ORIGINAL_ARTICLE
بررسی بازتاب منهیّات نهجالبلاغه در حدیقۀ سنایی با رویکرد بینامتنیت
طبق نظر نظریّهپردازانِ بینامتنیت ازجمله کریستوا، هر متنی در ارتباط با متون پیشین، معنی مییابد. متن ممکن است صورتِ گسترشیافته یا شکل هنریِ متون قبلی باشد. حدیقۀ سنایی بهعنوان متن تعلیمی و عرفانی، از متون اسلامی فارسی و عربی بهرهها برده است. نهجالبلاغه، یکی از متون اسلامی است که سنایی در پدید آوردنِ حدیقهالحقیقه، بهصورت گسترده و فراتر از حدّ تأثیرپذیری، بدان نظر داشته است؛ بهگونهای که برای درکِ بسیاری از نکتههای حدیقه، باید به سخنان مولا علی(ع) بهویژه نهجالبلاغه مراجعه کرد. موضوع رذایل و محرّمات، به دلیل بازتاب نسبتاً گستردۀ آن، در کلام علی(ع) و نیز حکیم سنایی، مبحث اصلی تحقیق حاضر است که براساس رابطۀ بینامتنی و با تأکید بر نهجالبلاغه و حدیقهالحقیقه بررسی میشود. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد سنایی در مثنویِ تعلیمی عرفانیِ حدیقهالحقیقه، هم از امکانات شعری و هم از واژگان، مضامین و اشارات ارزندۀ سخنان علی(ع) بهصورتهای سهگانۀ بینامتنی (نفی بخشی، نفی متقارن و نفی کامل) استفاده کرده است. بیتردید، این تعاملِ آگاهانۀ حدیقه با کلام علی(ع)، موجب ماندگاری و پویایی اثر سنایی شده است.
https://nab.basu.ac.ir/article_3299_cbb295eab7d3caf96ba55c70c9c825c6.pdf
2020-04-20
1
21
10.22084/nahj.2019.19051.2273
نهجالبلاغه
مَنهیّات
حدیقهالحقیقه
بینامتنیت
خدابخش
اسداللهی
kh.asadollahi@gmail.com
1
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
LEAD_AUTHOR
بهنام
فتحی
skhodadani@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
AUTHOR
رامین
محرمی
moharami@uma.ac.ir
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
AUTHOR
مهرداد
آقائی
almehr55@yahoo.com
4
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه محقق اردبیلی
AUTHOR
- قرآن کریم، با ترجمۀ مهدی الهی قمشهای.
1
- آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
2
- الآمدی التمیمی، عبدالواحد. (1422 ق). غررالحکم و دررالکلم، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
3
- احمدی، بابک. (1370). ساختار و تأویل متن (نشانهشناسی و ساختارگرایی)، تهران: مرکز.
4
- امین مقدسی، ابوالحسن؛ خلف، حسن؛ همایونی، سعداله. (1390). «روابط بینامتنی نهجالبلاغه با آثار امین الریحانی»، پژوهشنامه نقد ادب عربی، سال اول، شمارۀ یک، 6-24.
5
- البیهقی، ابوبکر. (1410 ق). شعبالایمان، تحقیق محمدالسعید بسیونی زغلول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
6
- الحرّالعاملی، الشیخ ابوجعفر. (بیتا). وسائلالشیعة، قم: الناشر مؤسسة آلالبیت لإحیاء التراث.
7
- خسروی، حسین. (1388). «تأثیر قرآن و حدیث در حدیقۀ سنایی»، کیهان فرهنگی، سال بیست و ششم، شمارۀ 274 و 275، 54-59.
8
- سنایی، مجدودبن آدم. (1387). حدیقهالحقیقه، تصحیح مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
9
- صبحی، صالح. (1415 ق). نهجالبلاغه، دارالاسوة للطباعة والنشر، الطبعة الاولی.
10
- صدوق، ابوجعفر محمدبن علی بن الحسین. (1373).عیون اخبارالرضا، تهران: نشر صدوق.
11
- طاطیان، سمیه. (1393). «بازتاب آموزههای اخلاقی نهجالبلاغه در اشعار و مثلهای فارسی»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ نهجالبلاغه، سال دوم، شمارۀ 8، 47-62.
12
- ظفریزاده، سیامک و خاقانی، محمد. (1394). «روابط بینامتنی نهجالبلاغه با اشعار کلاسیک فارسی»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ نهجالبلاغه، سال سوم، شمارۀ 11، 35-54.
