احصا و بررسی روش‌های تعمیق سلامت معنوی از دیدگاه امام علی(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران.

2 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران.

چکیده

یکی از راه‌های رسیدن جوامع به مفهوم اصلی سلامت، برخورداری از سلامت معنوی است. سلامت معنوی قادر است فرد را در برابر بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات روانی مصون نگه داشته و امنیت و آرامش روحی و روانی را به وی اعطا کند و در نهایت جامعه را سالم نگه دارد. سلامت معنوی ناشی از اعتقادات و ارتباط انسان با خالق خود است؛ لذا می‌توان گفت، مفهوم سلامت معنوی، شناخت خالق، دوست داشتن او و تلاش برای دست یافتن به مقام قرب اوست. هدف مقالۀ حاضر ارائۀ روش‌هایی برای تعمیق سلامت معنوی در افراد، از دیدگاه امام علی(ع) است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع تحلیل محتوای کیفی و قیاس نظری­ است. ابزار پژوهش فیش‌برداری بوده و پس از جمع‌آوری داده‌ها، نتایج به شیوة کیفی تحلیل گردید. یافته­ها نشان می‌دهد که سخنان امام علی(ع) دارای ظرفیت‌هایی برای احصاء روش‌های تعمیق سلامت معنوی در دو بعد عمودی و افقی بوده که مطابق با طرح طبقه‌بندی بوی وین به‌عنوان یک رویکرد مدنظر در این مقاله، می‌تواند قابلیت­هایی را برای احصاء این روش­ها در این دو بعد فراهم کند. نتایج به­دست آمده در هر دو بعد عمودی و افقی سلامت معنوی از منظر امام(ع) منجر به پنج روش و یک الگوی مفهومی گردید که برخی از روش­های احصاء شده عبارت‌اند از: روش دعوت به ایمان، توصیه به خوف و رجا، خویشتن‌داری، عفو و گذشت و پرهیز از دنیاپرستی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Explanation of spiritual health from Imam Ali(AS) point of view

نویسندگان [English]

  • akbar salehi 1
  • salman rezvankhah 2
چکیده [English]

