2024-03-29T05:30:04Z
https://nab.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=372
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
نشریه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5233
1397
6
23
تحلیل عاطفۀ غضب در خطبههای نهجالبلاغه (بررسی موردی خطبههای سرزنش کوفیان)
مجتبی
ترکاشوند
یحیی
معروف
عاطفه از اساسیترین عوامل پیدایش یک اثر ادبی و شامل حالتهایی چون اندوه، شادی، امید و یأس، حیرت و تعجب، خشم و ترس، طرب و رغبت است که حادثه یا هر عمل دیگری را در ذهن هنرمند و ادیب ایجاد میکند و او میکوشد این حالات و تأثیرات ناشی از آن را چنانکه خود احساس کرده به دیگران منتقل کند. در میان متون دینی، نهجالبلاغه دارای خطبههایی است که در حضور مردم و در مناسبتهای مختلف ایراد شده است. در این میان خطبههایی هستند که مخاطب با خواندن آنها سرشار از اندوه و خشم میشود؛ بهگونهای که خود، آن حس را لمس میکند و این حس ناشی از هنرمندی خالق آن است. نتایج پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته حاکی از آن است که عاطفۀ غضب در گزینش واژگانی با نظمآهنگ متناسب، تأثیر بهسزایی داشته و امام(ع) در برونداد این عاطفه از تصویرگری هماهنگ با آن بهره برده و با تکیه بر روشهای مختلف باعث شده که مخاطب با شنیدن این خطبهها دستخوش همان حس و عاطفۀ مورد نظر شود.
امام علی(ع)
خطبه
عاطفۀ غضب
عراق
کوفه
2018
11
22
1
17
https://nab.basu.ac.ir/article_2499_9db622c546ab5445cf273c05b07eae98.pdf
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
نشریه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5233
1397
6
23
روششناسی ترجمة کنایات در خطبههای نهجالبلاغه براساس دیدگاه نیومارک (مطالعة تطبیقی ترجمههای: آیتی، دشتی، شهیدی و مکارم)
اکرم
رستمی
مرتضی
قائمی
چکیده یکی از مهمترین راههای انتقال پیام از یک ملت و فرهنگ، به ملت و فرهنگی دیگر، ترجمه است. پیترنیومارک یکی از نظریهپردازان معاصر ترجمه، معتقد است بهطورکلی ترجمه به دو نوع ارتباطی و معنایی تقسیم میشود. تأثیر و اهمیت ترجمه در وجوه مختلفی نمود مییابد که یکی از آنها در برگردانِ آثار ادبی و حاوی صنایع بلاغی میباشد. کنایه از بارزترین این صنایع میباشد. روشهای ترجمة کنایهها براساس دیدگاه نیومارک، انواع مختلفی دارد، ازجمله: ذکر معادل کنایی، معنای صریح و مستقیم، معنای تحتاللفظی، روش موتسارتی [تحتاللفظی همراه با توضیح] و.. که هرکدام به امور مختلفی بستگی دارد. "نهجالبلاغه" حضرت علی(ع) از آثار ارزشمندی است که هم از لحاظ محتوا و هم از نظر لفظ، سرشار از برجستگیهای ادبی میباشد. پژوهش حاضر کوشیده با روش توصیفی تحلیلی و بهمنظور فهم بهتر کلام حضرت امیر(ع)، روشهای بهتر برای ترجمة کنایههای موجود در خطبههای نهجالبلاغه را بر مبنای نظر نیومارک شناسایی کند و در این راستا عملکرد چهار ترجمة فارسی موجود از نهجالبلاغه را محور کار قرار داده، تا ضمن شناسایی مناسبترین آنها در زمینة ترجمة کنایهها، مشخص نماید که کدام روش ترجمة کنایه، بسامد بیشتری دارد. طبق نتایج بهدستآمده از این پژوهش، پربسامدترین روش ترجمة تعابیر کنایی نهجالبلاغه، روش ترجمة تحتاللفظی به همراه توضیح [موتسارتی] است؛ زیرا غالب کنایههای آن، از نوع ابتکاری و معیار میباشد و ترجمة آیتی و دشتی در بین چهار ترجمة یادشده، با دیدگاه نیومارک، منطبقترند و متناسبتر از همه به نظر میرسند.
