تحلیل عاطفۀ‌ غضب در خطبه‌های نهج‌البلاغه (بررسی موردی خطبه‌های سرزنش کوفیان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

عاطفه از اساسی‌ترین عوامل پیدایش یک اثر ادبی و شامل حالت‌هایی چون اندوه، شادی، امید و یأس، حیرت و تعجب، خشم و ترس، طرب و رغبت است که حادثه یا هر عمل دیگری را در ذهن هنرمند و ادیب ایجاد می‌کند و او می‌کوشد این حالات و ‌‌‌‌تأثیرات ناشی از آن را چنان‌که خود احساس کرده به دیگران منتقل کند. در میان متون دینی، نهج‌البلاغه دارای خطبه‌هایی است که در حضور مردم و در مناسبت‌های مختلف ایراد شده است. در این میان خطبه‌هایی هستند که مخاطب با خواندن آن‌ها سرشار از اندوه و خشم می‌شود؛ به‌گونه‌ای که خود، آن حس را لمس می‌کند و این حس ناشی از هنرمندی خالق آن است. نتایج پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته حاکی از آن است که عاطفۀ غضب در گزینش واژ‌گانی با نظم‌آهنگ متناسب، ‌‌‌‌تأثیر به­سزایی داشته و امام(ع) در برون‌داد این عاطفه‌ از تصویر‌گری هماهنگ با آن بهره برده و با تکیه بر روش­های مختلف باعث شده که مخاطب با شنیدن این خطبه‌ها دستخوش همان حس و عاطفۀ مورد نظر شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the emotion of wrath in the sermons of Nahj al-Balaghah (Case Study in Kofiyan's Sermons)

نویسندگان [English]

  • mojtab TORKASHVAND 1
  • yahya marouf 2
2 Literature and Humanities،raziTkermanshahTiran
چکیده [English]

Emotion is one of the most important factors in the emergence of a literary work, and those states such as sadness, happiness, hope and disbelief, astonishment and anger, anger and fear, anxiety, pleasure, etc., which create an incident or any other act in the mind of the literary, It tries to transfer these states and their effects to others as they feel. Among the religious texts, Nahj-ol-Balaghah of Imam Ali (s) has sermons delivered in the presence of people and in various occasions. Among these are sermons that the audience, by reading them, overflows with grief and anger in a way that touches that sense itself, and this feeling stems from the creator's creativity, among other things, the emotion of wrath in sermons related to the Iraqi people and Especially Kofiyan has a high frequency. The result of the study showed that the emotion of wrath was effective in choosing vocabulary with a proportional order, and Imam (AS) used the image in harmony with the effect of this emotion, and used different slaps so that all these factors led to by reading these sermons, the audience will have the same sense and emotion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali
  • sermon
  • wrath emotion
  • Iraq
  • Kufa
-     قرآن کریم.
-     ابن­ابی­الحدید. (1428). شرح نهج‌البلاغه. تحقیق: ابراهیم الانباری. الطبعه الأولی. بغداد: دارالکتاب العربی.
-     ابن جنی، ابوالفتح عثمان. (1421). سر صناعة الإعراب. الطبعة الأولی. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
-     ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414). لسانالعرب. بیروت: دار صادر.
-      الجرجانی، علی‌محمّد بن علی. (1983). التعریفات. تحقیق: جماعة من العلماء بإشراف الناشر. الطبعة الاولی. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
-     الهى، طاهره؛ بیگدلى، الیاس؛ سلیمانى ابهرى، صدیقه و اشترى، صدیقه. (1392). «خشم در نگاه اسلام و روان‌شناسی؛ کظم غیظ چیست؟ سرکوب خشم یا مدیریت آن». نشریه معرفت، شماره 192، 31-46.
-     پورنامداریان، تقی. (1374). سفر در مه. چاپ اوّل. تهران: نگاه.
-     تستری، سهل بن عبدالله. (1423). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دارالکتب العلمیة.
-     تونجی، محمد. (1999). المعجم المفصل فی الأدب. بیروت: دارالکتب العلمیة.
-     جعفری، سید محمدمهدی. (1380). «منابع و مستندات نهج‌البلاغه». مجله کتابداری، دفتر 36، 7-25.
-     الخفاجی، عبدالمنعم. (1995). مدارس النقد الأدبی. بیروت: دار‌العصریة اللبنانیة.
-     خوش‌منش، ابوالفضل. (1394). «بررسی نظم‌آهنگ هجده سوره از قرآن کریم». نشریه فرهنگ ارتباطات، شماره 62، 185-215.
-     خوش‌منش، ابوالفضل. (1377). «جستارهایی در زمینۀ نظم آهنگ قرآن». نشریه بینات، شماره 20، 36-59.
-     دشتی، محمد. (1382). ترجمه نهج­البلاغه. چاپ پنجم. قم: انتشارات آل علی(ع).
-     دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
-     الرافعی، مصطفی صادق. (1973). اعجاز القرآن و البلاغة النبویة. الطبعة التاسعه. بیروت: دارالکتب العربیة.
-     زمخشری، جارالله محمود بن عمر بن احمد. (1998).الکشاف. الطبعة الأولی. بیروت: دارالکتب العلمیة.
-     سلیمی، علی. (1387). النقد و الناقدون فی الأدب العربی. چاپ اول. کرمانشاه: دانشگاه رازی.
-     سید قطب. (1990). النقد الأدبی؛ اصوله و مناهجه. الطبع السادس. مصر: دارالشروق.
-     الشایب، احمد. (1994).اصول النقد الأدبی، الطبعه العاشره. القاهرة: مکتبة النهضة المصریة.
-     عتیق، عبدالعزیز. (1972). فی النقد الأدبی. بیروت: دار النهضة العربیة.
-     عرفان، حسن. (1380). ترجمه و شرح جواهر البلاغه. چاپ دوم. قم: نشر بلاغت.
-      الفاخوری، حنا. (1986). الجامع فی تاریخ الادب العربی (الأدب القدیم). الطبعة الأولی. بیروت: دار الجیل لبنان.
-     فاضلی، محمد. (1376). دراسة و النقد فی مسائل بلاغیة هامه. مشهد: دانشگاه فردوسی.
-     فیض کاشانى، محسن. (1365). حقایق. ترجمه و شرح: محمدباقر ساعدى خراسانى. قم: انتشارات اسلامى.
-     کهندل جهرمی، مرضیه؛ علی‌نژاد چمازکنی، فاطمه و میرحق جولنگرودی، سعیده. (1390). «گذری بر زیباشناسی اسلوب ندا در قرآن کریم». مجله مطالعات قرآنی (فدک سابق). شماره 7، 71-77.
-      معروف، یحیی. (1384).«الابل فی القرآن و الادب العربی».نشریه العلوم الانسانیة الدولیة. شماره 12، 99-116.
-     معماری، داود و زمردی، محمد. (1394). «خشم و مدیریت آن در قرآن کریم». نشریه سراج منیر، شماره 18، 115-136.