1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
چکیده
بر اساس نظریه‌ی بینامتنیت هر متن ادبی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و باز خوانشی از آثار ادبی پیش از خود یا معاصر با خود است. نهجالبلاغه از هنگام ظهور تاکنون [بعد از قرآن کریم] همواره به عنوان یکی از منابع مهم و کلیدی ادبای عرب و ایران به شمار میرود. در این میان الگوپذیری شاعران کلاسیک سرای ایرانی از سخنان و مفاهیم ارزشمند امیر مؤمنان (ع)، برجستهتر است، به‌گونه‌ای که انواع بینامتنیت نهجالبلاغه در بسیاری از سرودههای کلاسیک فارسی، به وضوح قابل‌رؤیت میباشد. هدف پژوهش حاضر شناخت، معرفی و بیان میزان بینامتنیت کلام امام (ع) در الفاظ و مضامین اشعار کلاسیک فارسی است؛ این تحقق به روش توصیفی - تحلیلی و با استقراء الفاظ و مضامین گهربار نهجالبلاغه در اشعار برجستهترین شاعران ادب فارسی صورت پذیرفته است. با تحلیل و بررسی روند بینامتنیت در اشعار موردنظر (متن حاضر) و نهجالبلاغه (متن غایب) درمی‌یابیم که گونههای بینامتنیت بهصورت واژگانی و مضمونی و گزارشی و روابط بینامتنی میان متن حاضر و غایب بهصورت نفی جزیی،نفی متوازی ، نفی کلی، تجلی یافته است. شایان ذکر است که بینامتنیت مضمونی از میان انواع بینامتنی و نفی متوازی از میان روابط بینامتنی، در شیوه‌ی نگارش اشعار بررسی‌شده، از انواع دیگر، از بسامد بیشتری برخوردار است.
Nahj-al-balaghe intertextual relations with the classical Persian poetry
نویسندگان [English]
siyamak zafarizadeh1؛ mohammad khaghani esfahani2
چکیده [English]
According to the theory intertextuality, every literary text, aware or not aware, procreation or readout from his contemporary literary works or before. Nahj-al-balaghe, Since the rise so far, [after the Quran] aways, is considered as one of the key and sources for Arab and Iranian literati. while the classical Iranian poets modling from the valuable words and concepts of Amir of believers is More prominent. so that the kinds intertextuality of Nahj-al-balaghe in many Persian poems, is visible clearly. The aim of this study is to identify, introduce and explain the word intertextuality Imam in the words and concepts of classical Persian poetry. The realization was done by descriptive analytical method, and by induction eloquent the valuable words and concepts of Nahj-al-balaghe in the poetrys of the most prominent Iranian poets. By analysis and study of Process intertextuality in these poetry (the text present) and Nahj-al-balaghe (the text missing) we find that the kinds intertextuality was came In the form Intertextual in words of content and reports, and intertextual relations in In the form partial negation, negation and rejection of parallel or general. It should be noted that the intertextual content, and the negation of the parallel of intertextual relations, in the style of writing poems studied, the other, is more pronounced.
کلیدواژه‌ها [English]
Intertextuality, nahj-al-balaghe, Imam Ali, classical Persian poetry
مراجع
- نهج البلاغه (1379). ترجمهی محمد دشتی، قم: انتشارات مشرقین.
- بروئل، پیر و همکاران (1371)، تاریخ ادبیات فرانسه، مترجم: نسرین خطاط و مهموش قویمی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
- بنیس، محمد (1979)، ظاهرة الشعر المعاصر فی المغرب مقاربة بنیویة تکوینیة، بیروت: دار العودة.
- پلکنیا، عبد الملک (1384)، اشعار موضوعی با الهام از سخنان امیرالمؤمنین (ع)، مبلغان، شماره 66.
- تجلیل، جلیل (1389)، «تابندگی کلام امیر مؤمنان (ع) در شعر فردوسی»، نشریه قرآن، حدیث، نهجالبلاغه، شماره 27 و 28.
- تمیمی آمدی، عبد الواحد (1366)، غررالحکم ودرر الکلم، شرح: آقا جمال الدین خوانساری. قم: دفتر تبلیغات.
- جابر، ناصر (2007)، «التناص القرآنی فی الشعر العمانی»، مجلة جامعة النجاح للابحاث (العلوم الانسانیة)، ج 4.
- جامی، نورالدین عبدالرحمان (بیتا)، دیوان، تهران: نشر زوار.
- جعفری، سیدمحمدمهدی (1384)، «تأثیر نهجالبلاغه بر ادب فارسی»، مجلهی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست و دوم، 1 (بهار 1384)، پیاپی 42.
- حافظ، شمسالدین محمد (1368)، دیوان، به اهتمام قاسم غنی و محمد قزوینی. تهران: اساطیر.
- حسن بیگی، م (1380)، «خوشه‌چینی شاعران از کلام امیر مؤمنان (ع)»، نشریه‌ی گلستان قرآن، دوره جدید. مهر 1380. شماره 82.
- خوانساری، آقا جمال (بیتا)، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح: محدث ارموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- راثی، محسن (1384)، «کمال و کلام علی (ع)»،نشریه‌ی قرآن، حدیث، نهجالبلاغه، بهار 84. شماره 13 و 14.
- راستگو، سید محمّد (1376). تأثیر قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سمت.
- الرمّانی، ابراهیم (1988). النص الغائب فی الشعر العربی الحدیث، مجلة الوحدة، شماره 48.
- الزعبی، احمد (2000)، التناص نظریاً و تطبیقیاً، عمان: مؤسسة عمان للنشر.
- میرزا محمد، علیرضا (1385)، «درآمدی بر وصف نهجالبلاغه در شعر فارسی»، فصلنامهی جستارهای تاریخی، دوره 19. شماره 57-58: 399-419.
- میرزایی، فرامرز (1388)، روابط بینامتنی قرآن با اشعار احمد مطر، نشریه‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، دوره جدید، بهار 88، شماره 25 (پیاپی 22).
ابتدای صفحه