One of the methods for communities to get the core concept of health is spiritual health. The use of this power can Protect people from Many diseases and mental health problems and Result of psychological security and peace- as one of the psychology aims- And finally keep the community healthy and spiritual health is the Result of the Beliefs and the relationship between man and his Creator, so to say, the concept of spiritual is Knowing the Creator, loving him and trying to achieve his highest status. According to what was said, studying of these factors is essential. Because spiritual health in the Imam Ali (AS) has top holder and can be constructive for today society, therefore the goal of the present article presenting methods for Deepen the spiritual health among people, from the view of Imam Ali (AS). Method of research is descriptive - analysis, tool research is plug and data analysis is Qualitative analysis. Research findings shows that there are two approach for spiritual health: vertical spiritual health and horizontal spiritual health. Overall Counting and checking five methods for horizontal spiritual health and five methods for vertical spiritual health that some of them are: Invite to the faith, Recommend to the fear and hope, Continence and Forgiveness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Methods
  • spiritual health
  • Nahj al-Balagha
  • Imam Ali (as)
  • Aspects of mental health. Dimension of spiritual Healthey
-     قرآن کریم، ترجمة مهدی الهی قمشه‌ای.
-     اله­بخشیان، مریم؛ جعفرپور علوی،‌ مهشید؛ پرویزی، سرور و حقانی، حمید. (1389). «ارتباط سلامت معنوی و کیفیت زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس». مجله‌ تحقیقات علوم پزشکی زاهدان. شمارة 3، 29-33.
-     اسدی نوقانی، احمدعلی؛ امیدی، شیدا و حاجی‌آقاخانی، سعید. (1384). روان پرستاری. تهران: انتشارات بشری.
-     امیدواری، سپیده. (1387) «سلامت معنوی؛ مفاهیم و چالش‌ها». فصلنامة تخصصی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآنی. شماره 1، 5-17.
-     باقری، خسرو. (1387). نگاهی دوباره به تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: انتشارات مدرسه.
-     تیموتی دابلیو. اسمیت. (2001). «دین و معنویت در علم و کاربرد روانشناسی سلامت». ترجمه مبین صالحی. مجله‌ نقد و نظر. شماره 3 و 4، 140-175.
-     حجتی، حمید؛ قربانی، مصطفی؛ نظری، ‌رقیه؛ شریف­نیا، حمید و آخوندزاده، گلبهار. (1389). «ارتباط تداوم دعا با سلامت معنوی در بیماران همودیالیز». مجله‌ اصول بهداشت روانی. شمارة 2، 516-521.
-     دشتی، محمد. (1382). ترجمة نهج­البلاغه. تهران: انتشارات دفتر تاریخ و مطالعات اسلامی.
-     دلشاد تهرانی، مصطفی. (1379). ماه مهرپرور. چاپ اول. تهران: نشر خانه اندیشه جوان.
-     رحیمیان بوگر، اسحاق و سنایی، علی. (1391). «تأثیر حکمت‌های نهج‌البلاغه بر بهبود ابعاد سلامت عمومی دانشجویان». دوفصلنامه‌ مطالعات اسلام و روانشناسی. شماره 11، 7-36.
-     رحیمیان بوگر، اسحاق. (1392). «مطالعة اثربخشی آموزه‌های نهج‌البلاغه بر ارتقای سلامت روان دانشجویان». فصلنامه‌ پژوهشنامه نهج‌البلاغه. شمارة 1، 75-84.
-     رضایی، محبوبه؛ سید فاطمی، ‌نعیمه و حسینی، فاطمه. (1387). «سلامت معنوی در بیماران سرطانی تحت شیمی‌درمانی». مجله‌ دانشکده‌ پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران. شمارة 3 و 4، 33-39.
-     سید فاطمی، نعیمه؛ رضایی، محبوبه؛ گیوری، اعظم و حسینی، فاطمه. (1385). «اثر دعا بر سلامت معنوی بیماران مبتلا به سرطان». فصلنامه‌ پایش. شماره 4، 295- 304.
-     سی، شورت. (1392). روش‌شناسی مطالعات برنامه درسی. ترجمه محمود مهرمحمدی. تهران: سمت.
-     ساروخانی، باقر. (1378). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-     شرمن و پلانته. (2001). «نتایج و مسیرهای آینده‌ تحقیق در باب ایمان و سلامت». ترجمه محمدحسین قدیری. مجله‌ نقد و نظر. شمارة 3 و 4، 176- 208.
-     شرمن و سیمونتون. (2001). «سنجش دین‌داری و معنویت در پژوهش‌های مربوط به سلامت». ترجمه علیرضا شیخ شعاعی. مجله نقد و نظر. شماره 1 و 2، 293-329.
-     صادقیان، احمد. (1387). «قرآن و بهداشت روان». مجله‌ تخصصی قرآن و علم. شماره 2، 69-90.
-     صالحی، ‌اکبر و تهامی، رحیمه­سادات. (1388). «بررسی و تحلیل عوامل و موانع تربیت دینی بر مبنای سخنان حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه». دوفصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی. شمارة 9، 94-75.
-     قوام، میر عظیم. (1386). اصول و روش‌های تربیت از منظر قرآن کریم. تهران: انتشارات جمال الحق.
-     قرائتی، محسن. (1376). تفسیر نور، قم: موسسه‌ی درراه حق.
-    کدخدایی، زهره و حاجیان فر، حسین. (1392). «بررسی نقش اخلاق بر سلامت روان در اجتماع از دیدگاه نهج‌البلاغه». مجله‌ تحقیقات نظام سلامت. شماره 3، 243-258.
-     محمدی پویا، فرامرز؛ صالحی، اکبر و مومیوند، فاطمه. (1394). «تحلـیل محتوی نهج­البلاغه براساس ساحت­های شش­گانه­ی تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، فصلنامه‌ پژوهشنامه نهج‌البلاغه، شماره 10، 79-63.
-     مجلسی، محمدباقر. (1404). بحارالانوار. ج 46. بیروت: موسسه‌ی الوفا.
-       Gookin, J. (2002). Defining and Nurturing Spirituality at the National Outdoor Leadership School. In J. Gookin & D. Wells (Eds.), NOLS environmental education notebook. Lander, WY: NOLS. Downloaded from:www.nols.edu/store/pdf/env.
-       Boivin, M.J.; Kirby, A.L.; Underwood, L.K. and Silva, H. (1999). “Spiritual well-being Scale Measures of religiosity”. Birmingham: AL: Religious Education Press. 382-385.
-       Palmer, P. J. (2010). The courage to teach: Exploring the inner landscape of a teacher's life. John Wiley & Sons.
-       Stone, P. (1996). The General Inquirer: Acomputer Approach to Content Analysis. Cambridge:Viking
-       Wilson, R. (2010). “Spiritual Needs of Children Exchange”, Journal of spirituality, No. 46, 24-27.