دانشگاه بوعلی سینا
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5241
4
15
2016
11
21
آسیبشناسی اخلاقی کارگزاران حکومت دینی در نهجالبلاغه
1
20
FA
محمد
شریفی
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران
m.sharifi@umz.ac.ir
مجتبی
فایق
دکتری علوم قرآن و حدیث پژوهشکده نهجالبلاغه
mojtaba.faegh@yahoo.com
10.22084/nahj.2016.1637
کارگزاران هر حکومت، اعم از دینی و غیردینی، به همان میزان که از منصب و اختیارات و امکانات حکومتی، برخوردارند؛ در معرض انواع آفات و آسیبها نیز قرار دارند. در این مجال، عوامل آسیبزا، پیامدهای ناگوار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ناشی از آنها و راهکارهای پیشگیری از آسیبها با عنایت به رویکردهای حکومت عَلوی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی از میان انواع آسیبها، آسیبهای اخلاقی کارگزاران و مسؤولان حکومت دینی را با تأکید بر نهجالبلاغه بررسی کرده است به این نتیجه رسید که: مهمترین آسیبها و آفات اخلاقی کارگزاران حکومت دینی عبارت است از: تکبر؛ دنیادوستی؛ خشونت و ستمگری. عوامل مؤثر در ایجاد این آسیبها عجب، ضعف شخصیت، جهل، هوای نفس و قدرتزدگی ناشی از به دست آوردن منصب حکومتی است. راههای پیشگیری و مقابله با آسیبهای اخلاقی کارگزاران، سفارش حاکمان و مدیران ارشد به تواضع و فروتنی، زهدگرایی، مدارا و خوشرفتاری و عدالتگرایی و التزام به واجبات دینی است.
آسیبشناسی اخلاقی,کارگزاران,حکومت دینی,نهجالبلاغه
https://nab.basu.ac.ir/article_1637.html
https://nab.basu.ac.ir/article_1637_00a3bf81e06a1db6fcdb6a62165aaa19.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5241
4
15
2016
11
21
ارزیابی عملکرد سازمانی از منظر نهجالبلاغه
21
39
FA
میر علی
سید نقوی
دانشیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبائی
asnagavi@yahoo.com
علی
فرهادی
دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی دانشگاه علامه طباطبائی
ali_farhadi92@yahoo.com
10.22084/nahj.2016.1638
<span lang="AR-SA" dir="RTL">مبانی</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">نظری</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">رایج</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">در</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">ارزیابی عملکرد،</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">با</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">مبانی فرهنگی</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">کشورمان که</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">خدامحوری، ولایت محوری</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">و</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">کنترل</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">درونی</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">است</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">منافات</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">دارد، از اینرو</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">هدف</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">این</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">مطالعه تعیین ویژگیها، ابعاد و مؤلفهها الگوی ارزیابی عملکرد بر</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">مبنای</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">فرمایشات گهربار حضرت علی(ع) است. این تحقیق</span><span lang="FA" dir="RTL">از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و ازنظر روش توصیفی است. </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">جامعه مورد مطالعه کتاب ارزشمند نهجالبلاغه (خطبهها، نامهها و حکمتها) است که به روش تمام شمار مورد بررسی قرارگرفته اطلاعات</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">به</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">شیوه</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">کتابخانهای</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">جمعآوریشده و به روش تحلیل محتوای کیفی و نگاشت شناختی تجزیهوتحلیل گردید. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که ویژگیهای ارزیابی عملکرد در اندیشه امیرالمؤمنین علی(ع) شامل دو بعد؛ ویژگیهای اجرایی (دقت و ریزبینی، قاطعیت، عدالتجویی و انصاف و پویایی و انعطافپذیری) و اهداف و رویکردها (استراتژی محوری، نتیجه</span><span lang="AR-SA" dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">گرایی و تعالی و بهبود مستمر) میباشد و انواع ارزیابی عملکرد نیز در اندیشه آن حضرت شامل؛ ارزیابی الهی یا معنوی و ارزیابی غیر الهی یا سازمانی (خودارزیابی، ارزیابی همگانی و ارزیابی مدیریتی) است که استفاده از این مبانی ارزشمند در طراحی مدلهای ارزیابی عملکرد، راه گشای مدیران و مسؤولان این حوزه خواهد بود.</span>