روششناسی
ترجمة کنایه
نیومارک
خطبههای نهجالبلاغه
2018
11
22
19
37
https://nab.basu.ac.ir/article_2500_105f85bda360cedeef66486ddc065f6b.pdf
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
نشریه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5233
1397
6
23
روش مقابله با جداییطلبان در نهجالبلاغه با محوریت رویکرد تقابلی امام علی(ع) با اقدامات معاویه
علی
حاجی خانی
سعید
جلیلیان
امام علی(ع) در طول دوران حاکمیت خود بر جامعه اسلامی با سه گروه اصحاب جمل، قاسطین و خوارج با مرام فکری و خواستههای سیاسی متفاوت مقابله کردند. در این میان تقابل امام علی(ع) با معاویه و اصحاب او با توجه به خواسته استقلال شام از حکومت امام علی(ع) نوعی جداییطلبی محسوب میشود. به همین منظور این سؤال مطرح میگردد که روش مقابله با جداییطلبان با توجه به رویکرد تقابلی امام علی(ع) با اقدامات جداییطلبی معاویه چگونه است؟ از سوی دیگر بخش زیادی از نهجالبلاغه به موضوع معاویه اختصاص یافته است و به فراخور حرکت معاویه در راستای جداییطلبی، امام(ع) با او و اصحابش برخورد کردند که میتوان اصول تقابل با جداییطلبان را استنباط کرد. به همین منظور این مقاله درصدد است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی روش مقابله با جداییطلبان را براساس مقابله امام(ع) با معاویه مورد بررسی قرار دهد. در نهایت شیوههای مقابله امام علی(ع) با آنها از قبیل مقابله با تبلیغات گسترده، پاسخ محکم و صریح به درخواستها و دستاویزها و روشنگری در مورد آنها، مذاکره و مکاتبه و جنگ بهعنوان آخرین راهکار مورد تحلیل قرار گرفت.
امام علی(ع)
جداییطلبان
معاویه
نهجالبلاغه
2018
11
22
39
58
https://nab.basu.ac.ir/article_2501_0b398dfe389414d7b2f727c0555915c1.pdf
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
نشریه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5233
1397
6
23
شناسایی و سنخبندی زمینه فرهنگی-اجتماعی توسعه ملتها با تأکید بر دیدگاه نهجالبلاغه
علی
حسین زاده
ستار
صادقی ده چشمه
لیلا
زارعی شهامت
توسعه، چکیده معرفت، دانش و اخلاق بشری است که در فرایند تاریخی خود را نمایان میسازد. توسعه، امری، کیفی است که حاکی از وضعیت نشاط اجتماعی، رفاه، عدالت اجتماعی و وضعیت سرمایه اجتماعی یک جامعه است. یکی از زمینههای اساسی توسعه، توجه به مبانی دینی و معرفتی موجود در آن جامعه است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش، شناسایی و سنخبندی زمینۀ فرهنگی-اجتماعی توسعةملتها با تأکید بر دیدگاه نهجالبلاغه است. روش مورد بررسی در این پژوهش، متکی بر روش نظری یعنی مطالعات کتابخانهای، رویدادهای تاریخی مستند و منابع علمی میباشد که تحت عنوان رویکرد بنیادی دستهبندی میشوند، چون محقق در آن با استنادات تاریخی و نظری سعی در افزایش دانش نظری و جهانبینی خود را دارد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که پایة اساس ماندگاری یک ملت متکی بر وضعیت توسعة اجتماعی آن جامعه است. بهطوریکه توسعه با هدف ترویج اخلاق، فرهنگ و دانش غنی، تمدن تعاملگرا، نشاط اجتماعی و شفافیت، تقویت پاسخگویی و اتّکا بر قوانین اجتماعی و احترام به هنجارها و آداب دینی بوده است. برایناساس میتوان گفت که مواردی از جمله خودباوری اجتماعی، رواج عدالت اجتماعی، تقویت اعتماد سیاسی، کاهش تفرقه و نزاع قومی، مبارزه با فساد اجتماعی، بینظمی، تبعیض و توزیع برابر منابع کمیاب، شفافیت اقتصادی-سیاسی، پاسخگویی و وجود حق اظهارنظر و غیره از منظر نهجالبلاغه، زمینههای مهم و مؤثر در توسعة یک ملت بهشمار میروند.
