مطالعه حقوق مالی زن در آیینه حقوق موضوعه ایران و آموزه‌های قرآنی و علوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه حقوق دانشگاه پیام نور، همدان، ایران

2 استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

زن به‌عنوان یکی از عناصر دوگانۀ تشکیل‌دهنده حیات اجتماعی، در ابعاد گوناگون پیوسته موردتوجه ادیان و نظام­های حقوقی مختلف بوده است. یکی از موضوعات مهم در مورد زنان، «حقوق مالی» آن‌ها بوده است. نگاهی به آموزه­های قرآنی و علوی گویای آن است که به این قبیل حقوق زنان توجه شده است. نوشتار حاضر با درک چنین اهمیتی و با استفاده از روش تحقیق: توصیفی-تحلیلی، به این سؤال پاسخ داده است: حقوق مالی زن در حقوق ایران و آموزه­های قرآنی و علوی چیست؟ در پاسخ به این سؤال، چنین نتیجه­گیری شده است؛ نخست؛ هم در قوانین ایران و هم در نظام حقوق مالی اسلام، از اساس، زن همانند مرد از نظام مالی مستقل و در نتیجه از حقوق مالی مستقل برخوردار است. دوم؛ علی­رغم نابرابری در حقوق مالی زن و مرد در دیدگاه قرآنی و علوی، در اشکال دیگری، این نابرابری­ها تعدیل شده است و البته چنین تعدیلی به معنای حرکت در مسیر «برابری در حقوق مالی» نیست. سوم؛ از آنجایی‌که اهداف غایی در آموزه­های قرآنی و علوی، فراتر از حقوق فردمحورِ زن است؛ درنتیجه حقوق مالی زن را باید در آن فضا و در راستای موضوعاتی همچون عبودیت و تحکیم خانواده تفسیر کرد. چهارم؛ حقوق مالی زن در قوانین موضوعه ایران تفاوت اساسی با آموزه‌های قرآنی و علوی ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of Women's Financial Rights in the Mirror of Iranian Statute law and Quranic and Alawite Teachings

نویسندگان [English]

  • maryam Fakharian 1
  • ayat mulaee 2
1 Instructor of Law Department, Payame Noor University, Hamadan, Iran
2 Assistant Professor of Law, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Woman as one of the dual elements of social life, has been constantly considered by different religions and legal systems in various dimensions. One of the most important issues for women has been their "financial rights". A look at the Qur'anic and Alawite teachings shows that such rights of women have been considered. The present article answers this question by understanding such importance and using the research method: descriptive-analytical: what are women's financial rights in Iranian law and the Qur'anic and Alawite teachings? In answer to this question, such a conclusion has been reached; First; in Iranian law and the Islamic financial law system, basically, woman, like man, have an independent financial system and therefore independent financial rights. Second; Despite inequality in the financial rights of men and women in the Qur'anic and Alawite perspectives, in other forms, these inequalities have been moderated, and, of course, such an adjustment does not mean moving in the direction of "equality in financial rights." Third; Since the ultimate goals in the Qur'anic and Alawite teachings are beyond the individual rights of women, so, women's financial rights should be interpreted in the context and terms of issues such as slavery and family consolidation. Fourth; Women's financial rights in Iranian law are not fundamentally different from the Qur'anic and Alawite teachings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balaghah
  • Women's Financial Rights
  • Quranic Teachings. Alawite Teachings. Iranian Statute Law
- قرآن کریم.
- نهج­البلاغه.
- اسماعیلی، مهدیه، خسروی، کبری، نظری، علی. (1399). «گونه­ شناسی نگرش به زن در پژوهش­های علمی در پرتو کلام امام علی(ع)»، فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه، سال 8، سماره 22، 97-81.
ـ امامی، سید حسن. (1376). حقوق مدنی. ج 1 و 2 و 4 و 5. چ دوازدهم. تهران: انتشارات اسلامیه.
- امیرمحمدی، محمدرضا. (1388). نظام مالی خانواده. چ اول. تهران: میزان.
- انصاری، مسعود و طاهری، محمدعلی. (1384). دانشنامۀ حقوق خصوصی، ج 3. چ اول. تهران: محراب فکر.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1381). مبسوط ترمینولوژی حقوق. ج 2 و 4. چ دوم. تهران: گنج دانش.
- حبیبی تبار، جواد. (1380). گام‌به‌گام با حقوق خانواده. چ اول. قم: خرم.
- حرعاملی، محمد بن حسن. (1414) وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، جلد 14، 15، قم: موسسه آل‌البیت
- دشتی، محمد. (1388). ترجمه نهج‌البلاغه. چ پنجم. تهران: انتشارات پیام عدالت
- دیانی، عبد‌الرسول. (1387). حقوق خانواده. چ اول. تهران: میزان.
- صالح، نجوا. (1384). زن در نهج‌البلاغه. ترجمه وروود سلامی. چ اول. نشر زمزمه زندگی.
- صارمی گروی، سکینه و مجیدی، حسن. (1391). «جایگاه و حقوق زن در نهج­البلاغه»، فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، سال چهارم، شماره سیزدهم، 42-31.
- صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله. (1392). مختصر حقوق خانواده. چ دوازدهم. تهران: دانشگاه تهران.
- عابدی محمد و صفوی شاملو حسین. (1393). «تحلیل فقهی حقوقی اوصاف و وضعیت شرط تنصیف اموال زوج»، فصلنامه فقه و حقوق اسلامی، سال 6، شماره 10، 168-145.
- علائی رحمانی، فاطمه. (1369). زن از دیدگاه نهج‌البلاغه. چ اول. قم: انتشارات اقبال.
- علامه خویی، عبدالله. (1387). منهاج البراعه فی شرح نهج‌البلاغه، جلد 21، چاپ اول، قم: انتشارات تبیان.
- فضل‌الله، محمدحسین. (1413). مفاهیم اسلامیه. چ سوم. قم: دارالاضواء.
- فیض، علی‌رضا. (1383). مبادی فقه و اصول. چ شانزدهم. تهران: دانشگاه تهران
- فیض‌الاسلام، علی‌نقی. (1379). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. موسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الاسلام: تهران
- کاتوزیان، ناصر. (1384). حقوق خانواده، ج 1 و 2. چ هشتم. تهران: میزان.
- ----------. (1380). قواعد عمومی قراردادها. ج 1، چ پنجم. تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
- کبیری، حمیده و غلامپور، محمدرضا. (1395). «مبانی فقهی و حقوقی اجرت­المثل اعمال زوجه»، فصلنامه علمی پژوهشی فقه و تاریخ تمدن، سال 12، شماره 48، 134-109.
- مجلسی، محمدباقر. (1404ق). بحارالانوار الجامعه لدر اخبار الائمه، بیروت: موسسه الوفاء.
- محقق داماد، سید مصطفی. (1381). بررسی فقهی حقوق خانواده. چ سیزدهم. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
- محقق حلی، ابوالقاسم. (1403). شرائع­الاسالم فی مسائل الحلال و الحرام، بیروت: دارالاضواء.
- محمدی، عباس. (تابستان 1383). «رژیم مالی خانواده در ایران و فرانسه». کتاب زنان، شماره 24، 197-216.
- مطهری. مرتضی. (1383). نظام حقوق زن در اسلام. چ بیست و یکم. تهران: انتشارات صدرا.
- هدایت­‌نیا گنجی، فرج­الله. (1383 پاییز). «ارزیابی قوانین خانواده». کتاب زنان. شماره 25، 65-116.