حضرت علی (ع),نهجالبلاغه,ارزیابی عملکرد,نگاشت شناختی
https://nab.basu.ac.ir/article_1638.html
https://nab.basu.ac.ir/article_1638_1d39e60e0bb0edb6f40e1f23eafe308b.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5241
4
15
2016
11
21
بازنمایی جایگاه «امنیت انسانی» در سیرة حکومتی امام علی(ع) بر مبنای فرامین حکومتی
41
58
FA
محمدحسن
الهی زاده
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند
mhelahizadeh@birjand.ac.ir
10.22084/nahj.2016.1639
امروزه مقولة «امنیت انسانی» مورد توجه سازمانها و مجامع بینالمللی بوده و مصوبات فراوانی در این خصوص وجود دارد. گرچه تاکنون تعریف جامع و مورد اتفاقی از امنیت انسانی ارائه نشده است، ولی همه صاحبنظران متفقاند که موضوع «امنیت انسانی»، در ارتباط میان حکومتها و مردم بوده و حداقل دو پدیده «رهایی از ترس» و «رهایی از احتیاج» را شامل میشود. بر اساس آموزههای دین اسلام، انسان خلیفة خداوند در زمین بوده و از کرامت ذاتی برخوردار است. علاوه بر قرآن، در سیرة نظری و عملی نبی مکرم اسلام(ص) و علی(ع) و سایر امامان همام(ع) به شأن و جایگاه والای انسان بهویژه تأمین امنیت او توجه شده است. با وجود آثار و پژوهشهای متعدد و گوناگون در خصوص جایگاه انسان در نزد پیشوایان دین، تاکنون در موضوع «امنیت انسانی» پژوهشی صورت نگرفته است. از اینرو در مقاله حاضر با هدف تبیین جایگاه «امنیت انسانی» در نزد حضرت علی(ع)، به بررسی این مقوله در سیرة حکومتی (سه بعد توزیعی، رویهای و مراودهای) ایشان پرداخته شده است. اساسیترین مأخذ در این زمینه نامههای امام(ع) به کارگزاران و مأموران حکومتی است که در نهجالبلاغه و دیگر کتب تاریخی آمده است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است. یافته پژوهش نشان میدهد که در فرامین حکومتی حضرت، تأمین «امنیت انسانی» زیرساخت و اساس هر نوع فعالیت پایدار حکومت است که موجب جلب اعتماد عمومی خواهد شد.
امنیت انسانی,امام علی(ع),سیرة حکومتی,قدرت,رویه,مراوده
https://nab.basu.ac.ir/article_1639.html
https://nab.basu.ac.ir/article_1639_5fe504456300c7477838d38646e22ac4.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5241
4
15
2016
11
21
تبیین الگوی جانشینپروری مدیران در حکومت علوی بر اساس نهجالبلاغه
59
78
FA
محمد
ذاکری
استادیار گروه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، ایران
mohamad4276@yahoo.com
اسماعیل
اسدی
استادیار گروه مدیریت دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران
esmaeil.asadi@gmail.com
هادی
لطفی
دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
hadilotfi61@yahoo.com
10.22084/nahj.2016.1640
جانشینپروری مدیران و اطمینان سازمانها از در اختیار داشتن مدیران مجرب و شایسته در هر زمانی از مهمترین دغدغههای سازمانهاست. در این راستا پژوهش حاضر باهدف تبیین الگوی جانشینپروری در حکومت امام علی(ع) در چارچوب شایستهسالاری مورد بررسی قرار گرفته است. بدینترتیب سازههای اصلی مورد بررسی شامل فرایند جانشین پروری و مدل شایستگی در حکومت علوی است. برای انجام این مهم از روش تحقیق کیفی (روش تحلیل محتوا از نوعِ «تحلیل تم») بهره گرفتهشده بدین معنی که پس از مطالعه ادبیات موضوع و استخراج چارچوب نظری، محتوای کتاب شریف نهجالبلاغه که شامل خطبهها، نامهها و حکمتهای امام علی(ع) خصوصاً در زمان زمامداری ایشان است با استفاده از فرم وارسی بسته و پیش سازمانیافته مورد مداقه و تحلیل قرارگرفته و جملات و عبارات منتخب به انضمام متن فارسی و آدرس در حوزههای منبعث از چارچوب نظری بهعنوان روش یا پیشنیاز درج گردید. نتایج این بررسی نشان داد که امام در دوران زعامت خود از نظامی جامع و چندوجهی برای جانشین پروری شایستهسالار بهره میبرده که شامل شش مرحله آمادهسازی، تعریف شایستگیها، شایسته شناسی، شایسته پروری، شایسته گماری و ارزیابی بوده و بر این اساس پیشنهادهایی برای اجرای اثربخش جانشین پروری در سازمانهای اداری ارائهشده است.