13
- العجلونی، اسماعیل بن محمد. (1408 ق). کشفالخفاء و مزیل الالباس، بیروت: دارالکتب العلمیة.
14
- عزام، محمد. (2001). النص الغائب، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
15
- الکلینی الرّازی، ابوجعفر ثقۀ الاسلام محمدبن یعقوب. (1389 ق). الکافی، تحقیق: علی اکبر الغفاری، طهران: دارالکتب الاسلامیة، الطبعة الثانیة.
16
- المجلسی، محمدباقر. (بیتا). بحارالانوار، تحقیق: محمدباقر محمودی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
17
- محمدی ریشهری، محمد. (1387). میزانالحکمه، ترجمۀ حمیدرضا شیخی، قم: دارالحدیث.
18
- مسبوق، سید مهدی. (1392). «روابط بینامتنی قرآن با خطبههای نهجالبلاغه»، مجلۀ علمی-پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال دهم، شمارۀ 2، 205-224.
19
- مکارم شیرازی ، ناصر. (1390). پیام امام، قم: انتشارات امام علی بن ابیطالب(ع).
20
- نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت (نظریهها و کاربردها)، چاپ اول، تهران: انتشارات سخن.
21
- نفیسی، شادی و حسین افسردیر. (1397). «کارکرد تفسیری بینامتنیت نهجالبلاغه با قرآن براساس نظریۀ ژرار ژنت»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ نهجالبلاغه،سال ششم، شمارۀ 23، 93-112.
22
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی حقوق بشردوستانه از منظر امام علی(ع)
حقوق بشردوستانه، از موضوعات مهم جهان معاصر بوده و ازجمله دستآوردهای بزرگ قرون نوزدهم و بیستم در نظام حقوق بینالملل بهشمار میرود. حمایت و لازمالاجرا شدن آن، پس از تصویب نمایندگان کشورهای مختلف در سطح جامعۀ جهانی، نهادهای مردمی و بینالمللی، صورت گرفت. حمایت از غیرنظامیان؛ همانند اسیران، مجروحان، بیماران، فراریان، زنان، کودکان، سالمندان و احترام به اجساد مردگان، ممنوعیت قحطی و گرسنگیدادن به نظامیان و غیرنظامیان و بهکارگیری سلاحهای مخرب غیرمجاز، ازجمله قواعد و مصادیق حقوق بشردوستانه هستند که از جنگ و درگیریها نظامی نشأت میگیرند. در پژوهش پیشرو که بهروش توصیفی-تحلیلی انجام یافته، موارد فوق از منظر امام علی(ع) با محوریت کتاب گرانسنگ نهجالبلاغه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بهطورکلی حضرت علی(ع) چه در غزوات صدر اسلام و چه در زمان حکومت خودشان در جنگهای جمل، صفین و نهروان، علیرغم تفکر ایشان بر دعوت به صلح، نهایت توجه به رعایت حقوق افراد غیرنظامی حتی نظامی و توجه به عدم ایجاد خسارت داشتند. هرچند برخی از مسائل حقوق بشردوستانه که در اسناد بینالمللی تحت عناوین و اسامی مختلف یاد میشود، صراحتاً به همان عنوان در کلام حضرت وجود ندارد، ولی با قیاس اولویت و وحدت ملاک، میتوان از برخی توصیهها و رفتارهای امام(ع) استنباط کرد.
https://nab.basu.ac.ir/article_3300_4b09eadd5768970b28eb58d58b35344f.pdf
2020-04-20
23
39
10.22084/nahj.2019.18961.2263
حقوق بشردوستانه
حقوق در جنگ
امام علی(ع)
نهجالبلاغه
ابوالفتح
خالقی
ab-khaleghi@qom.ac.ir
1
دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
مهدی
ناطقی
mm.natiqi93@gmail.com
2
دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه قم
AUTHOR
- قرآنکریم.
1
- احمدی، علی. (1411). الاسیر فی الاسلام، چاپ 2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
2
- ابن اعثم کوفی، محمدبن علی. (1379). فتوحات امام علی(ع) در پنج سال حکومت، مترجم؛ احمد روحانی، قم: انتشارات دارالهدی.
3
- باقری، محمود. (1388). حقوق بشردوستانه در سایه مبارزه ایالاتمتحده علیه تروریسم، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
4
- خالقی، ابوالفتح. (1394). حقوق بینالملل کیفری عمومی، تهران: انتشارات مجد.
5
- رزمی، محسن. (1388). «تطبیق فقهی مباحث بغات نهجالبلاغه با قرآن و مقارنه مذاهب فقهی در آن»، فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، سال 6، شماره 22، 66-93.
