بررسی تطبیقی مضامین معادباوری در نهج‌البلاغه و اشعار نیمایوشیج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

یافتن عناصر مشترک بین سخنان بزرگان دینی و ادبی و دست­یابی به سرچشمه‌­ها و منابع شعری شاعران، علاوه بر کمک به شناخت خود این بزرگان، در درک سخنان آنان مفید و مؤثر است. نهج‌­البلاغه، سرشار از آموزه‌­های اسلامی و سخنان حضرت علی(ع) و راه روشن بسیاری از نویسندگان و شاعران مسلمان است. نیمایوشیج، یکی از شاعران معاصری است که اشعار وی مضامین مشترکی با نهج­‌البلاغه دارد. هدف از این پژوهش بازکاوی و شناخت مضامین مشترک معادباوری در شعر نیما یوشیج و نهج‌­البلاغه در چشم‌­اندازی تطبیقی است.؛ بنابراین، روش این تحقیق از نوع مطالعات تطبیقی با تکیه بر رویکرد موردمحور کیفی است و مفاهیم و مضامین مشترک معادباوری و بی­‌اعتباری دنیا در نهج‌­البلاغه و اشعار نیما، بررسی و مقایسه شده است. روش گردآوری مطالب و محتوای پژوهش، براساس اسناد و مطالعات کتابخانه‌­ای و نتایج حاصل از آن، بیانگر این است که محتوا و پیام بسیاری از اشعار نیما همچون نهج­البلاغه مبتنی بر معادباوری است. یافته‌­ها منتهی به این شد که معادباوری آثار فردی و اجتماعی متعددی را به دنبال دارد و موارد مشترکی از این آثار در نهج‌­البلاغه و اشعار نیما برشمرده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative study of Nahj al-Balagha and Nimayoshij's poems on the basis of the themes of resurrection

نویسندگان [English]

