حفظ شکل و انتقال معنا در ترجمه‌ی نهج‌البلاغه بررسی مقابله‌ای ترجمه‌ی فیض‌الاسلام و شهیدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

ترجمه‌های نهج‌البلاغه، آثار و برکات فکری و فرهنگی بسیاری در پی داشته است که در جایگاه خود آثاری کاملاً دینی به شمار می‌روند. ترویج آرمان‌گرایی، اعتمادسازی در فرهنگ، بسط آموزه‌های دینی، استوارسازی سدهای تدافعی در برابر هجمه‌های مادی‌گرایان و اسلام‌ستیزان، جاری ساختن خون جوشنده‌ی حماسه و حضور علی (ع) در رگ‌های جامعه و افزودن یک مائده‌ی آسمانی دیگر به منابع فکری دردمندان دین‌پژوه، از اهمّ امتیازات، برگردان‌های نهج‌البلاغه است. در این میان، ترجمه‌ی «سیّد علی‌نقی اصفهانی» ملقّب به فیض‌الاسلام و «سیّد جعفر شهیدی» از این کتابِ گهربار، در عرصه‌ی آثار دینی و از لحاظ کمیّت و کیفیّت مکتوبات دینی، سیری نو برای طرح مفاهیم دینی و معارف از راه بارگردان آنها، به‌شمار می‌رود. مقاله‌ی حاضر، با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی مقابله­ای این دو ترجمه بر مبنای ویژگی‌های متنی و اصول نظری ترجمه‌ی متون دینی پرداخته است و در نهایت به این مهم رسیده که سبک ترجمه‌ی هر یک از آنها با دیگری متفاوت است و از حیث انتقال معنا و حفظ شکل نقطه‌ی مقابل یکدیگر هستند و آن­که اولویّت دادن به حفظ شکل یا انتقال معنا به عنوان دو ویژگی برجسته، حاصل شیوه‌ی متفاوت دو ترجمه است. شهیدی به مبدأگرایی و رعایت اسلوب و ابعاد فصاحت و بلاغت نهج‌البلاغه توجّه‌ شایان ذکری داشته است و فیض‌الاسلام به انتقال معانی واژگان و نیز برگردان لایه‌های گوناگون معنایی توجّه‌ی خاصّی مبذول داشته و ترجمه‌ای خواننده محور ارائه نموده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative translation of Nahj al-Jafar Shahidi and Feiz Al-esalam (Retain or transfer mean? Exoteric or friendly properties)

نویسندگان [English]

  • ali salimi 1
  • rozhin naderi 2
چکیده [English]

Translations of Nahj stress, intellectual and cultural works and blessings has created many works in their place are quite religious. Promote idealism, confidence in religious expansion, establishment of defensive barriers against materialism and Islam Hjmhhay, shed blood, and the epic Jvshndhy Ali (PBUH) and add a manna in the vessels of the other intellectual resources Dynpzhvh suffering from Post ohms Bazgrdanhay nahj is great. The translation of Feiz-ul-Islam Seyed Jafar Shahidi and Gohar time the miracle of this book, in the realm of faith and religion written in terms of quantity and quality indicators seem bright and creativity of these two interpreters great pioneering new Siri for the design of the religious concepts Education and revert to the way they are. This paper examines these two features based on the translated text and translation of religious texts has theoretical And finally reached the conclusion that each of them is different translation styles And the preservation and transmission of meaning as a double feature in translation in any of the translations, the intensity and significance of the different Shahidi with a commitment to build the original formal aesthetic elements tried to keep the text in translation His commitment to making the original formal aesthetic elements tried to keep the text in translation But Faiz al biased towards the reader, the translation based on linguistic features of contemporary organized and fluent text is lost.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj
  • translator
  • Faiz Al-eslam، al-Shahidi
  • Comparison
- نهج البلاغه (1372)، ترجمه سید جعفر شهیدی، چاپ چهارم، تهران: شرکت افست.
- ------- (1377)، ترجمه سید علی­نقی فیض‌الاسلام، به خط طاهر خوشنویس، انتشارات فقیه.
- ابن ابی‌الحدید (1385)، شرح نهج‌البلاغه، چاپ دوم، بیروت: دارالاحیاء الکتب العربیه.
- معجم الوسیط (1386)، مترجم: محمد بندر ریگی. چاپ دوم، قم: نگین.
- جاحظ، عَمروبن­عثمان (1414)، الحَیَوان. شرح و تحقیق عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- حکیمی، محمدرضا (1356)، ادبیات و تعهّد در اسلام، چاپ اوّل. تهران: مشعل آزادی.
- دلیل، ژان (1384)، تحلیل کلام روشی برای ترجمه، نظریه و کاربرد. مترجم: اسماعیل فقیه، تهران: رهنما.
- شهدادی، احمد (1383)، یادگار نامه فیض‌الاسلام، جستارهای علمی و پژوهشی در باب ترجمانی متون مقدس. چاپ اول. خمینی‌شهر: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر.
- صفارزاده، طاهره (1384)، اصول و مبانی ترجمه، تجزیه و تحلیلی از فن ترجمه ضمن نقد عملی آثار مترجمان، تهران: پارس کتاب.
- قریب، عبدالعظیم و دیگران (1373)، دستور زبان فارسی، تهران: ناهید.
- لطفی‌پور ساعدی، کاظم (1371)، درآمدی به اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- انوشیروانی، علیرضا (1391)، «ادبیات تطبیقی و ترجمه‌پژوهی»، ادبیات تطبیقی (ویژه‌نامه‌ی نامه‌ی فرهنگستان) 3/1. پیاپی 5.
- ناظمیان، رضا و حاج مؤمن، حسام (1391)، «ساخت و بافت در ترجمه متون دینی، بررسی مقایسه‌ای دو ترجمه وارده بر نهج‌البلاغه؛ شهیدی و دشتی». مجلّه‌ی ادب عربی، شماره‌ی 1، سال 5.
- Bassnett, S. (2010), “Postcolonial Translations.” In A Concise Companion to Postcolonial Literarture. Shirley Chew and David Richards (eds). London and New York: Wiley-Blackwell, 2010.