ماهیت و مکانیزم عملیات نرم در نهج‌البلاغه و راهبرد تقابلی- صیانتی امام علی(ع) در مواجهه با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشد تربیت اخلاقی، مؤسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت، قم

3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

جنگ نرم یکی از پیچیده‌ترین و کارآمدترین روش‌های تهاجمی علیه ارزش‌های هر نظامی است. به همین جهت در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به واکاوی سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه پرداخته شده است؛ تا مکانیزم عملیات نرم براساس حوادث تاریخی دوران آن حضرت کشف شود و راهبردی تقابلی بر مبنای عملکرد ایشان ارائه گردد. براساس مضامین سخنان امام(ع) در نهج‌البلاغه  هر جنگ نرمی چهار رکن اساسی دارد؛ رکن اول طراحان جنگ نرم، رکن دوم ابزار و محتوا، رکن سوم کارگزاران و مجریان(نیروی اجتماعی)، رکن چهارم زمینه‌ها و بسترهای شکل‌گیری. در نهایت طراحان عملیات نرم با به‌کارگیری روش­هایی نظیر تحریف حقایق،  ایجاد اختلاف و تفرقه، استفاده از مقدسات، بهتان و جعل سند و غیره به اجرای عملیات نرم می‌پردازند. به‌منظور مقابله با روش­های فوق‌الذکر، امام علی(ع) با بهره‌گیری از ابزار و روش‌های حق، اقناع و توجیه سیاسی، عزل کارگزاران ناصالح، مواجهه قهرآمیز، حلم و مدارا، بینش­دهی و گزینش سیاسی، راهبرد تقابلی- صیانتی مبتنی بر بسترسازی جهت قرب الهی را اتخاذ کردند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The nature and mechanism of the software in Nahj al-Balaghah and the confrontation strategy- Protection of Imam Ali (AS) Facing it

نویسندگان [English]

  • ali hajikhani 1
  • roohollah shahryary 2
  • سعید جلیلیان 3
چکیده [English]

