نقش فضای صدور در فهم نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی قم

2 استادیار گروه قرآن و حدیث جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

عقلا در مفاهمه خود، شرایط و فضای زمانی و مکانی را در نظر‌ می­گیرند، لذا درک کامل این مفاهمات، فارغ از این مسأله، امری مشکل و در برخی موارد غیرممکن است. دریافت مفاهیم نهج‌البلاغه نیز بدون توجه به فضا و موقعیت‌های صدور کلام امیرالمؤمنین (ع)، دریافتی ناقص خواهد بود. دانستن فضای صدور کلام امام علی (ع) سبب درک مفهوم و مصداق کلمات به‌کاررفته در سخنان آن حضرت، برطرف شدن ابهام و یافتن پاسخ برخی شبهات وارده به متن نهج‌البلاغه و نیز کشف مطابقت سخنان حضرت با مقتضای حال مخاطبان آن می‌شود. از سوی دیگر‌ می­توان شخصیت امیرالمؤمنین (ع) و معاصران ایشان را از این رهگذر شناخت و شیوه‌ی تربیتی و حکومتی آن حضرت را با فهم فضای صدور عبارات این کتاب شریف ممکن ساخت. بخش عمده­ای از فضای صدور نهج‌البلاغه را‌ می­توان با تحلیل متن نهج‌البلاغه، مراجعه به مسانید و مصادر این کتاب و بهره­گیری از برخی منابع حدیثی و تاریخی به دست آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of issuance atmosphere in Nahj-al-balaghe’s comprehension

نویسندگان [English]

  • bagher riahi mehr 1
  • seyed isaa mostarhami 2
چکیده [English]

In mutual understanding, Wise men consider the chronological & local conditions, so it is difficult & impossible in some cases to understand these aspects completely without this matter.
   It will be defective to understand the aspects of Nahj-al-balaghe without considering this space & situations of Amir Al- Momenin’s (PBUH) commandment issuance words.
   This issuance condition which exists in Imam Ali’s (PBUH) speeches, causes that its aspects & meanings to be understood and the ambiguity to be eliminated, and also causes to find the answers to some doubts against the text of Nahj-al-balaghe.
   On the other hand we should be able to recognize better the character of Imam Ali (PBUH) and his contemporaries, and make it possible to comprehensd his knowledge and his training and governing methods through the issuance space of his statement with the understanding of this holly book. Much of the issuance of Nahj-al-balaghe can be text analysis, referring to the sources of the book and enjoying some traditional and historical resources achieved

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali (pbuh)
  • Nahj
  • the issue of dignity issue
  • toy chests
-  قرآن کریم ترجمه­ی محمد علی رضایی اصفهانی.
-  نهج‌البلاغه ترجمه­ی سید جعفر شهیدی.
-   ابن­ابی­الحدید (بی‌تا)، عبدالحمید بن هبه الله، شرح نهج‌البلاغه، بیروت: دار احیاء الکتب العربیة.
-   ابن­حجر­عسقلانی (بی‌تا)، لسان المیزان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-   ابن­فارس، احمد (1404)، معجم مقاییس اللغه، عبدالسلام محمد‌هارون، قم: مکتب الاعلام السلامی.
-   ابو­زهره، محمد (بی­تا)، تاریخ المذاهب الاسلامیه فی السیاسة و العقائد، بیروت: دارالفکر العربی.
-   احسان­النص (بی­تا)، الخطابه العربیة فی عصرها الذهبی، القاهرة: دارالمعارف قاهرة.
-   اسکافی، محمد­بن­عبدالله (بی­تا)، المعیار و الموازنه، تحقیق محمدباقر المحمودی، بی‌جا: بی‌نا.
-   بحرانی، ابن­میثم (1413 ق)، شرح نهج‌البلاغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
-   جوادی­آملی، عبدالله (1378)، تسنیم تفسیر قرآن کریم، قم: اسراء.
-   جوهری، اسماعیل­بن­حماد (1410 ق)، الصحاح- تاج اللغه و صحاح العربیه، احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دارالعلم للملایین.
-   حرّ عاملی، محمد­الحسن (1391 ق)، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-   حسکانی، عبید­الله (بی­تا)، شواهد التنزیل، تهران: وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی.
 حسینی، عبدالزهراء (1395 ق)، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، بیروت: مؤسسه الاعلمی ‌للمطبوعات، الطبعة الثانیة.
-   ذهبی، محمدبن­احمد (بی‌تا)، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، بیروت: دار المعرفة.
-   زرکشی، محمدبن­بهادر (1408 ق)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالمعرفة.
-   صدوق، محمدبن­علی (1404 ق)، عیون اخبار الرضا، بیروت: موسسه اعلمی، چاپ اول.
 طباطبایی، محمدحسین (1373)، قرآن در اسلام، تصحیح محمد باقر بهبودی، طهران: دارالکتب الاسلامیة.
-   طبرسی، احمدبن­علی (1386 ق)، الاحتجاج، نجف: دارالنعمان.
-   فراهیدی، خلیل­بن­احمد (1414 ق)، العین، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
-   فروخ، عمر (1983 م)، تاریخ الفکر العربی الی ایام ابن خلدون، بیروت: دار العلم للملایین.
-   فیض­کاشانی، محمدبن­شاه­مرتضی (1399 ق)، تفسیر صافی، بیروت: موسسه الاعلمی.
-   فیومی، احمدبن­محمد (1414 ق)، المصباح المنیر، قم: دارالهجره.
-   قطب­راوندی، سعید­بن هبة­الدین (1406 ق)، منهاج البراعة، قم: منشورات آیت الله مرعشی.
-   کاشف­الغطاء، ‌هادی (1354 ق)، مستدرک نهج‌البلاغه، نجف اشرف، مطبعة الرای.
-   کلینی، محمد­ابن­یعقوب (1361)، الکافی، قم: نشر دفتر نشر فرهنگ اهل البیت.
-   مبینی، حسن (1375)، اجتهاد در بستر تغییرات زمان و مکان، تهران، آوای نو، چ اول.
 متقی هندی، علاء­الدین علی (1979 م)، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، موسسه الرسالة.
-   مجلسی، محمدباقر (بی‌تا)، بحار الانوار، بیروت: دار الرضا.
-   محمودی، محمدباقر (1397 م)، نهج السعادة فی مستدرک نهج‌البلاغه، بیروت: دارالتعاریف للمطبوعات.
-   مسعودی، علی­بن­حسین (1948 م)، مروج الذهب، قاهره: مکتبة التجاریة الکبری، چاپ دوم.
-   مطهری، مرتضی (1376)، سیری در نهج‌البلاغه (مجموعه آثار/16)، قم: صدرا.
-   مفید، محمدبن­محمد (1368 ق)، الجمل، نجف اشرف: المطبعة الحیدریة.
-   واحدی، علی­بن­احمد (1414 ق)، اسباب النزول، بیروت: دارالکتب العربی.
-   هاشم، احمدعمر (1418 ق)، قواعد اصول الحدیث، بیروت: دارالکتب العربی.
-   سلیمانی، داود (1383 ش)، «اسباب صدور حدیث»، مقالات و بررسی‌ها، شماره 76.
-   مرتضی عاملی، سید جعفر (1369)، «گفتگو با استاد جعفر مرتضی عاملی»، آینه پژوهش، شماره 5.
-   معماری، داود (1377)، «جایگاه و مبانی نقد متن در علوم حدیث»، مطالعات اسلامی، شماره 39 و 43.