امام علی(ع)
نهجالبلاغه
توسعه
عدالت اجتماعی
حکمرانی خوب
2018
11
22
59
76
https://nab.basu.ac.ir/article_2502_5245ccf9e28addb3485ccf55929d6e80.pdf
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
نشریه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5233
1397
6
23
عدول از تعادل زیباشناختی در ترجمۀ شهیدی از نهجالبلاغه (بررسی موردی تشبیه و استعاره)
سمیه
کاظمی نجف آبادی
انتقال آرایههای بیانی و تصویرپردازیهای ادبی متن مبدأ یکی از چالشهای ترجمه است که در ترجمة متون ادبی بهویژه متون مقدسی که در زمرة شاهکارهای ادبی قرار گرفته، به وضوح نمود مییابد. صنعتپردازیهای ادبی از شاخصههای سبکساز متن ادبی بهشمار میروند که میبایست مانند پیام و فحوای متن در زبان مقصد انعکاس یابند و زمینة برقراری تعادل بیانی یا بهعبارتدیگر تعادل زیباشناختی را بین متن مبدأ و مقصد فراهم آورند. با وجود آنکه تغییر یا نادیده گرفتن الگوهای بیانی، گوشهای از پیام صاحب اثر و ماهیت تأثیر ادبی متن را تحت تأثیر قرار میدهد، ولی تفاوت نقش گفتمانی و ارزش ارتباطی متن مبدأ و مقصد، مترجم را ناگزیر، برای برقراری تعادل زیباشناختی به تغییر و تعدیل رهنمون میسازد. البته همه تغییراتی که در ضمن ترجمه صورت میپذیرد، پذیرفتنی و در راستای تعادل زیباشناختی نیست بلکه گاهی مترجم با بهکارگیری برخی از استراتژیهای تغییر، درجة تفسیرپذیری متن مقصد را تغییر داده و از حالت تعادل خارج میسازد. بر این اساس در پژوهش حاضر، ترجمة سید جعفر شهیدی بهدلیل توجه ویژة مترجم به انتقال سبک ادبی نهجالبلاغه برگزیده شده و با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، گوشهای از تغییراتی که در برگردان دو آرایة سبکساز تشبیه و استعاره، به عدول از تعادل زیباشناختی انجامیده، به تصویر کشیده شده است. مهمترین یافتة این پژوهش بیانگر آن است که شهیدی در برگردان آرایة تشبیه و استعاره، در مواردی از تغییراتی چون حذف، افزایش و نیز تبدیل و جایگزینی مؤلفههای تصویری بهره برده که مغایر با اصل تعادل زیباشناختی است و تصویرپردازیهای ادبی متن مبدأ را بهدرستی منتقل نکرده است.
