بررسی عوامل مؤثر بر استقلال حسابرس از منظر امام علی علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حسابداری، گرایش حسابرسی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

2 مربی گروه حسابداری، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

3 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

4 کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، تهران، ایران

چکیده

یکی از امور با اهمیت در حسابداری و حسابرسی­های مالی، استقلال حسابرس است. برخی اوقات، تضاد منافع شخصی و حرفه‌ای، حسابرس را در ارائه خدمات با مشکل مواجه می­سازد و در صورتی که اخلاق دینی و حرفه‌ای در او کمرنگ باشد، تحت تأثیر فشارها و تهدید و تطمیع مدیران و کارفرمایان قرار می­گیرد. این امر در نهایت اعتماد به حسابرس و فعالیت‌های حسابرسی را ضعیف می­کند. پژوهش حاضر در کتاب نهج­البلاغه، آموزه­هایی فراتر از استانداردهای اجرایی امروز جوامع یافته است که بر استقلال ظاهری و باطنی حسابرس تأکید دارد. روش کار بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر فرآیند اجرا، در زمرۀ پژوهش­های آمیخته بوده و ترکیبی از پژوهش کیفی و کمّی است که به­شکل میدانی معرفی شده و بسامد سنجش واحدهای معنایی از مصاحبه­ها به­صورت کمّی انجام شده است. مدل آزمون به روش t تک نمونه‌ای، با توزیع پرسشنامه در جامعۀ آماری سازمان حسابرسی تهران است و در قالب نرم‌افزار SPSS انجام شده است. استاندارد اجرایی اطمینان­بخش امیرمؤمنان علی(ع)، دو بخش فردمحور و جامعه­محور دارد که از نظر تأثیر بر استقلال حسابرس، آموزه­های فردمحورانه بیشترین تأثیر را دارند. در بین این آموزه­ها، «صداقت و صراحت» بیشترین و «زهدورزی و قناعت» کمترین تأثیر و در آموزه­های عمومی و جامعه­محور، «عدم وجود روابط غیرمتعارف» بیشترین و «وجود نهادهای نظارتی» کمترین تأثیر را دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the factors affecting the auditor's independence from the perspective of Imam Ali (Peace be upon him) with an emphasis on Nahjul Balaghah

نویسندگان [English]

  • Ali Asghar Golestanifar 1
  • Seyed Samad Hashemi 2
  • Atena Bahadori 3
  • Maryam Lashkarboloki 4
1 Master of Accounting, Auditing, Khomein Branch, Islamic Azad University, Khomein, Iran
2 Instructor, Department of Accounting, Khomein Branch, Islamic Azad University, Khomein, Iran
3 Assistant Professor, Department of Islamic Learning, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran
4 Master of Quran and Hadith Sciences, University of Quran and Hadith, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the most important issues in the field of accounting and financial auditing is the independence of the auditor. Sometimes, conflicts of personal and professional interests make it difficult for the auditor to provide services, and if he or she lacks religious and professional ethics, he or she will be pressured and threatened by managers and employers. This ultimately weakens the auditor's confidence and auditing activities. The current research in Nahjul Balaghah has found teachings that go beyond the executive standards of today's societies, which emphasize the external and internal independence of the auditor. The goal-based work method is of the type of applied research, and in terms of the implementation process, it is among the combined qualitative and quantitative research that was introduced in the fieldwork and the frequency of the measurement of semantic units from the interviews was done quantitatively. The test model is one-sample t method, with the distribution of questionnaires in the statistical community of the Tehran Auditing Organization, and it was conducted in the form of SPSS software. Amir al-Mu'minin Ali (A.S)'s reliable executive standard has two parts, individual-oriented and society-oriented, and in terms of influence on auditor independence, individual-oriented teachings have the most influence. Among these teachings, "honesty and frankness" have the most influence and "Piety and contentment" have the least influence, and in general and community-oriented teachings, "absence of unconventional relationships" has the most influence and "existence of supervisory institutions" has the least influence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balaghah
  • religious and professional ethics
  • Auditing
  • independence of the auditor

