نقش آخرت‌گرایی در رابطة انسان و محیط‌زیست از دیدگاه نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه لرستان

3 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان

چکیده

نهج‌البلاغه بعد از قرآن کریم، بهترین منبع برای واکاوی مباحث اسلامی در همة زمینه‌ها است. رابطة انسان و محیط‌زیست یکی از این مباحث است. در اسلام بیش از هر دین و مکتبی به رفتار صحیح با محیط‌زیست سفارش شده است. با توجه به این‌که انسان در روز قیامت نسبت به تمام اعمال خویش مورد سؤال واقع می‌شود که چرا با وجود انذار‌ها، نهی‌ها، راهنمایی‌ها و تبیین رفتارهای صحیح و شناسایی رفتارهای ناپسند، حیوانات را آزار داده و نسبت به طبیعت کوتاهی کرده است، اهمیت آخرت‌گراییِ انسان در رابطه با محیط‌زیست روشن می‌گردد. آن‌چه در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و به کارگیری ابزار کتابخانه‌ای پیرامون آن سخن گفته شده، مجموعه‌ای از رفتارهایی است که مشخص کنندة حقوق متقابل انسان و محیط‌زیست می‌باشد و می‌توان از آن به راهبردهایی از نهج‌البلاغه در حیطة رفتار تعبیر کرد که در قالب فضایل و رذایل رفتاری صورت دقیقی از روابط انسان با محیط‌زیست را بر اساس نهج‌البلاغه ترسیم می‌کند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که احساس مسؤولیت نسبت به حیوانات، اهمیت دادن به تغذیة آنان و مراعات حالشان هنگام کار، خستگی، بیماری و پیری، پرهیز از اذیت و آزار و ترساندن آنان از مهم‌ترین موضوعات در رابطه با حیوانات است. همچنین حفظ درختان و اهتمام به کشاورزی، انتخاب آب مناسب و تنظیم آبیاری درختان، توجه به عوامل زیست محیطی در انتخاب محیط زندگی، نگاه به گل‌ها و سبزه‌زار، استفاده از پوشش مناسب فصلی نیز از مهم‌ترین موضوعات در رابطه با طبیعت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Afterlifeism in Relationship of Human and Environment on the basis of Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • fatmeh moradi kahanghi 1
  • hossein cheraghivash 2
  • ali nazari 3
1 Master of Arabic Language and Literature at Lorestan University
2 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Lorestan University
3 Professor, Department of Arabic Language and Literature, Lorestan University
چکیده [English]

Nahj al-Balagha after the Holy Quran is the best reference for analyzing Islamic topics in all of the fields. The relationship of human and environment is one of these topics. In Islam, more than each religion and school has been advised to proper behavior with environment. Given that human in the Judgement Day is questioned about all of his / her own actions that why they have vexed animals in spite of the warnings, bans, guidances and explicating the proper behaviors and detecting reprehensible behaviors and have been neglected toward nature, the importance of afterlifeism of human in relation to environment become obvious. What has been talked about it in this study, is a collection of behaviors that specify mutual rights of human and environment and about it, it can construe to strategies of Nahj al-Balagha in the domain of behavior that draw a fine shape from relationships of human with environment on the basis of Nahj al-Balagha in the shape of behavioral virtues and rascalities. It is necessary to mention that the study has been written by using of descriptive–analytic method and applying desk research tool.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Afterlifeism
  • Imam Ali [PBUH]
  • Behavioral Rascalities
  • Behavioral Virtues
  • Environment
-       قرآن کریم. (1393). مترجم: علی مشکینی. قم: الهادی.
-       ابن منظور، محمدبن­مکرم‏. (1414). لسان‌العرب. محقق: جمال‌الدین میردامادی‏. جلد 11. بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر.
-       اسلامپور کریمی، عسکری. (1385). «تأثیر محیط‌زیست سالم بر انسان در آموزه‏های اسلامی». مجله پاسدار اسلام. شماره 300، 54-40.
-       بحرانی، ابن میثم. (1375). ترجمة شرح نهج‌البلاغه. مترجم: قربانعلی محمدی مقدم و علی‌اصغر نوایی یحیی­زاده. جلد 1 و 3 و 5. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
-       حر عاملى، محمدبن­حسن. ‏(1409). وسائل الشیعه. مصحح: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام‏. جلد 17. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام‏.
-       حسینی زبیدی، محمد مرتضى. ‏(1414). تاج العروس من جواهر القاموس. مصحح: على هلالى و على‏ سیری. جلد 15. بیروت: دارالفکر.
-       دشتی، محمد. (1393). ترجمة نهج‌البلاغه. قم: پیام مقدس.
-       رضایی، پروانه. (1389). «نگاهی به حقوق حیوانات در اخلاق محیط‌زیست از منظر نهج‌البلاغه». معرفت اخلاقی. سال اول، شماره سوم، 145-158.
-       طباطبایى، سید محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان‏، مترجم: سید محمدباقر موسوى همدانى‏. جلد 7. قم‏: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏.
-       کلینى، محمدبن­یعقوب. ‏(1407). الکافی. مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. جلد 6. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-       مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی. ‏(1403). بحار الأنوار. مصحح: جمعى از محققان‏. جلد 61. بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی‏.
-       مکارم شیرازى، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. جلد 5، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-       -------------. (1375). پیام امام امیرالمؤمنین(ع): شرح تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه. جلد 1. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-       -------------. (1387). پیام امام امیرالمؤمنین(ع): شرح تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه. جلد 9. قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب (ع).