نهجالبلاغه
خطبهها
ترجمة شهیدی
آرایة استعاره و تشبیه
تعادل زیباشناختی
2018
11
22
77
92
https://nab.basu.ac.ir/article_2504_4a82ceef8a19369f3c35165dc077fe97.pdf
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
نشریه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5233
1397
6
23
کارکرد تفسیری بینامتنیت نهجالبلاغه با قرآن بر اساس نظریۀ ژرار ژنت
شادی
نفیسی
حسین
افسردیر
بینامتنیت ازجمله مباحث نوین در حوزة مطالعات ادبی است که به بررسی روابط بین دو متن میپردازد. نظریهپردازان مختلف با خاستگاهها و تحلیلهای متفاوتی به تبیین این روش پرداختهاند. ژنت از نامدارترین نظریهپردازان متأخر در این زمینه است که به تفصیل به طبقهبندی انواع روابط بینامتنی و تحلیل چگونگی آن پرداخته است. از بین متون دینی، ارتباط نهجالبلاغه با قرآن، بهویژه با توجه به اینکه امام علی(ع) به عنوان قرآن ناطق شناختته شدهاند و بر معیّت ایشان با قرآن تأکید شده است، همواره مورد عنایت شارحان نهجالبلاغه بوده است. استفاده از روش بینامتنیت در تحلیل این رابطه، نهتنها به تعمیق فهم ما هم از قرآن و هم از نهجالبلاغه کمک میرساند، افزون بر آن به استانداردسازی روش بررسی آن نیز کمک میکند. در این نوشتار از روش بینامتنی، ژُنت بهره گرفته شده است. در این روش و بر در روابط بینامتنی حضور متن اول در متن دوم در بیشتر موارد با تغییر و دگرگونیهایی همراه است. مطالعه این تغییرها در حوزة تفسیر و فهم قرآن راهگشا است. امام علی(ع) با استفادههای صریح و ضمنی خود از آیات قرآن در پارهای مواقع به تفسیر قرآن پرداختهاند. ایشان گاهی اوقات قسمتی از یک آیه را ذکر و معنای یک واژه را جایگزین کردهاند و گاهی اوقات نیز با افزودن عبارتهایی بر واژه قرآنی معنای آن را روشن کردهاند. همین روش برای تبیین گزارهها و مصادیق آیات قرآنی نیز صورت گرفته است.
بینامتنیت
رابطة نهجالبلاغه با قرآن
گزارههای قرآنی
مصداق یابی واژگان قرآنی
2018
11
22
93
111
https://nab.basu.ac.ir/article_2503_a66e7d821fe35a54e939368a64f82a92.pdf
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
نشریه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5233
1397
6
23
نقد و بررسی ترجمۀ بخشی از خطبههای نهجالبلاغه براساس انواع سهگانۀ همنشینی واژگان (مطالعۀ موردی ترجمۀ موسوی گرمارودی)
حسن
اسماعیل زاده
عبدالاحد
غیبی
رضا
عاشوری
بهرهمندی از مفاهیم متعالی و پیامهای معنوی کلام بزرگان دین، مستلزم ارائۀ برگردانی دقیق و مطابق جدیدترین معیارهای علم ترجمه است. نهجالبلاغه بهعنوان «اخوالقرآن» و یکی از بطون قرآن همواره بخش عظیمی از تحقیقات و پژوهشها را در حوز ۀ علوم دینی، بعد از قرآن کریم به خود اختصاص داده است. ترجمههای فارسی این اثر بیبدیل نیز مورد نقد و بررسی بودهاند. جان رابرت فرث زبانشناس سرشناس انگلیسی برای اولینبار و در ضمن مبحث سیاق یا همان بافت کلام، اصل همآیی واژگان را مطرح نمود. او این پدید ۀ زبانی را معنا بنیاد فرض کرد نه دستوری و آن را برای نامیدن و مشخّص کردن ترکیبات، بر اساس رابطۀ معنایی – اصطلاحی و بسامد وقوع آنها در زبان بهکار برد. به نظر او، همنشینی یکی از شیوههای بیان معنا است. در پژوهش حاضر ترجمۀ موسوی گرمارودی از نهجالبلاغه با توجه به اهتمام به انواع سهگانۀ همآیی واژگان یعنی همآیی آزاد، منظّم و تعابیر اصطلاحی مورد نقد و کاوش قرار گرفته و بخشی از انواع این همآیی در خطبهها بهعنوان نمونه بررسی شده است و میزان تبعیّت او از سیاق بهطور عام و باهمآیی واژگان بهطور خاص مشخص گردیده است. مترجم در ترجمۀ موارد همآیی واژگان، وحدترویه در پیش نگرفته و در ترجمۀ نوع سوم همآیی یعنی تعابیر اصطلاحی، دقیقتر عمل نموده و شیوهای منسجمتر ارائه کرده است و بیشتر در پی ارائۀ ترجمهای روان بوده که در این اثنا، بخشی از معیارها و اصول ترجمه از جمله اصل باهمآیی واژگان نادیده گرفته شده است.
نقد ترجمه
نهجالبلاغه
موسوی گرمارودی
فرث
بافت
همنشینی
2018
11
22
113
126
https://nab.basu.ac.ir/article_2505_0a9f61f75bba309367dbfa7c2c05f43c.pdf