6
- رهنما، اکبر، سبحانینژاد، مهدی و علیین، حمید. (1387). «بررسی تحلیلی مبانی، اصول و روشهای تربیت سیاسی از منظر امام علی(ع) در نهجالبلاغه»، دوماهنامه دانشور رفتار، سال 15، شماره 30، 1-28.
7
- سلیمی، عبدالحکیم. (1382). نقش اسلام در توسعه حقوق بینالملل، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
8
- ضیایی بیگدلی، محمدرضا. (1380). حقوق جنگ، چ 2، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
9
- طاهری، ابوالقاسم (1384). «کرامت انسانی در اندیشه امام علی(ع)» (اسباب و زمینههای کرامت)، پژوهشهای دینی، سال 1، ش 22، 111-137.
10
- طباطبایی، سید محمدحسین. (1411 ق). تفسیر المیزان، ج 2، بیروت: مؤسسه الاعلمی –للمطبوعات.
11
- طبری، محمدبن جریر. (1403 ق). تاریخ الامم و الملوک، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
12
- عباسی (اشقلی)، مجید. (1395). «نظریهای اسلامی حقوق بشردوستانه و صلح بینالمللی با تأکید بر کرامت ذاتی و ارزش انسان»، پژوهشهای سیاست اسلامی، سال 4، ش 10، 11-37.
13
- عبدالفیاض جانحوری، عبدالاحمد. (1378). حقوق جنگ و صلح، تهران: انتشارات وحدتبخش.
14
- عزیزی، ستار. (1392). «مطالعهی تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در نهجالبلاغه و گزارش قواعد عرفی حقوق بینالملل بشردوستانه»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال 1، ش 1، 85-95.
15
- عمید زنجانی، عباسعلی؛ عسکری، پوریا؛ کیهانلو، فاطمه؛ داور، زهرا و نوروزی، حسین. (1390). حقوق بشردوستانه بینالمللی از منظر اسلام، چ 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، مؤسسه انتشار و چاپ.
16
- فاضلی، عباس. (1386). نبرد جمل، تحقیق و بازنویسی حسین فاضلی، قم: انتشارات تحسین.
17
- فقیهی، علی اصغر. (1374). ترجمه نهج البلاغه، چاپ 1، تهران: انتشارات صبا.
18
- کلینی رازی، ابوجعفر محمدبن اسحاق. (1367). اصول کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
19
- کلینی، محمدبن یعقوب. (1431ق). فروع کافی، تحقیق محمدجواد فقیه، قم: دارالاضواء.
20
- کولائی، الهه. (1385). «نقش زنان در ترویج فرهنگ صلح در جهان»، فصلنامه سیاست، ش 73، 238-256.
21
- لطفی، عبدالرضا؛ فقهی، اخگری بناب، محمدرضا و دستغیب، سید محمدرضا. (1395). حقوق بشردوستانه در منابع اسلامی و اسناد بینالمللی، ج 1 و 3، تهران: انتشارات میزان.
22
- محقق داماد، مصطفی. (1383). حقوق بشردوستانه بینالمللی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
23
- مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار، بیروت: مؤسسه الاوفاء.
24
- مسائلی، محمود، و ارفعی، عالیه. (1371). جنگ و صلح از دیدگاه حقوق و روابط بینالملل، چ 1، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
25
- مطهری، مرتضی. (1379). یادداشتهای استاد مطهری، چ 1، تهران: انتشارات صدرا.
26
- مهرپور، حسین. (1377). نظام بینالمللی حقوق بشر، تهران: انتشارات اطلاعات.
27
- ---------. (1386). حقوق بشر در اسناد بینالمللی و موضع جمهوری اسلامی ایران، چ 2، تهران: انتشارات اطلاعات.
28
- مهدوی دامغانی، محمود. (1383). ترجمه کتاب الجمل، شیخ مفید، تهران: انتشارات نی.
29
- منقری، نصربنمزاحم. (1362). واقعه صفین، قم: مکتبه آیتاللهالعظمی مرعشی نجفی.
30
- مولایی، یوسف. (1384). حاکمیت و حقوق بینالملل، چ1، تهران: نشر علم.
31
- هنکر تز ژان ماری، و لوئیس دوسوالدبک. (1387). حقوق بینالمللی بشردوستانه عرفی، کمیته بینالمللی صلیب سرخ، ترجمه؛ دفتر امور بینالملل قوه قضائیه و کمیته بینالمللی صلیب سرخ، تهران: انتشارات مجد.
