رهیافتی نو بر ترجمه‌های نهج‌البلاغه در پرتو تحلیل مؤلفه‌های معنایی واژگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی‌سینا

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی‌سینا

چکیده

از جمله شیوه­های جدید دستیابی به معانی واژگان که از زمان پیدایش آن در دانش معنی­شناسی دیری نمی­گذرد، فرآیند تجزیه و تحلیل مؤلفه­های معنایی واژگان است. در این روش، برای پی بردن به ماهیّت دقیق و همچنین تفاوت­های معنایی بین واژگان به نسبت هم­معنا، اجزا و آحاد تشکیل­دهندۀ معنای یک واژه مورد تجزیه و تحلیل قرار می­گیرد و با تبیین تفاوت­های موجود بین آحاد معنایی مختلف، علاوه بر دستیابی به معنای دقیق، ظرافت­ها و تفاوت­های معنایی بین واژگان مترادف نیز کشف خواهد شد. مطالعات کنونی ترجمه، درصدد آن است تا با کاربست نظریه­های جدید معنی­شناسی در حوزۀ ترجمه، راه­گشای مترجمان و ترجمه­پژوهان برای تحقق تعادل ترجمه­ای باشد. در این جستار کوشیده­ایم تا ضمن معرفی این روش به عنوان رویکردی نوپا در حوزۀ معنی‌شناسی، با روشی توصیفی- تحلیلی به نحوۀ بر ابریابی واژگان بر مبنای تحلیل مؤلفه­ای اشاره نماییم. بدین منظور با انتخاب پنج ترجمۀ فارسی از خطبه­های نهج­البلاغه شامل ترجمه­های آقایان جعفری، دشتی، شهیدی، فقیهی و فیض­الاسلام به واکاوی عملکرد مترجمان در شیوۀ ترجمۀ شماری از واژگان نشان­دار نهج‌البلاغه و شیوۀ انتقال مؤلفه­های معنایی چنین واژگانی پرداخته­ایم. بـرآیند این جسـتار حاکی از آن است که توجه ناکافی به آحاد تشکیل­دهندۀ معنای یک واژه، علاوه بر این­که در انتقال سبک و ایدئولوژی نویسنده تأثیر سوئی برجای می­گذارد، زمینه­ساز برابریابی غیردقیق واژگان نیز خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of semantic components vocabulary and its application in translation of sermons of Nahj- al- balaghah

نویسندگان [English]

  • rasoul fathimozafari 1
  • mahdi masboogh 2
  • morteza ghaemi 2
2 assosiate
چکیده [English]

One of the new ways of understanding the meaning of words in semantics is the analysis of semantic components vocabulary. In this way, semantics analyze the components and individuals among meaning of a word to understand the exact nature and also semantic differences between synonyms and by explaining the differences between the different semantic components, in addition to achieving precise meaning, the elegance and conceptual differences between the synonyms also are discovered. Current studies translation seeks to apply new theories semantics in the field of translation to assist the translators and translation scholars to achieving equality in translation. In this article we have tried to introduce this method as a new approach in the field of semantics to refer Issues such as the relationship between this subject to the concept of marked word. Then we examined the translation of word with application this theory in the field of translation based descriptive analytical method. In this context, with a choice of five Persian translations of Nahj- al- balaghah sermons, We have analyzed the performance of translators in translation practices marked words have discussed presenting the components of the meaning of such words. The outcome of this study suggests that inadequate attention to components vocabulary, well not convey the author's style and ideology and will also be a platform for inaccurate translations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analysis of semantic components
  • individuals among meaning
  • translations of Nahj- al- balaghah
-      قرآن کریم.
-      آذرنوش، آذرتاش. (1389). فرهنگ معاصر عربی- فارسی. چاپ دوازدهم، تهران: نی.
-      ابن‌منظور، محمّد بن مکرّم. (1363). لسان‌العرب. الطبعة الثانیة، قم: ادب الحوزه.
-      بحرانی، ابن­میثم. (1375). شرح نهج­البلاغه. چاپ اول، مشهد، بنیاد پژوهش­های آستان قدس رضوی.
-      پالمر، فرانک ریچارد. (1366). نگاهی تازه به معنیشناسی. ترجمه: کوروش صفوی، تهران: کتاب ماد.
-      جعفری، محمدتقی. (1358). شرح و ترجمه نهج‌البلاغه. تهران: دفتر نشر.
-      جوهری، ابوالنصراسماعیل. (2009). معجم الصحاح. القاهره: دار الحدیث.
-      دشتی، محمد. (1379). ترجمۀ نهج­البلاغه. قم: مشرقین.
-      راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. (لا.­تا). المفردات فی غریب القرآن. ریاض: مرکز الدراسات و البحوث بمکتبة نزار مصطفى الباز.
-      شهیدی، سیدجعفر. (1373). ترجمۀ نهج­البلاغه. تهران: علمی و فرهنگی.
-      طباطبایی، سید محمدحسین. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی
-      فقیهی، علی­اصغر. (1381). ترجمۀ نهج­البلاغه. تهران: مشرقین.
-      فیض­الاسلام، سید علی­نقی. (1331). ترجمه و شرح نهج­البلاغه. تهران: بی‌نا.
-      لاینز، جان. (1391). مقدمه­ای بر معناشناسی زبان­شناختی. ترجمه حسین واله، تهران: نشر گام نو
-      مکارم شیرازی، ناصر. (1390). پیام امیرالمؤمنین: شرح تازه و جامعی بر نهج­البلاغه. چاپ اول، قم: انتشارات امام علی­بن أبیطالب(ع).
-      هاشمی خوئی، حبیب­الله. (1358). منهاج­البراعه فی شرح نهج­البلاغه. چاپ چهارم، تهران: مکتبه الاسلامیه.
-      یارمحمدی، لطف­الله. (1383). گفتمان­شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.
-      Evans, V. (2009). How Words Mean. Oxford: Oxford University Press.
-      Lobner, S. (2000). Understanding Semantics. London: Arnold.