The software is one of the most complex and effective invasion methods against the values of a any system. Therefore, in this research, an analytical descriptive method has been used to analyze Imam Ali's words in Nahj al-Balaghah to find out the mechanism of soft action Based on the historical events of Imam Ali's era and presented a opposite strategy based on their actions. Based on the contents of the words of Imam (AS) in Nahj al-Balagh. any soft warfare has four basics; the first pillar of the software designers, The second pillar of the tool and content, Third pillar of agents and administrators (Social people), The fourth pillar of formation and formation grounds. Eventually, the designers of the soft war use methods such as distorting facts, creating differences and divisions, using Sacred, falsifying documents and slander Etc. to perform soft war. In order to stand with the above methods, Imam Ali (AS) using the tools and methods of the right, persuasion and political justification, the dismissal unsatisfied authorities, the harshness of the act, endurance, insight and political choice adopted a confrontation strategy- Protection Based on the bedder for divine revelation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ali (AS)
  • software
  • Nahj al-Balaghah
  • confrontation strategy- Protection
  • enemies
-      قرآن کریم.
-       ابن‌ابی­‌الحدید، ابوحامد. (1418). شرح نهج‌البلاغه. اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
-       ابن­سعد، ابوعبدالله محمد. (1410). طبقات الکبری. تحقیق محمد عبدالقادر عطا. اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
-       ابن­کثیر، عمادالدین. (1409). البدایه و النهایه. ششم. بیروت: مکتبه المعارف.
-       ﺁﺭﯾﺎﻥﭘﻮﺭ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ. (1385 ش)، ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ، ﭼﺎﭖ یازدهم، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺟﻬﺎﻥﺭﺍﯾﺎﻧﻪ.
-       استوار، مجید. (1391 ش)، «نقش نمادهای شیعه در پیروزی انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، جلد 42، شماره 4، 39-23.
-       بهشتی، احمد. (1389). اندیشه سیاسی- تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌البلاغه. چاپ دوم. قم: بوستان کتاب.
-       جرداق، جورج. (1373). بخشی از زیبایی‌های نهج‌البلاغه. مترجم: محمدرضا انصاری. چاپ اول. تهران: کانون انتشارات محمدی.
-       جوادی آملی، عبدالله. (1392). ولایت فقیه، ولایت، فقاهت و عدالت. تنظیم: محمد محرابی. چاپ پانزدهم. قم: اسراء.
-       ذهبی، شمس‌الدین­أبو عبدالله. (2003 م). تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام. المحقق: الدکتور بشار عوّاد معروف. اول. بیروت: دار الغرب الإسلامی.
-       سمعانی، حافظ ابوسعد. (1412). فضائل الشام. مصحح: عمرو علی عمر. اول. دمشق: دارالثقافه العربیه.
-       شاه­علی، احمد­رضا. (1390). «محرک‌های اجتماعی پیشبرد فتنه در جنگ نرم از دیدگاه امام علی(ع)». مطالعات قدرت نرم. جلد 1، شماره 3، 163-191.
-       طالقانی، محمود. (1374). پرتوى ‏از نهج‏البلاغه. دوم. تهران، وزارت ارشاد.
-       عسکری، سید مرتضی. (1391). نقش ائمه در احیای دین. چاپ سوم. قم: انتشارات علامه عسکری.
-       عسکری، سید مرتضی. (1377). نقش عایشه در تاریخ اسلام. چاپ اول. قم: دانشکده اصول‌الدین.
-       فرخی، میثم؛ شهبازی، امین. (1396). «تکنیک­های عملیات روانی امام علی(ع) در رویارویی با دشمنان»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه. جلد 20، شماره 5، 33-51.
-       کالینز، جان ام. (1370). استراتژی بزرگ. کورش بایندر. تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
-       مجلسی، محمدباقر. (1404). بحارالانوار. بیروت: الوفا.
-       مجیدی، حسن؛ قزلسفلو، ام‌البنین. (1392). «استراتژی پایداری در برابر جنگ نرم با تکیه بر نهج‌البلاغه»، ادبیات پایداری. جلد 5، شماره 9، 315-337.
-       محدث نوری، حسین. (1408). مستدرک الوسائل. قم: آل­البیت.
-       ﻣﺤﺴﻨﯿﺎﻥ ﺭﺍﺩ، ﻣﻬﺪﯼ. (1385). ﺍﺭﺗﺒﺎﻁﺷﻨﺎﺳﯽ، ﭼﺎﭖ ﻫﻔﺘﻢ، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺳﺮﻭﺵ.
-    محمدی سیرت، حسین؛ موسوی­نیا، سید مهدی. (1395). «رهیافتی اسلامی در مفهوم‌سازی بنیادی عملیات روانی مطالعه سیره نظامی امام علی (ع)». فصلنامه روان­شناسی نظامی. جلد 7، شماره 25، 67-94.
-       مدرسى، هادى. (1431). أخلاقیات الإمام علی أمیرالمؤمنین علیه‌السلام: قراءة فی تعاملات الإمام من موقع المؤمن الصادق و المعارض المخلص، و الحاکم العادل. چاپ اول، بیروت: دارالعلوم.
-       مصباح یزدی، محمدتقی. (1382). کاوش‌ها و چالش‌ها. چاپ دوم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
-       ---------------. (1387). تهاجم فرهنگی. تحقیق: عبدالجواد ابراهیمی. چاپ هشتم. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
-       ---------------. (1389الف). نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، چاپ بیست و دوم. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
-       ---------------. (1391). پاسخ استاد به جوانان پرسشگر. چاپ هشتم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
-       ---------------. (1389ب). عبرت­های خرداد. تدوین و نگارش: علیرضا تاجیک، سید حسین شفیعی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
-       ---------------. (1391). فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
-       مطهری، مرتضی. (1392). مجموعه آثار. ج 27. چاپ اول. تهران: صدرا.
-       -----------. (1392). مجموعه آثار، ج 15(فلسفه تاریخ). چاپ هشتم. تهران: صدرا.
-       -----------. (1392). مجموعه آثار، ج 17(حماسه حسینی). چاپ هفدهم. تهران صدرا.
-       معین، محمد. (1388). فرهنگ فارسی. چاپ دوم. تهران: دبیر.
-       مکارم شیرازی، ناصر. (1396). پیام امام امیرالمؤمنین(ع): شرح تازه و جامعی بر نهج­البلاغه. چاپ پنجم. قم: امام علی بن ابی‌طالب(ع).
-       منقرى، نصربن­مزاحم. (1403). وقعة الصفین.چاپ دوم. قم: مکتبه آیه­الله المرعشى النجفى‏.
-       نای، جوزف. (1387). قدرتنرم: ابزارهایموفقیتدرسیاستبین‌الملل. سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
-       نصر، صلاح. (1381). جنگ روانی. محمود حقیقت کاشانی. چاپ دوم. تهران: سروش.
-       واسطی، عبدالحمید. (1388). نگرش سیستمی به دین. چاپ اول. مشهد: مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
-       یزدانی، فضل­الله. (1381). «استراتژی های جنگ روانی از دیدگاه حضرت علی(ع)».بصیرت. جلد 10، شماره 28 و 29، 35-47.