32
- یزدی، عبدالحمید. (1383). نگاهی به مفاهیم مساوات انصاف و عدالت از دیدگاه اخلاق و حقوق اسلامی در مجموعه حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
33
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل بُعد حسی ادراکی گفتمان در خطبه نهم نهجالبلاغه با تکیه بر ترجمه موسوی گرمارودی در بستر نشانه-معناشناسی
نشانه – معنیشناسی با پشت سر گذاشتن، نشانهشناسی ساختارگرا که قائل به رابطهای دوسویه و پدرسالارانه بود، وارد مرحلهای جدید شد که در آن، کنشگر گفتمانی، پیوسته مرزهای معنایی را جابهجا میکند. درنتیجه نشانهها بهجای داشتن ساختار وارد فرآیند میشوند؛ بر این اساس، ثبوت معنایی و انجماد نشانهها جای خود را به نشانههای سیال، متکثر و پویا میدهند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، چگونگی شکلگیری گفتمان در خطبه نهم نهجالبلاغه بر مبنای بُعد حسی - ادراکی گفتمان و انعکاس آن در ترجمۀ سیدعلی موسوی گرمارودی نشان داده شد تا صحت و نقص و چگونگی ترجمۀ نشانه - معناهای حسی در دالان ترجمة یاد شده برای رسیدن به راهروی معنایی متناسب با متن مبدأ، مشخص شود. یافتههای پژوهش این نکته را نشان میدهد که توجه به بُعد نشانه – معنیشناسی در دالان ترجمه، باعث شناسایی ارزش معنایی دالها و انتقال درست آنها میشود. امری که در ترجمۀ گرما رودی علیرغم محاسن زیادش کمتر مدنظر قرار گرفت است.
https://nab.basu.ac.ir/article_3301_8e8fabad5369cca48969669e18cefed3.pdf
2020-04-20
41
58
10.22084/nahj.2019.18711.2249
نشانه-معنیشناسی
بُعد حسی– ادراکی
خطبۀ نهم نهجالبلاغه
ترجمه
گرمارودی
علی اکبر
نورسیده
noresideh@semnan.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
رقیه
پوربایرام الوارس
r.poorbairam@semnan.ac.ir
2
دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی دانشگاه سمنان
AUTHOR
- اقبالی، عباس. (1397). «نشانهشناسی و تحلیل فرامتنی برخی از کنایات نهجالبلاغه»، دوفصلنامه حدیثپژوهی، شماره 18، 239-256.
1
- آلگونه جونقانی، مسعود. (1396). «پژوهشی در باب نظری انفصال و اتصال گفتمانی»، دوفصلنامۀ روایتشناسی، شماره 1، 25-1.
2
- آیتی، اکرم. (1392). «مانلی نشانۀ سیال بررسی نشانه-معناشناختی شعر مانلی نیما یوشیج»، مجلۀ شعر پژوهشی، 5(4)، 16-1.
3
- پاکتچی، احمد و شعیری، حمیدرضا. (1394). «تحلیل فرآیندهای گفتمانی در سورۀ قارعه با تکیه بر نشانه-شناسی تنشی»، دوماهنامۀ جستارهای زبانی، 39-68.
4
- پراندوجی، نعیمه و محتشم، معصومه. (1397). «استعارههای شناختی و تأثیر آن در ترجمه نهجالبلاغه»، دوفصلنامۀ پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، 18، 38-9.
5
- توحیدلو، یگانه و شعیری، حمیدرضا. (1396). «تحلیل نشانه-معناشناسی دروغ: لغزندگی نظام آیکونیک زبان در قصه عامه»، ویژهنامه قصهشناسی، 12، 110-86.
6
- حجتیزاده، راضیه و سیدان، الهام. (1394). «تحلیل نشانه –معناشناختی دیدن و پدیدارهای دیداری در کشف الأسرار و کاشفات روزبهان بقلی»، دوفصلنامۀ ادبیات عرفانی،13(7)، 64-42.
7
- حسنزاده، میرعلی عبدالله و کنعانی، مریم. (1390). «معناشناسی گفتمانی در شعر قیصر امینپور»، پژوهشهای ادب عرفانی گوهر گویا، 2، 136-115.
8
- حسینی اجدادکینیا، سید اسماعیل. (1395). «بررسی و تحلیل زیباییشناختی خطبه جهاد»، پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، 2، 36-19.
9
- داودی مقدم، فریده. (1393). «تجزیهوتحلیل ادبی زبان داستان قرآنی موسی(ع) و خضر از منظر نظامهای گفتمانی»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی پژوهشهای ادبی-قرآنی، 133-59.
10
- رادمنش، شبنمالسادات و شعیری، حمیدرضا. (1392). «بررسی نشانه-معنا شناسانه رابطه عنوان با اثر نقاشی (مطالعه موردی تداوم خاطره اثر سالوادور دالی و جیغ اثر ادوارد مونش)»، فصلنامه تخصصی نقد ادبی، شماره 24، 30-7.
11
- روحی جهرمی، فاطمه؛ زارع، حسین و آخوندی، لیلا. (1396). «رابطۀ زبان بدن با ادراک تعامل اجتماعی»، دوفصلنامۀ علمی پژوهشی شناخت اجتماعی، شماره اول، 60-42.
12
- زیرک، ساره. (1395). «نشانه - معناشناسی عاطفی گسست و انسداد گفتمانی در داستان حسنک وزیر»، نقد و نظریۀ ادبی، شماره یک، 91-76.
13
- سلطانی، سید علیاصغر و تفرشی، امیرعلی. (1394). «تحلیل گفتمان برنامههای تولیدی شبکه من و تو»، فصلنامه مطالعات رسانههای نوین، 164-125.
14
- شعیری، حمیدرضا. (1395). تجزیهوتحلیل نشانه-معناشناختی گفتمان، چاپ سوم، تهران: سمت.
15
- -----------. (1388). «از نشانهشناسی ساختارگرا تا نشانه-معناشناسی گفتمانی»، فصلنامۀ تخصصی نقد ادبی، شماره 8، 33-51.
16
- -----------. (1389). «رابطۀ نشانهشناسی با پدیدارشناسی، با نمونۀ تحلیلی از گفتمان ادبی-هنری»، ادب پژوهی، شمارۀ سوم، 81-61.
17
- -----------. (1385). «نشانههای تصویری از نوسان تا تکثیر»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شماره یک، 13-27.
18
- -----------. (1395). نشانه-معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی، چاپ اول، تهران: دانشگاه تربیت مدرس: مرکز نشر آثار علمی.
19
- -----------. (1394). «تحلیل فرآیند معناسازی در ترجمه و نظام ارزشی گفتمان از منظر خرده معناهای اجتماعی-فرهنگی و ذاتی»، فصلنامۀ مطالعات زبان و ترجمه، شماره 2، 48-28.
20
- طالبی، انسیه. (1395). «دراسة الخطبة الجهادیة لأمیر المومنین علی(ع) فی ضوء نظریة الأفعال الکلامیة»، بحوث فی اللغة العربیة، 76-57.
21
- عرب زوزنی، محمدعلی؛ پهلواننژاد، محمدرضا و سیدی، سید حسین. (1393). «بررسی ساختار وجهی خطبه جهاد نهجالبلاغه بر اساس فرانقش بینافردی نظریه نقشگرا»، زبان پژوهی، 21، 114-79.
22
- فتحی مظفری، رسول و مسبوق، سید مهدی و قائمی، مرتضی. (1396). «رهیافتی نو بر ترجمه نهجالبلاغه در پرتو تحلیل مؤلفههای معنایی واژگان»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، شماره 17، 21-40.
23
- قرائی سلطان آبادی احمد. (1397). «بازشناسی سطوح گفتمانی در نهجالبلاغه»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، شماره 21، 1-19.
24
- محسنی، علیاکبر و پروین، نورالدین. (1394). «بررسی گفتمان انتقادی در نهجالبلاغه براساس نظریه نورمن فرکلاف»، نشریه پژوهشنامه علوی، شماره 2، 141-121.
25
- محمودی، سعیده؛ چراغیوش، حسین و میرزائیالحسینی، سیدمحمود. (1395). «تحلیل گفتمان ادبی خطبه جهاد»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، 54-33.
26
- مسبوق، سید مهدی؛ فتحی مظفری، رسول و قائمی، مرتضی. (1395). «نقش و کارکرد تقابلهای معنایی در ترجمه نهجالبلاغه (مطالعه موردی ترجمههای دشتی، شهیدی، فقیهی، جعفری و فیض الاسلام)»، مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، شماره 5، 184-157.
27
- موسوی گرمارودی، سیدعلی. (1395). نهجالبلاغه، تهران: قدیانی.
28
- نایبی، سلما و شعیری، حمیدرضا. (1395). «تحلیل بازنمایی سکوت براساس کارکرد تنشی گفتمان در سینمای کیشلوفسکی»، دوفصلنامة علمی-پژوهشی دانشگاه هنر، 79-65.