جانشین پروری,شایستهسالاری,امام علی(ع),نهجالبلاغه
https://nab.basu.ac.ir/article_1640.html
https://nab.basu.ac.ir/article_1640_d09bd0c0b1b4b9f95c3bc8a268341c82.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5241
4
15
2016
11
21
روشهای تربیتی ناظر بر رابطۀ تعاملی مربی و متربی از منظر نهجالبلاغه جهت ارتقاء طرح تربیتی شجرۀ طیبۀ صالحین بسیج
79
98
FA
هاشم
ندایی
استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه جامع امام حسین(ع)
hnedaee@yahoo.com
10.22084/nahj.2016.1642
روشها در فرآیند تعلیم و تربیت از اهمیت بهسزایی برخوردارند، کم و کیف روشها به مبانی و اهداف تربیت برمیگردد. روش تعلیم و تربیت اسلامی نیز که از جهانبینی اسلامی نشأت میگیرد، بر خدامحوری مبتنی است. لذا برای دستیابی به روشهای تربیت اسلامی که مناسب با جامعۀ اسلامی و طرح صالحین بسیج باشد، مراجعه به نهجالبلاغه میتواند از جمله بهترین گزینهها باشد. هدف از این تحقیق، استخراج و ارائۀ روشهای تربیتی از نهجالبلاغه، جهت ارتقاء "طرح صالحین بسیج" است. روش این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی از نوع اسنادی است. براساس ادبیات موضوع، روشهای ناظر بر رابطۀ تعاملی مربی و متربی (از میان چند زمینۀ دیگر) انتخاب و روشهای زیر مجموعۀ آن بهعنوان مبنا و ملاکی برای بررسی و استنباط از متن نهجالبلاغه و مضامین آنها بهکار گرفته شد. بر این اساس دادههای تحقیق به ترتیب اولویت و تناسب با طرح صالحین عبارتند از: <br /> روشهای الگو، محبت، موعظه، مشارکت و مشورت، پرسش و پاسخ و تسهیل و آسانگیری. <br /> روشهای فوق در نتیجهگیری و پیشنهادها جهت ارتقاء طرح صالحین ارائه گردیدهاند.