  • Mohammad paknahad 1
  • Ali Mohammadyarlo 2
1 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran
2 PhD student in Persian language and literature, Shahid Madani University of Azerbaijan, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Finding common elements between the sayings of our religious and literary figures and gaining access to the poetic sources of poets, in addition to helping to know these characters themselves, is useful and effective in understanding their sayings. Nahj al-Balagha as a good source of Islamic teachings and sayings of Imam Ali (A.S) is a clear path for many Muslim writers and poets. Nimayoshij is one of the contemporary poets whose work has common themes with Nahj al-Balagha. This study attempts to review the common themes of resurrection in Nimayoshij's poems and Nahj al-Balagha from a comparative and contrastive perspective. The study adopted a qualitative case-based approach in which the common concepts and themes of “Resurrection” and “Invalidity of the world” in Nahj al-Balagha and Nima's poems have been compared and contrasted. The method of data collection is library-based and the results obtained, indicate that the content and message of many Nima's poems, like Nahj al-Balagha, is based on belief in the Hereafter. The findings also showed that the resurrection-believing has various individual and social effects that most of them have been expressed in Nahj al-Balagha and Nima's poems, similarly.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balagha
  • Nima's Poems
  • Resurrection-Believing
  • Comparison and Contrast
  • Invalidity and Instability of the World
  • قرآن کریم. (1367). ترجمۀ الهی قمشه­ای. تهران: بنیاد نشر قرآن.
  • اخوان ثالث، مهدی. (1369). بدایع و بدعت­ها و عطا و لقای نیمایوشیج. تهران: بزرگمهر.
  • اسلام­پور­کریمی، عسکری. (1390). «آثار معادباوری در منش­‌های فردی از منظر امام علی (ع)». پاسدار اسلام. شمارۀ 356، 44-48.
  • اعجازی، علی­رضا. (1391). آثار اعتقاد به معاد در زندگی از دیدگاه نهج‌­البلاغه. پایان­‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشکدۀ علوم حدیث.
  • امیدی، ابوالفضل. (1393). آثار دنیوی ایمان به معاد در نهج‌­البلاغه و شروح آن. پایان‌­نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
  • ایوبی، محمد. (1378). گزیدۀ اشعار نیمایوشیج. تهران: قطره.
  • بهرامیان، مسعود؛ ویسی، محمود و قنبری، بخشعلی. (1399). «ویژگی­های عالم از نگاه امام علی (ع)». پژوهشنامۀ نهج­‌البلاغه، سال هشتم، شماره 30، 97-111.
  • پورنامداریان، تقی. (1381). خانه­‌ام ابری است: شعر نیما از سنت تا تجدد. تهران: سروش.
  • جعفری، سید محمدمهدی. (1384). «تأثیر نهج­البلاغه بر ادب فارسی». مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ بیست و دوم، شمارۀ اول، 1-18.
  • حاجی­خانی، علی؛ روحی، کاوس و صفاریان­همدانی، علیرضا. (1395). «شبهۀ دنیاگریزی و یاد مرگ در نهج‌البلاغه و نقد آن با تکیه بر فضای صدور». پژوهشنامۀ نهج‌­البلاغه، سال چهارم، شمارۀ سیزدهم، 81-97.
  • خارستانی، اسماعیل؛ فیاض، ایراندخت و خورسندی، علی. (1399). «موانع و راهکارهای فرهنگی انضباط اجتماعی بر مبنای آموزه­های تربیتی امام علی (ع) در نهج­البلاغه». پژوهش­‌های نهج‌البلاغه، سال نوزدهم، شمارۀ 65، 161-188.
  • خنیفر، حسین و مسلمی، ناهید. (1398). مبانی و اصول روش­‌های پژوهش کیفی. تهران: نگاه دانش.
  • دین­محمدی کرسفی، نصرت­الله. (1390). «بازآفرینی نیما از حکایت «کرم شبتاب» کلیله­‌و­دمنه در شعر مهتاب». پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم‌­انسانی دانشگاه اصفهان. سال سوم، شماره 2، 103-116.
  • راثی، محسن. (1383). تأثیر نهج‌­البلاغه و کلام امام امیرالمومنین علی (ع) در شعر فارسی. تهران: امیرکبیر.
  • رفیعی محمدی، ناصر. (1397). «تأثیرات معادباوری در حیات دنیوی انسان از منظر نهج‌­البلاغه». پژوهش‌های نهج‌­البلاغه، دورۀ 17، شمارۀ 4، شمارۀ پیاپی 59، 9-22.
  • لیمانی، صدیقه؛ عالی­عباس­آباد، یوسف و آریان، حسین. (1398). «بازخورد حضرت علی (ع) با دو مفهوم «ستم» و «عدالت» در ساختار جامعه». پژوهشنامۀ نهج‌­البلاغه، سال هفتم، شمارۀ 27، 25-46.
  • شعاعی، یونس. (1387). «تجلی معاد و مسایل آن در شعر فارسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی». بهارستان سخن، پاییز و زمستان، دورۀ 2،شماره12، 70-92.
  •  
  • شهیدی، سید جعفر. (1389). ترجمۀ نهج­البلاغه. چاپ سی­ام. تهران: علمی- فرهنگی.
  • طاهباز، سیروس. (۱۳۸۹). مجموعه کامل اشعار. تهران: نگاه.
  • ----------.(1369). برگزیدۀ آثار (نثر). تهران: بزرگمهر.
  • علی­محمدی، سعیده. (1392). نقش معادباوری در اصلاح زندگی انسان از نگاه امام علی (ع). پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد رشتۀ علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا (س).
  • محققی، حسین و صحابت­انور، سعید. (1396). «روابط اجتماعی و اخلاق از دیدگاه حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه»، پژوهشنامۀ نهج­البلاغه، سال پنجم، شمارۀ هجدهم، 15-31.
  • محمدی، مسلم و محمدی، مرضیه. (1390). «تأثیر دو باور اعتقادی توحید و معاد بر اخلاق در نهج­البلاغه»، پژوهشنامۀ اخلاق، سال سوم، بهار، شمارۀ 11، 85-104.
  • مطهری، مرتضی. (1389). سیری در نهج‌البلاغه. چاپ چهل و چهارم، [چاپ اول 1376]. تهران: صدرا.
  • مولایی، محمد. (1392). «آشنایی با اندیشه­های اقتصادی امام علی (ع) در نهج­البلاغه»، پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال اول، شمارۀ چهارم، 93-110.
  • میرزامحمد، علیرضا. (1380). در بارگاه آفتاب (نهج­البلاغه در ادب فارسی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • نیری، شبنم. (1392). نقش باور به معاد در اصلاح روابط اجتماعی براساس آموزه‌­های نهج‌‌البلاغه. پایان‌­نامۀ کارشناسی‌­ارشد. دانشکدۀ علوم حدیث.
  • ورمزیار، محسن؛ احتشامی، علی‌­حسین و خوشخویی، منصور. (1400). «نقش آسیب‌­های دنیاگرایی در تربیت معنوی از منظر نهج‌­البلاغه»، پژوهشنامۀ نهج‌­البلاغه، سال نهم، شمارۀ 34، 139-156.
  •