آثار فردی و اجتماعی مرگ‌اندیشی از دیدگاه نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

مرگ، بخشی از زندگی انسان است که اندیشیدن به آن تأثیر عمیقی بر حیات و نحوه زندگی انسان دارد؛ زیرا حیات‌شناسی در مرگ‌شناسی و مرگ‌اندیشی در حیات آگاهی تأثیر متقابل دارد. با درک این موضوع که امام علی(ع) صاحب رفیع‌ترین درجه مرگ آگاهی حضوری و مرگ باوری شهودی است؛ هدف این نوشتار، این است که با اتخاذ رویکردی توصیفی – تحلیلی، خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه را مورد مداقه قرار داده تا ضمن بررسی مفهوم مرگ، آثار مرگ‌اندیشی را در ابعاد فردی و اجتماعی از منظر امام علی(ع) مورد واکاوی قرار دهد. ازاین‌رو آنچه از سخنان ایشان در باب این موضوع از نهج‌البلاغه قابل استنتاج است این است که مرگ‌اندیشی و توجه به قطعیت مرگ عاملی برای رها شدن انسان از تعلقات دنیوی و به‌نوعی آماده شدن برای ورود به عالم حساب است. چنین اندیشه‌ای می‌تواند عامل معنا بخش به حیات و زندگی دنیوی باشد تا با تغییر نگرش انسان‌ها و سوق دادن آن‌ها به‌سوی واقع‌نگری، جامعه‌ای عدالت‌طلب و اخلاق‌گرا را ایجاد کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The individual and social effects of Death Thinking from Nahj al-Balaghah's point of view

نویسنده [English]

  • hamedeh khadem jahromi
payam noor university
چکیده [English]

Death is a part of human life, thinking that it has a profound impact on human life and lifestyle. Because life-sciences in the life of consciousness interact in the life of consciousness in death and thoughtUnderstanding that Imam Ali (AS) possesses the highest degree of death in personality and intuitive death It is written in the sermons, letters and wisdom of Nahj al-Balaghah, The individual and social effects of Death Thinking have been analyzed with the aim of opening a promising window into the worldly life and the afterlife. From the perspective of Nahj al-Balaghah, the most difficult obstacle to human evolution is neglect of death. Imam Ali (as) says: Death does not neglected man. From this point of view, Imam Ali (as) Deaths of individual works such as outgrowth, egotism, the understanding of the value of life, the meaning of life And ... social effects such as justice, social moralistism, and legalization, and ... for humans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali (as)
  • Nahj al-Balaghah
  • Death Thinking
  • Individual Works
  • Social Effects
-       قرآن کریم.
-       ابن­ابی­الحدید، عبدالحمیدبن­عبدالله. (1387). شرح نهج‌البلاغه. بیروت: دارالرشاد الحدیثه، ج 9.
-       ابن­بابویه، محمدبن­علی. (شیخ صدوق). (1403). خصال. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
-       -------------------------. (1313). من لا یحضره الفقیه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-       بابا­جهد انصاری، سمیرا. (1390). بررسی تطبیقی مرگ و مرگ‌اندیشی در نهج‌البلاغه و کتاب مقدس. دانشگاه قرآن و حدیث پردیس تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما، محمدجواد شمس.
-       بحرانی، ابن­میثم. (1375). شرح نهج‌البلاغه. مشهد: نشر بنیاد پژوهش­های اسلامی.
-       پاشنک، مصطفی. (1377). فرهنگ ریشه‌یابی واژگان. تهران: انتشارات محور.
-       تمیمی آمدی، عبدالواحد­بن­محمد. (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
-     توان، بهمن؛ جهانی، فرزانه و پورداوود، حکمت. (1392). «مفهوم مرگ از دیدگاه دانشگاهیان». نشریه تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دوره 2، شماره 4، 358-365.
-       جدی، مهدی. (1393). «ترس از مرگ». سایت پژوهه باقر العلوم. (http://pajoohe.ir)
-       جعفری، محمدتقی. (1361). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-       چایدستر، دیوید. (1380). شور جاودانگی. ترجمه غلامحسین توکلی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
-       حرعاملی، محمدبن­حسن­بن­علی­بن­محمد. (1409). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل­البیت.
-       حقیقی، آیت­اله؛ زمانی، مهدی؛ صادقی، افلاطون و مومنی، ناصر. (1397). «جستجوی معنای زندگی در اندیشۀ ابن‌سینا و ابن‌عربی دربارۀ مرگ و معاد». مجله الهیات تطبیقی، دوره 9، شماره 20، 14-1.
-       شیروانی، علی (1381). ترجمه نهج‌البلاغه، قم: نشر معارف.
-       طاهری، اسحاق؛ موسوی، مریم­السادات. (1391). «مرگ آگاهی و معناداری زندگی از منظر نهج‌البلاغه»، انسان پژوهی دینی، دوره 9، شماره 27، 198-177.
-       طباطبائی، محمد حسین (1371). مجموعه مقالات. قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-       طریحی، فخرالدین. (1375).مجمع­البحرین. تهران: کتابفروشی مرتضوی، ج 1.
-       عظیمی دخت، سید حسین و مهدیه، فرزانه. (1391). «مرگ هراسی». پژوهش­های فلسفی- کلامی، دوره 13، شماره 3، 122-103.
-       قنبری، بخشعلی و مشایخی­پور، محمد­علی. (1391). «معنا و مفهوم مرگ آگاهی و آثار آن از دیدگاه امام علی». معرفت، شماره 183، 42-27.
-       کلینی، محمدبن یعقوب. (1369). اصول کافی. ترجمه جواد مصطفوی، تهران: کتابفروشی علمیه اسلامی.
-       کمالی بانیانی، مهدی رضا؛ آریان، حسین و اکبری گندمانی، مهرداد. (1396). «واکاوی مسائل مرگ و زندگی در نهج‌البلاغه بر اساس نظریۀ تقابل‌های دوگانه در ساختارگرایی». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، دوره 5، شماره 17، 134-117.
-       مجلسی، محمدباقر. (1416 ق). بحارالانوار. بیروت: موسسه نشر الوفا.
-       محمدی اشتهاردی، محمد و نبوی، نرجس­السادات. (1392). عالم برزخ در چند قدمی ما. تهران: انتشارات نبوی.
-       مدرسی، محمدتقی. (1377). تفسیر هدایت. ترجمه عبدالمحمد آیتی و احمد آرام، بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس.
-       مصباح­یزدی، محمدتقی. (1367). معارف قرآن. قم: مؤسسه در راه حق، ج 1.
-       مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ج 11.
-       مظفری ورسی، محمدحیدر. (1392). مرگ‌اندیشی در آموزه­های اسلامی. تهران: انتشارات کتاب نشر.
-       معادیخواه، عبدالحمید. (1372). فرهنگ آفتاب. تهران: ذره.
-       معین، محمد. (1371). فرهنگ معین. تهران: انتشارات امیرکبیر، ج 3.
-       مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. دارالکتب الاسلامیه: تهران، ج 22.
-       -------------. (1390). پیام امیرالمومنین(ع)- شرحی تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه. قم: انتشارات امام علی بن ابیطالب.
-       موسوی لاری، سید مجتبی. (1378). مبانی اعتقادات در اسلام. دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-       واعظی، احمد و قائمی، محمدمهدی. (1393). «حقیقت مرگ، مرگ‌اندیشی و معنای زندگی»، آیین حکمت، 183-155.
-       یثربی، سید یحیی. (1380). «راز مرگ در بیان حضرت امیر». قبسات، شماره 19، 125-111.