روشهای تربیتی,تعلیم و تربیت اسلامی,نهجالبلاغه,امام علی(ع),طرح صالحین بسیج
https://nab.basu.ac.ir/article_1642.html
https://nab.basu.ac.ir/article_1642_0f1ec68071d4d6476ec74263c44edb4d.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5241
4
15
2016
11
21
رهیافتهایی از مهارتهای زندگی در نهجالبلاغه
99
116
FA
زهرا
جعفری
کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینا
jafarizahra48@gmail.com
مسیب
یارمحمدی واصل
0000-0001-6891-6953
دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا
vasel999@yahoo.com
10.22084/nahj.2016.1643
<span lang="AR-SA" dir="RTL">م</span> <br />مهارتهای زندگی تواناییهایی برای رفتار انطباقی و مثبت هستند که افراد را برای برخورد مؤثر با خواستهها و چالشهای زندگی روزمره قادر میسازد. مهارتهای زندگی در لابهلای تعالیم الهی بهویژه در قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) بیانشده است. پس از مطالعه متن نهجالبلاغه به روش کتابخانهای، متون موردنظر جمعآوری، انتخاب و مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. یافتهها بیانگر الگوی مهارتهای زندگی در چارچوب بیانات امام علی(ع) و نهجالبلاغه بود، این یافتهها شامل حقایق و راهبردهای بسیار زیبایی در مورد مهارتهای زندگی، شاخصهای ارتباط مطلوب با مردم، نحوه مدیریت خشم، ترس، راهبردهای کاهش حزن و اندوه، شناخت خود، همدلی و همیاری با مردم، خلاقیت، انتقادپذیری، تصمیمگیری و حل مسأله بود که حضرت امیر(ع) با فصاحت و بلاغت تمام به این مسائل پرداختهاند. مهارتهای زندگی در آموزههای اسلامی ریشه دارد و دستورات دینی بیشتر از این و بهصورت کامل به مهارتهای زندگی پرداخته است. مطالعات کاربردی نهجالبلاغه و روانشناسی تلاشی برای واکاری و استنباط مهارتهای زندگی از دید تعالیم الهی و امام علی(ع) است که البته همت بیشتر عالمان دین و دانشمندان دیگر علوم اسلامی را میطلبد. این الگو بسیاری از الگوهای امروزه روانشناسی را برای زندگی پوشش میدهد. در نتیجه میتوان از این الگوهای مهارت زندگی برای تبیین مسائل و مشکلات زندگی استفاده کرد.
امام علی(ع),نهجالبلاغه,مهارتهای زندگی
https://nab.basu.ac.ir/article_1643.html
https://nab.basu.ac.ir/article_1643_64cb83ebac267891a51854e6cd21dfe0.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
2345-5233
2345-5241
4
15
2016
11
21
تساوی حقوق در بستر قانون اساسی ایران و نهجالبلاغه
117
133
FA
حسین
گلی
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک
h-goli@araku.ac.ir
محمدمهدی
اله وردیها
استادیار گروه الهیات دانشگاه پیام نور، واحد قزوین
علیرضا
کاوند
استادیار گروه تفسیر و علوم قرآن دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم
motarjem60@yahoo.com
10.22084/nahj.2016.1650
موضوع تساوی حقوق از جمله مسائلی است که همواره مورد توجه اندیشمندان و مصلحان تاریخ بشر، بهویژه امام علی(ع) بوده است؛ بهطوریکه در سخنان آن حضرت، زوایای این موضوع بسیار مهم، موج میزند. از دیرباز، نگرشهای مختلف به تساوی حقوق، باعث تفاوت دیدگاهها نسبت به مسأله تساوی حقوق شده است؛ در قانون اساسی ایران، اصل 3، 19، 20، 34 و 35 به مسأله تساوی حقوق پرداختهشده و بر مبنای آموزههای حقوقی و مدیریتی نهجالبلاغه، میتوان مبانی دینی- حقوقی این اصول را بهتر درک کرد و دقیقتر تحلیل نمود. نگاه امام علی(ع) دارای ویژگیها و خصوصیاتی است که آن را از سایر نظرات، متمایز و برجسته میسازد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر سیره امام علی(ع) و سخنان ایشان بهویژه در نهجالبلاغه بدین یافتههای مهم دست یافته است: 1- از نظرگاه امام علی(ع)، حقوق نه ناشی از اراده اجتماع یا قدرتها و نه ناشی از سیر تاریخی است، بلکه برخاسته از تکوین عالم خلقت و سرشت هستی است و ریشه در وحی دارد؛ 2- تساوی حقوق، به مفهوم داشتن امکانات یا موقعیتهای برابر نیست بلکه به معنای امکان بهرهبرداری مساوی، طبق استعدادها و توانمندیهای افراد یک جامعه است 3- تساوی در کرامت انسانی و بهرهبرداری از امکانات و همچنین اجرای قانون، امری معقول و منطقی است، ولی اعتقاد به تساوی محض در شغلها نامعقول و غیرطبیعی مینماید.
نهجالبلاغه,تساوی حقوق,قانون اساسی,عدالت,اسلام
https://nab.basu.ac.ir/article_1650.html
https://nab.basu.ac.ir/article_1650_77647159e83f9cb8b876969a73cfcf1a.pdf