شبهه دنیاگریزی و یاد مرگ در نهج‌البلاغه و نقد آن با تکیه بر فضای صدور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

چکیده

یکی از شبهات‏ محتوایی که بر کتاب شریف نهج‏البلاغه وارد شده، شبهه دنیاگریزی و یاد مرگ به‌صورت افراطی است. به عقیده عده‏ای، برخی از مطالبی که در نهج‏البلاغه‏ درباره مذمت دنیا، شیوه زندگی زاهدانه، ترک تعلق به دنیا و توجه به آخرت و همچنین مطالبی که درباره یادآوری مرگ به عنوان دروازه ورود به سرای جاوید در این کتاب آمده، سابقه‏ای ‏در صدر اسلام نداشته و تحت تأثیر رهبانیت مسیحی و یا جریان تصوف قرار دارند. این جستار درصدد است با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی شرایط اجتماعی و مقتضیات زمان صدور خطبه‌ها و نامه‌های مورد تشکیک و همچنین با توجه به جغرافیای کلام در هر مورد ضمن اثبات بی‌اساس بودن شبهه، این حقیقت را روشن نماید که نه تنها چنین نگاهی، افراط‌گرایانه نیست، بلکه القای آن از سوی امام جامعه مسلمین امری ضروری و به­جا شمرده می‌شود؛ زیرا گرایش‌هایی به دنیاطلبی و مادی‌گرایی در میان خواص و عوام جامعه آن روزگار دیده می‌شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Doubt about Nahj-al-balagha: Life-aversion and Death- reminding and criticism about that with emphasize on issuing

نویسندگان [English]

  • ali hajikhani 1
  • kavos rohi 1
  • alireza safariyan hamedani 2
چکیده [English]

One of the doubts about content of the honorable book Nahj al-Balaghah is Death- reminding and Life-aversion in an excessive mode .According some scientists some contents of Nahj al-Balagha about living ascetic life style, leaving belonging to life and also some content about Death- reminding as a gateway to the other world are formed under influence of Christian monasticism or Sofia orientation and have no precedent to beginning of Islam. This article figures on utilizing Analytical descriptive method and with analyzing the social conditions and requirements for the time of issuing sermons and suspected letters, while proving the unfounded suspicion , this fact makes clear that not only this is not extremist but also its induction by Imam Muslims community is considered necessary and appropriate. Because trends to worldliness and materialism, among the properties and laity of that time is see.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali
  • Nahj-al-balagha
  • doubt
  • Life-aversion
  • Death
  • of issuing

مراجع

- قرآن کریم.
- ابن ابی الحدید، عزالدین (1337)، شرح نهج‏البلاغه‏. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
- اسدی، عادل­حسن (1428)، مع المشککین فی نهج‏البلاغه‏، چاپ اول، قم: مکتبه العزیزی.
- اصفهانی، احمدبن­عبدالله (1409)، حلیه الأولیاء و طبقات الأصفیاء، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- حاجی­خانی، علی (1391)، أصاله نهج‏البلاغه‏ من منظور الدراسه الموضوعیه الاسلوبیه، چاپ اول. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
- حر عاملی، محمدبن­حسن (1409)، وسائل الشیعه، چاپ اول. قم: موسسه آل البیت(ع).
- حسینی­خطیب، سیدعبدالزهراء (1395)، مصادر نهج‏البلاغه‏ و أسانیده، چاپ دوم. بیروت: موسسه الاعلمی‌للمطبوعات.
- دینوری، عبدالله­بن­مسلم­بن­قتیبه (1418)، الامامه و السیاسه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- رضی، محمدبن­حسین (بی­تا)، نهج‏البلاغه‏، مصحح: صبحی صالح، چاپ اول، قم: دارالهجره.
- شعیری، محمدبن­محمد (بی­تا)، جامع الاخبار، چاپ اول، نجف: مطبعه الحیدریه.
- طبرانی، سلیمان­بن­احمد (1415)، المعجم الکبیر، محقق: حمدی بن عبدالمجید، چاپ دوم. قاهره: مکتبه ابن تیمیه.
- طماوی، احمد حسین (مارس 1999)، رحیل سید کیلانی صاحب ربوع الإسکندریه، مجله الهلال.
- عبده، محمد (بی­تا)، شرح نهج‏البلاغه‏. تصحیح محمد محی الدین عبدالحمید. قاهره: مطبعه الاستقامه.
- غروی نائینی، نهله (1379)، فقه الحدیث و روش‌های نقد متن، چاپ اول. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
- غفاری، علی­اکبر و صانعی پور، محمدحسن (1388)، دراسات فی علم الدرایه، مترجم: ولی­الله حسومی، چاپ اول. قم: دانشکده اصول الدین.
- کیلانی، محمد سید (1416)، أثر التشیع فی الأدب العربی، چاپ دوم. قاهره: دارالعربی.
- متقی هندی، علی­بن حسام­الدین (1401)، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، محقق: بکری حیانی، چاپ پنجم. غزه: مؤسسه الرساله.
- محمدی ری­شهری، محمد (1389)، دانش‌نامه امیرالمؤمنین (ع)، مترجم: مهدی مهریزی، چاپ سوم. قم: دارالحدیث.
- مسعودی، علی­بن­حسین (1990)، مروج الذهب و معادن الجوهر، چاپ دوم. بیروت: دارالعالمی.
- مطهری، مرتضی (1389)، سیری در نهج‏البلاغه‏، چاپ چهل و ششم. تهران: صدرا.
- مکارم شیرازی، ناصر (1375)، پیام امام، چاپ اول. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- منقری، نصربن­مزاحم (1404)، وقعه صفین، محقق: عبدالسلام محمد‌هارون، چاپ دوم. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
- موسوی، صادق (1334)، تمام نهج‏البلاغه‏، چاپ اول، بیروت: موسسه الاعلمی.
- موسوی، محسن­باقر (1423)، المدخل الی علوم نهج‏البلاغه‏، چاپ اول. دمشق: دارالعلوم.
- واحدی نیشابوری، علی­بن­احمد (1388)، اسباب النزول، چاپ اول، قاهره: موسسه الحلبی.
- هروی، علی­بن­محمد (بی­تا)، شرح نخبه الفکر فی مصطلحات أهل الأثر، لبنان: دارالارقم.
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
دوره 4، شماره 13
خرداد 1395
صفحه 81-97

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار