سیمای «دیگری» در سخنان امام علی(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

از نظر فلاسفه، شناخت فرد به‌خاطر چندبعدی بودن آن، تنها از طریق مطالعة جنبه­های شخصیتی وی حاصل نمی­شود؛ بلکه لازم است ساحت­های دیگر از جمله ارتباط با سایر انسان­ها نیز لحاظ شود. اینجا بود که مفهوم «خود» و «دیگری یا دیگر بودگی» در فلسفه مطرح شد. این مفهوم به‌وسیله باختین از فلسفه وارد ادبیات شد. وی در ادبیات طرح مباحثی چون دیگری، گفتگو و غیره را در بازخوانی متون گـذشته مؤث«ر می­دانست. نهج­البلاغه یکی از همین متن­هایی است که اتفاقاً گفتگو در آن نقش زیادی دارد. به‌بیان‌دیگر قسمت عمدة نهج­البلاغه گفتگوی امام با مردم است که در جهت پاسخ به پرسشی یا در واکنش به امری و یا غیر این­ها ایراد شده است و همة این­ها در جهت افق مفهومی شنونده قرار دارد. یافته­های این جستار بیانگر آن است که دیگری برای امام، گروه­های مختلف مردم از قبیل نزدیکان، حاکمان، منافقان، دشمنان و غیره هستند که از موضع امام در قبال هریک از آن‌ها «من/ خود» متعالی امام برای شنوده و خواننده مشخص می­گردد. حال سؤال اصلی این است که «دیگری یا دیگران» در کلام امام چگونه نمود پیدا کرده است؟ برای پاسخ به این پرسش از شیوة تحلیلی ـ توصیفی با تکیه بر مطالعة اسنادی بهره برده و در تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The »Other» in the thought of Imam Ali (AS)

نویسنده [English]

  • ramezan rezaee
چکیده [English]

From the philosopher's point of view, one's cognition can not be achieved solely through the study of the personality aspects of a person, but it is necessary to include other areas, including communication with other human beings, that the concept of »me» and »another or other Buddhism »was raised in philosophy. This concept was introduced by Bakhtin from philosophy into literature. In the literature, he was instrumental in discussing topics such as dialogue, dialogue, etc. in revising past texts. Nahj al-Balaghah is one of those texts that, incidentally, has a great deal of dialogue with. In other words, the main part of the Nahj al-Balaghah is the discussion of the Imam with the people that has been answered in response to a question, in response to something, etc., all of which are in the direction of the listener's conceptual horizon. The findings of this research indicate that the other is for Imam, various groups of people, such as close relatives, rulers, hypocrites, enemies, etc. From Imam's position towards each of them, I am the transcendent Imam for the singer and the reader. . Is the main question now that another or another formulation has been revealed in the words of the Imam? To answer this question, a descriptive analytic method has been used based on documentary study and content analysis has been used in data analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali (as)
  • Nahj al-Balaghah
  • Bakhtin
  • I and the other
  • philosophy and literature
-       ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد بن خلدون. (1363). العبر تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
-       ابن عساکر. (1975). الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، (من تاریخ مدینة دمشق)، تحقیق الشیخ محمدباقر المحمودی، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
-       اسلامی، نوح. (1394). تجلیات «الأنا و الآخر» فی روایتی الحب فی المنفی و واحة الغروب لبهاء طاهر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی کبری روشنفکر، دانشگاه تربیت مدرس.
-       انصاری، منصور. (1384). دموکراسیگفتگویی، تهران: مرکز.
-       باختین، میخاییل. (1387). تخیل مکالمه­ای، ترجمه رویا پورآذر، تهران: نشر نی.
-       ----------. (1387). تخیلمکالمه­ای:جستارهاییدربارهرمان، ترجمه رویا پورآذر، تهران: نی.
-       بحرانی، ابن میثم. (1370). شرح نهج‌البلاغه، ترجمه محمد صادق عارف و همکاران، مشهد: آستان قدس.
-       پوینده، محمدجعفر. (۱۳۷۳). سودایمکالمه،خندهوآزادی، تهران: آرست.
-       تودوروف، تزوتان. (1377). منطقگفتگوییمیخاییلباختین، ترجمه داریوش کریمی، تهران: مرکز.
-       جعفری، محمد تقی. (1380). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران: دفتر فرهنگ اسلامی.
-       جهان­بگلو، رامین. (1380) تفاوت و تساهل، تهران: مرکز.
-       سارتر، ژان پل. (1353). هستیونیستی، ترجمه عنایت­الله شکیباپور، تهران: شهریار.
-       صلواتی، محمود. (1379). جمود و خشونت، تهران: مرکز.
-       الطبری، محمد بن جریر. (1989). تاریخ الطبری، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
-       فارابی، ابونصر. (1385). سیاستمدینه، ترجمه سبحانی جعفر، تهران: انجمن فلسفه ایران.
-       فاستر مایکل. (1382). خداونداناندیشهسیاسی، ترجمه جواد شیخ­الاسلامی، تهران: امیرکبیر.
-       نصر، حسین. (1379). سهحکیممسلمان، ترجمه احمد آرام، تهران: کتاب­های جیبی.
-       هایدگر، مارتین. (1386). وجودوزمان، ترجمه محمود نوالی، تبریز: دانشگاه تبریز.
-       اطهاری نیک عزم، مرضیه. (1394). «تحلیل نشانه شناختی «من و دیگری» در گفتمان پل والری»، مجله پژوهش ادبیات معاصر جهان، 20(2)، 181-198.
-       عظیمی، حسین و علیا، مسعود. (1393). «نسبت متن و صدای دیگری در اندیشه باختین»، مجله کیمیای هنر، 13، 7-16.
-       مقدوری خوبنما، سارا و مصطفوی، شمس­الملوک. (1394). «مفهوم دیگری در فلسفه یاسپرس»، مجله جستارهای فلسفی، شماره 27، 129-154.
-       موسوی، سید محمد. (1396)، «رابطه اخلاق و سیاست در نهج­البلاغه»، فصلنامه صهبای نور، 2(2)، 85-100.