباعه و النشر.
  • نقوی قائنی، محمدتقی (1440). مفتاح السعادة. تهران: مکتبة المصطفوی.
  • یعقوبی، احمد بن واضح (بی­تا).‌ تاریخ الیعقوبی. بیروت: دارصادر.