مراجع

  • قرآن کریم.
  • دشتی. محمد. (1379). ترجمه نهج­البلاغه. قم: مشهور.
  • آمدی، عبدالواحدبن­محمد. (1366). تصنیف غررالحکم و درر الکلم، محقق: مصطفی درایتی، قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
  • ابراهیم­زاده خراسانی، مژگان و اعتبار، شکوفه. (1395). اصول حسابرسی1. کرج: آوای ویانا.
  • ابن­أبی‌الحدید، عزّالدین ابوحامد. (1378ق). شرح نهج­البلاغه. محقق: محمد أبوالفضل إبراهیم. بیروت: دار إحیاء الکتب العربیه.
  • ابن­شهرآشوب، محمدبن­علی. (1376ق). مناقب آل أبی­طالب(ع). نجف: المکتبة الحیدریة.
  • اسکات، فیل. (1391). نقش حسابرسی داخلی در: راهبری شرکتی، ریسک و کنترل، ج 1، مترجمان: امیر پوریانسب و شاهین احمدی. تهران: کیومرث.
  • انیس، ابراهیم؛ منتصر، عبدالحلیم و صوالحی، عطیه و خلف‌احمد، محمد. (1382). فرهنگ المعجم الوسیط (عربی-فارسی)، مترجم: محمد بندرریگی. تهران: اسلامی.
  • بحری ثالث، جمال؛ جبارزاده کنگرلویی، سعید و بهرامی، تورج و حق‌ویردی‌زاده، محسن. (1400). «تأثیر استرس بر استقلال حرفه­ای حسابرسان». پژوهش­های حسابرسی حرفه­ای. شماره 2، 87-108.
  • بهزادیان، فتاح؛ ایزدی­نیا، ناصر. (1397). «بررسی عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی از دیدگاه حسابرسان مستقل و مدیران مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار». پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز. شماره 1، 28-60.
  • پورعزّت، علی­اصغر. (1388). مختصات حکومت حق­مدار در پرتو نهج­البلاغه امام علی علیه­السلام. تهران: علمی و فرهنگی.
  • تحریری، آرش؛ پیری سقرلو، مهدی. (1397). «مدیران مالی و استقلال حسابرس». پژوهش­های نوین در حسابداری و حسابرسی. دوره دوم. شماره 3، 9-32.
  • جرداق، جورج. (1373). بخشی از زیبایی­های نهج­البلاغه. محقق و مترجم: محمدرضا انصاری محلاتی، تهران: کانون انتشارات محمّدی.
  • --------. (1384). صدای عدالت انسانیت. مترجم: محمّدصالحی و محمود ثابت‌نژاد. تهران: محمّد.
  • جعفری، علی. (1396). اصول حسابرسی بر اساس استانداردهای حسابرسی ایران: آیین رفتار حرفه‌ای جامعه حسابداران رسمی ایران. تهران: کیومرث.
  • حجازی، رضوان؛ کنعانی، اکبر و فرج­زاده، علی­اصغر. (1396). «بررسی آیین رفتار حرفه‌ای حسابرسان از دیدگاه قرآن». مطالعات حسابداری و حسابرسی. شماره 29، 13-4.
  • حساس­یگانه، یحیی و رجبی، روح­الله. (1383). «عوامل موثر بر قدرت حرفه‌ای حسابرسی مستقل». حسابداری: مطالعات تجربی حسابداری مالی. شماره 8، 86-55.
  • حسینی دشتی، مصطفی. (1385). دائره­المعارف جامع اسلامی. تهران: مؤسسه فرهنگی آرایه.
  • خوانساری، جمال­الدین محمد. (1408ق). شرح غررالحکم و درر الکلم. تهران: جامعه تهران.
  • خویی، حبیب­الله. (1400ق). منهاج­البراعـﺔ­ فی شرح نهج­البلاغـﺔ. تهران: مکتبـﺔ­ الاسلامیـﺔ.
  • زارع­پور، سینا و فرهادی اندرابی، سویل. (1397). «تأثیر ارتباطات سیاسی بر حق الزحمه حسابرسی و انتخاب حسابرس مستقل». چشم­انداز حسابداری و مدیریت. دوره اول، شماره 3، 28-42.
  • سجادی، سید حسین. (1397). مروری بر پژوهش‌های حسابرسی. ج 1. تهران: ترمه.
  • سجادی، سید حسین و ابراهیمی­مند، مهدی. (1384). «عوامل افزایندۀ استقلال حسابرس». بررسی‌های حسابداری و حسابرسی. شماره 40، 80-61.
  • ------------------------------. (1388). «عوامل کاهندۀ استقلال حسابرس مستقل». پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز. دوره اول، شماره اول، 112-95.
  • سلیمانی، سمیه؛ شورورزی، محمدرضا؛ نوری توپکانلو، زهرا. (1397). «تأثیر تهدیدها بر استقلال حسابرسان». دانش حسابداری مالی. شماره 29، 69-80.
  • سیاح، احمد. (1381). فرهنگ دانشگاهی. تهران: فرحان.
  • شورورزی، محمدرضا؛ زنده­دل، احمد. (1391). «تأثیر تصدی طولانی بر استقلال حسابرس». پژوهش‌های تجربی حسابداری مالی. سال دوم، شماره 4، 162-134.
  • صدوق، محمدبن­علی­بن­حسین. (بی­تا). من لایحضره الفقیه. تصحیح: علی­اکبر غفاری. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  • صیادی تورانلو، حسین؛ عزیزی، پدرام. (1396). «شناسایی و رتبه­بندی ارزش­های اخلاقی در حسابرسی از دیدگاه اسلام با رویکرد Topsis فازی». اخلاق. سال هفتم، شماره 26، 179-208.
  • فتحی، میثم. (1397). «بررسی استقلال حسابرس بر کیفیت حسابرسی». حسابداری: پژوهش­های جدید در مدیریت و حسابداری. شماره36، 94-85.
  • قدرتی زوارم، عباس؛ نوروزی، محمد و دهقان، مهدی. (1400). «بررسی نقش تمایلات رفتارهای اخلاقی حسابرسان، استقلال حسابرس بر نگرش حرفه­ای حسابرسان». مطالعات مدیریت و حسابداری. شماره 1، 33-46.
  • کاشولی، ام؛ چمبرز، دی.جی و پین، جی.ال. (1395). «آیا ارائه خدمات غیرحسابرسی استقلال حسابرس را آسیب میرساند؟». حسابرس. مترجم: احمد حاتمی. شماره 84، 141-136.
  • لیثى واسطى، على­بن­محمد. (1376). عیون الحکم و المواعظ. قم: دارالحدیث.
  • محرابی، آنینا. (1394). «استقلال حسابرسی و عوامل موثر در آن». اقتصاد: بازار و سرمایه. شماره 65 و 66، 41-43.
  • محمدی، منصور؛ کاشانی‌پور، محمد و رحیمیان، نظام‌الملک و رحمتی، محمدحسین. (1399). «شناسایی عوامل تهدیدکننده استقلال حسابرسان دیوان محاسبات کشور». دانش حسابرسی. شماره 81، 57-85.
  • مرادی، مهدی و بیات، نعیمه. (1395). حسابرسی پیشرفته. مشهد: مرندیز.
  • معین، محمد. (1381). فرهنگ فارسی. تهران: ندا.
  • مکارم شیرازی، ناصر. (1375). پیام ‏امام‏ شرح ‏تازه‏ و جامعى ‏بر نهج‏البلاغه. تهران: دارالکتب الاسلامیـﺔ.
  • مصطفوى، حسن‏. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏. تهران‏: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏.
  • نیکبخت، زهرا؛ خلیفه سلطانی، سید احمد؛ حسینی، سید علی؛ مداحی، آزاده و ودادهیر، ابوعلی. (1397). «تدوین مدل استقلال حسابرس». حسابداری مالی. شماره 38، 90-112.
  • نیکبخت، محمدرضا؛ مهربانی، حسین. (1385). «بررسی اثر خدمات و میزان حق الزحمه‌های غیر حسابرسی مؤسسات حسابرسی بر استقلال حسابرس». بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 44، 147-129.
  • وفادار، عباس و دادبه، فاطمه. (1392). حسابرسی بر اساس استانداردهای حسابرسی ایران. ج 1. تهران: کیومرث.
  • ویسی، فریدون. (1393). حسابرسی. تهران: ترمه.
  • Albaqali, Q. and Kukreja, G. (2017). “The factors influencing auditor independence: the percptions of auditors in Bahrain”, Corporate ownership and control, vol 14, issue 2, https://doi.org/10.22495/cocv14i2c2p10.
  • Eleanor, (2011). “UK investors’ perceptions of auditor independence”, The British Accounting Review, Elsevier, vol. 43(3), 173-185.
  • Etienne, Ch. and Karlsson, J. (2010). The impact of extended audit tenure on auditor independence: Auditors perspective, https://www.diva-portal.org
  • Min Kang, S. and Hwang, S. H. (2018). “Non‐audit Services and Auditor Independence Depending on Client Performance”, Australian Accounting Review, V. 29, Issue 3, 485-501. https://doi.org/10.1111/auar.12243
  • Lokman, and Mohad Bakri, N. (2020). “Factors compromising the auditor independence: a study on the perception of Malaysian publicly listed companies”, Journal of administrative science, vol. 17, Issue 2, 01-19, https://ssrn.com/abstract=3740408
  • Minh Duc,, Hoang Yen, N., Thuy, V. H. N., Hung, N., Thanh Vu, N. (2020). “Factors Affecting the Auditor Independence: Approach of the Subject and Framework in Financial Statement Auditing in Vietnam”, Journal of south west Jiaotong university, vol 55, No 4, https://doi.org/10.35741/issn.0258-2724.55.4.23
  • Reiner, Q and Warming‐Rasmussen, B. (2015). “An Experimental Analysis of the Effects of Non‐audit Services on Auditor Independence in Appearance in the European Union: Evidence from Germany”, Journal of International Financial Management & Accounting, 26, Issue 2, 150-187. https://doi.org/10.1111/jifm.12026
  • Robert, K. Elliott and Peter D. Jacobson. (1998). Audit independence concepts, The CPA Journal, no 12, 30-4.
  • Vivien, B. , Brandt, R., Fearnley, S. (1999). Perceptions of auditor independence: U.K. evidence, Journal of International Accounting Auditing and Taxation, 8(1), 67-107.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار