بررسی معناشناختی واژگان متفرد حوزه معنایی طبیعت در بافت کلامی نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه لرستان

2 استادیار گروه معارف دانشگاه لرستان

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد نهج‌البلاغه دانشگاه لرستان

چکیده

در متن نهج‌البلاغه واژگانی وجود دارد که تنها یک­بار به‌کاررفته است، ازاین‌رو می­توان آن­ها را متفرد نامید، برخی از این واژگان در حوزه­ی معنایی خود مترادف دارند، ولی هیچ‌یک از این واژگان مترادف، نمی­تواند در محور همنشینی کلام، جایگزین واژه­ی متفرد شود؛ چرا که واژگان متفرد در عین اشتراکات معنایی گاه در بافت کلام بار معنایی و مفهومی منحصربه‌فردی هستند که سایر واژگانِ همان حوزه معنایی این ویژگی را ندارند و گاه استفاده از آرایه­های ادبی که از میان آن­ها سجع، استعاره و کنایه بیشترین کاربرد را دارد، باعث تمایز واژه­ی متفرد و به‌­کار رفتن آن در بافت کلام حضرت شده است. در این پژوهش درصدد هستیم با استخراج واژگان متفرد حوزه­ی معنایی طبیعت، چه از نظر معنا و مفهوم و چه از نظر ادبی که برجستگی بیشتری در بافت جمله دارند، به بررسی معانی آن­ها با توجه به کتب لغت و شروح موجود و مقایسه­یهر یک از این واژگان با واژگان مترادف هم حوزه‌اش بپردازیم و با توجه به معانی به‌دست‌آمده، تفاوت و فروق معنایی واژگان متفرد با سایر مترادفات در حوزه معنایی خاصش را در پی بررسی روابط معنایی بین آن‌ها ذکر کنیم. از این رهگذر به‌علت استفاده­ی این واژگان متفرد در بافت کلامی مخصوص خود و گستره­ی مفهومی خاص و منحصر به فرد هر واژه و ابعاد زیبایی‌شناختی کلام حضرت دست می­­یابیم. از دیگر دستاوردهای این پژوهش این است که آشکار می‌شود. واژگان متفرد نسبت به واژگان مترادف هم حوزه­­ی خود، دارای بارمعنایی و مفهومی خاص و متمایزی هستند که آن­ها را با سیاق و بافت کلامی خودشان در بالاترین حد هماهنگی قرار می‌دهد. ما در دستیابی به این اهداف از روش توصیفی تحلیلی بهره می­بریم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Semantic analysis of words related to nature used for once in Nahj-ol-balaghe context

نویسندگان [English]

  • hosein cheraghi vash 1
  • hosein fallahi asl 2
  • kobra heydari 3
چکیده [English]

Nahj-al-balaghe words in the text are only used once, hence they can be called single, some of these words are synonymous in their meaning، but none of these synonyms can not in the words of company replace the single word، because the single words at the same common sense sometimes the word in context times have broader and connotations concept، that other words of the same semantic field have not this features، and time use the array literal that among them rhyme, metaphor and metonymy have the most application، are result distinction single word and the use of the word in word tissue holiness. In this study, we sought with extracting single words with centrality topic on the creation who received more prominence among what is the meaning what are the literary aspect their meanings according to the books, dictionaries and commentaries from and comparison of each of these words are synonyms with its area of ​​focus and considering the implications of the results, difference and semantic difference between the words with The other synonyms mentions his special in the sense that and in this way achieved the use of the single words In the special word tissue, In achieving this goal we will use the descriptive analytical approach.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • nahj-al-balaghe
  • Semantic
  • Semanticrelation
  • word tissue
  • Single Words
  • synonymy
-     ابن منظور، محمدبن­مکرم (1414)، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر دار صادر.
-     ابن­فارس، أبوالحسین­احمد (1404)، معجم مقاییس اللغة، تحقیق: عبدالسلام محمد هارون، بی­جا، بی­نام.
-     بحرانی، ابن­میثم (1375)، ترجمه شرح ابن میثم، ج 2، مشهد: بنیاد پژوهش­های آستان قدس رضوی.
-     جزری، ابن‌اثیر (1367)، النهایه فی غریب الحدیث، چاپ چهارم، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
-     جوهری فارابی نیشابوری، ابونصر اسماعیل بن حماد (1404)، الصحاح فی اللغه، مکتبه مشکاة الاسلامیه، دارالعلم و الملایین، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار.
-     چمن­خواه، عبدالرسول (1384)، صور خیال در نهج­البلاغه و تجلی آن بر ادب پارسی، شیراز: انتشارات نوید.
-     حسینی شیرازی، سید محمد (بی­تا)، توضیح نهج­البلاغه، تهران، دار تراث شیعه.
-     حسینی واسطی زبیدی، سیدمرتضی (1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
-      راغب اصفهانی، حسین­بن­محمد (1412)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، دمشق: بیروت دارالعلم الدارالشامیه، چاپ اول.
-     شوشتری، محمدتقی (1376)، بهج الصباغه فی شرح نهج­البلاغه، تهران: مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر.
-     شیروانی، علی (1390)، ترجمه نهج‌البلاغه، مترجم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، قم: دفتر نشر معارف.
-     صفوی، کورش (1390) درآمدی بر معنی­شناسی، چ 4، تهران: انتشارات سوره­ی مه.
-     طریحی، فخرالدین (1416) مجمع البحرین، تحقیق: سیداحمد حسینی، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
-     عمر، احمد مختار (1385)، معناشناسی، ترجمه: سیدحسین سیدی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
-     فراهیدى، خلیل­بن­احمد (1409)، کتاب العین، قم: انتشارات هجرت.
-     فیومی، احمد ابن محمد (1414)، مصباحالمنیر فیغریبالشرحالکبیرللرافعی، قم: موسسه دار­الحجره.
-     قرشی بنایی، علی‌اکبر (1412)، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیّۀ.
-     مدرس وحید، احمد (1358)، شرح نهج­البلاغه، ج 2، قم: ناشر خودش.
-     مصطفوى، حسن (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-     مکارم شیرازی، ناصر، (1381)، پیام امام، ج 4،تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
-     موسوی، سید عباس­علی (1376)، شرح نهج­البلاغه، بیروت: دارالرسول الکرم، دار المحجه البیضاء.
-     مهیار، رضا(1375)، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، تهران: چاپ دوم.
-     نواب­لاهیجی، میرزا محمدباقر (بی­تا)، قرن 13، شرح نهج­البلاغه، اخوان کتابچی.