29
- هراث، دیوید. (1386). «از ساختارگرائی و نظامهای نمادین»، فصلنامه رسانه، ترجمۀ نظام بهرامی، شماره 72، 203-187.
30
ORIGINAL_ARTICLE
تعالیِ اخلاقِ سازمانی در سازمانهای دولتی ایران، در پرتو نهجالبلاغه
دین اسلام، زندگی سالم را در گرو تعالی اخلاق میداند. در همین امتداد، بسیاری از سازمانها نیز، اخلاق را نردبان توسعه خود دانسته و دریافتهاند که نارساییها و شکافهای اخلاقی در سازمان، پیامدهای خطرناک و غیرقابل جبران را به دنبال دارد؛ لذا بهدنبال روشهایی هستند تا اخلاق سازمانی را ارتقا دهند. این مقاله قصد دارد با تکیه بر دیدگاه امام علی(ع)، به استخراج روشهای تعالی اخلاق سازمانی، بپردازد تا نیاز سازمانهای ایرانی در جهت تعالی اخلاق سازمانی، برآورده شود. بر این اساس، مسئلۀ پژوهش حاضر این است که از دیدگاه نهجالبلاغه چگونه میتوان به تعالی اخلاق سازمانی دست یافت؟ پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی است و از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکردی متعارف استفاده میکند. در این روش، پژوهشگر از به کار بردن طبقات پیش پنداشته میپرهیزد و در عوض، ترتیبی میدهد که طبقات از دادهها ناشی شوند؛ بنابراین، از طریق استقرا، شاخصها و مؤلفهها، از دادهها، ظهور مییابند. سه بُعد اصلی تعالی اخلاق سازمانی که از نهجالبلاغه استخراج گردیدهاند، شامل ضوابط و مقررات سازمانی، فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی میباشند. مؤلفههای تعالی اخلاق سازمانی، عبارت از شایستگی قوانین، شایستگی مجریان، ایجاد اعتماد، ایجاد امیدواری، ساختار برنامهریزی و ساختار اجرایی هستند.
https://nab.basu.ac.ir/article_3302_aa3f7af46ecb3dc922324e10e50b030e.pdf
2020-04-20
59
79
10.22084/nahj.2019.19170.2292
اخلاق
تعالی اخلاق سازمانی
تحلیل محتوای متعارف
مسعود
حقیقت شهرستانی
haghighat.shahrestani@gmail.com
1
دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
AUTHOR
علی اصغر
پورعزت
pourezzat@gmail.com
2
استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
معمارزاده طهران
gmemar@gmail.com
3
دانشیار، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
AUTHOR
ناصر
حمیدی
nhamidi1344@gmail.com
4
دانشیار، گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
AUTHOR
- آیتی، عبدالمحمد. (1392). ترجمه نهج البلاغه. چاپ شانزدهم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
1
- احمدی طهرانی، الهام؛ نعیمی، صدیقهالسادات؛ خادمی کلانتری، خسرو؛ اکبرزاده باغبان، علیرضا و توکلیزاده، سارا. (1396). «تطابق فرهنگی و بررسی اعتبار محتوای نسخۀ فارسی محور یک پرسشنامه معیار تشخیصی برای اختلالات». فصلنامه طب توانبخشی، شمارۀ 7، 140-133.
2
- اسدی، زهرا. (1393). منشور اخلاقی حکومت و مدیریت علویدر عهدنامۀ مالک اشتر. پایاننامۀ کارشناسی مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ خواهران.
3
- افروزه، محمدصادق، مظفری؛ سید امیراحمد، آقایی، نجف و صفاری، مرجان. (1393). «شناسایی حیطهها و عوامل مؤثر بر مسئولیت اجتماعی باشگاههای حرفهای فوتبال ایران». دوفصلنامۀ مدیریت و توسعۀ ورزش، شمارۀ دوم، 90-69.
4
- الوانی، سید مهدی؛ حسنپور، اکبر و داوری، علی. (1389). «تحلیل اخلاق سازمانی کارکنان با استفاده از الگوی دایرۀ اخلاق». فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، سال پنجم، شمارۀ 3 و 4، 34-25.
5
- حسنی، محمد؛ عباسی خالجیری، سمیرا و قلاوندی، حسن. (1395). «تحلیل رابطۀ فعالیتهای منابع انسانی با نگرش مثبت به کار و اخلاق سازمانی». فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، سال یازدهم، شمارۀ 4، 10-1.
6
- حسینزاده، امیر و عابدی جعفری، حسن. (1386). «مرزشناسی حوزۀ اخلاق سازمان و مدیریت». فصلنامۀ حوزه و دانشگاه روششناسی علوم انسانی، سال سیزدهم، شمارۀ 53، 144-133.
7
- حضرتی، مرتضی و معمارزاده طهران، غلامرضا. (1393). «ارائۀ مدلی از رهبری اخلاقی سازگار با سازمانهای دولتی ایران». مجلۀ مدیریت توسعه و تحول، شمارۀ 18، 70-63.
8
- خدامی، سهیلا و اصانلو، بهاره. (1394). «طراحی مدل رفتار اخلاقی کارکنان با تأکید بر نقش ارزشهای اخلاقی سازمان». فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، شمارۀ 1، 11-1.
9
- خسروانیان، حمیدرضا و شفیعی رودپشتی، میثم. (1390). «مطالعۀ تطبیقی الگوی مدیریت اخلاق در سازمان در مکاتب غربی و آموزههای علوی». فصلنامۀ پژوهشنامۀ اخلاق، سال چهارم، شمارۀ 12، 172-145.
10
- رضایی، شمسالدین. (1396). «طراحی مدل درآمدزایی باشگاههای فوتبال ایران: با رویکرد گراند تئوری». پژوهشهای کاربردی در مدیریت ورزشی، شمارۀ 3، 116-101.
11
- غلامی، علیرضا. (1388). «اخلاق سازمانی: مشکلات، موانع و راهکارها». دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، سال ششم، شمارۀ 25، 85-65.
12
- فرامرز قراملکی، احد. (1394). اخلاق سازمانی. چاپ دوم، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
13
- گلپرور، محسن و دخت رفیعزاده، پروین. (1389). «الگوی ارتقای رفتار اخلاقی و رفتارهای تبعی- سازمانی در میان معلمان». فصلنامه تعلیم و تربیت، پژوهشکده تعلیم و تربیت، سال بیست و ششم، شمارۀ 102، 29-7.
14
- محمدبیگی، ابوالفضل؛ محمد صالحی، نرگس و گلی، محمدعلی. (1393). «روایی و پایایی ابزارها و روشهای مختلف اندازهگیری آنها در پژوهشهای کاربردی در سلامت»، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دورۀ 13، شمارۀ 12، 1170-1153.
15
- مشایخیپور، محمدعلی. (1390). «مبانی اخلاق کار از دیدگاه امام علی(ع)». دوفصلنامه مدیریت اسلامی، سال 19، شماره 1، 65-37.
16
- مقدسی، یوسف. (1395). اخلاق حرفهای دانشوری. چاپ اول، تبریز: انتشارات پژوهشهای دانشگاه
17
- مُنزل، دونالدس. (1391). مدیریت اخلاق حرفهای. ترجمه سیدعلیاکبر احمدی، مژگان سیاهکلرودی و امیر نیکزاد، چاپ دوم، تهران: انتشارات مهکامه.
18
- مهربان، مرضیه. (1394). مروری بر تحلیل محتوای کیفی و کاربرد آن در پژوهش. چاپ اول، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
19
- میرزایی، خلیل. (1393). طرح و پایاننامهنویسی. چاپ چهارم، تهران: نشر جامعه شناسان.
20
- نادری، علیاکبر. (1381). بررسی ویژگیها اخلاقی مدیران و کارگزاران کارآمد در حکومت اسلامی از دیدگاه نهجالبلاغه. پایاننامۀ کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، مرکز آموزش مدیریت دولتی استان قم.
21
- نجفی سیاهرودی، مهدی؛ علوی، سید مسلم و صادقپور، علیاصغر. (1390). مجموعه مقالات نهمین کنفرانس بینالمللی مدیریت. تهران: گروه پژوهشی صنعتی آریانا.
22
- هاشمیان، فرزانه. (1381). بررسی ویژگیها اخلاقی مدیران کارآمد در حکومت اسلامی از دیدگاه نهجالبلاغه. پایاننامه کارشناسی ارشد، مرکز آموزش مدیریت دولتی استان قم.
23
ORIGINAL_ARTICLE
ماهیت و مکانیزم عملیات نرم در نهجالبلاغه و راهبرد تقابلی- صیانتی امام علی(ع) در مواجهه با آن
جنگ نرم یکی از پیچیدهترین و کارآمدترین روشهای تهاجمی علیه ارزشهای هر نظامی است. به همین جهت در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به واکاوی سخنان امام علی(ع) در نهجالبلاغه پرداخته شده است؛ تا مکانیزم عملیات نرم براساس حوادث تاریخی دوران آن حضرت کشف شود و راهبردی تقابلی بر مبنای عملکرد ایشان ارائه گردد. براساس مضامین سخنان امام(ع) در نهجالبلاغه هر جنگ نرمی چهار رکن اساسی دارد؛ رکن اول طراحان جنگ نرم، رکن دوم ابزار و محتوا، رکن سوم کارگزاران و مجریان(نیروی اجتماعی)، رکن چهارم زمینهها و بسترهای شکلگیری. در نهایت طراحان عملیات نرم با بهکارگیری روشهایی نظیر تحریف حقایق، ایجاد اختلاف و تفرقه، استفاده از مقدسات، بهتان و جعل سند و غیره به اجرای عملیات نرم میپردازند. بهمنظور مقابله با روشهای فوقالذکر، امام علی(ع) با بهرهگیری از ابزار و روشهای حق، اقناع و توجیه سیاسی، عزل کارگزاران ناصالح، مواجهه قهرآمیز، حلم و مدارا، بینشدهی و گزینش سیاسی، راهبرد تقابلی- صیانتی مبتنی بر بسترسازی جهت قرب الهی را اتخاذ کردند.
https://nab.basu.ac.ir/article_3303_fef6bbc49ff1bebcf5484b78ee49c805.pdf
2020-04-20
81
100
10.22084/nahj.2019.19071.2276
علی(ع)
عملیات نرم
نهجالبلاغه
راهبرد تقابلی- صیانتی
دشمنان
علی
حاجی خانی
ali.hajikhani@modares.ac.ir
1
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
روح الله
شهریاری
roohollah127@gmail.com
2
کارشناس ارشد تربیت اخلاقی، مؤسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت، قم
LEAD_AUTHOR
سعید
جلیلیان
sjalilian55@gmail.com
3
دانشآموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
- قرآن کریم.
1
- ابنابیالحدید، ابوحامد. (1418). شرح نهجالبلاغه. اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
2
- ابنسعد، ابوعبدالله محمد. (1410). طبقات الکبری. تحقیق محمد عبدالقادر عطا. اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
3
- ابنکثیر، عمادالدین. (1409). البدایه و النهایه. ششم. بیروت: مکتبه المعارف.
4
- ﺁﺭﯾﺎﻥﭘﻮﺭ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ. (1385 ش)، ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ، ﭼﺎﭖ یازدهم، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺟﻬﺎﻥﺭﺍﯾﺎﻧﻪ.
5
- استوار، مجید. (1391 ش)، «نقش نمادهای شیعه در پیروزی انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، جلد 42، شماره 4، 39-23.
6
- بهشتی، احمد. (1389). اندیشه سیاسی- تربیتی علوی در نامههای نهجالبلاغه. چاپ دوم. قم: بوستان کتاب.
7
- جرداق، جورج. (1373). بخشی از زیباییهای نهجالبلاغه. مترجم: محمدرضا انصاری. چاپ اول. تهران: کانون انتشارات محمدی.
8
- جوادی آملی، عبدالله. (1392). ولایت فقیه، ولایت، فقاهت و عدالت. تنظیم: محمد محرابی. چاپ پانزدهم. قم: اسراء.
9
- ذهبی، شمسالدینأبو عبدالله. (2003 م). تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام. المحقق: الدکتور بشار عوّاد معروف. اول. بیروت: دار الغرب الإسلامی.
10
- سمعانی، حافظ ابوسعد. (1412). فضائل الشام. مصحح: عمرو علی عمر. اول. دمشق: دارالثقافه العربیه.
11
- شاهعلی، احمدرضا. (1390). «محرکهای اجتماعی پیشبرد فتنه در جنگ نرم از دیدگاه امام علی(ع)». مطالعات قدرت نرم. جلد 1، شماره 3، 163-191.
12
- طالقانی، محمود. (1374). پرتوى از نهجالبلاغه. دوم. تهران، وزارت ارشاد.
13
- عسکری، سید مرتضی. (1391). نقش ائمه در احیای دین. چاپ سوم. قم: انتشارات علامه عسکری.
14
- عسکری، سید مرتضی. (1377). نقش عایشه در تاریخ اسلام. چاپ اول. قم: دانشکده اصولالدین.
15
- فرخی، میثم؛ شهبازی، امین. (1396). «تکنیکهای عملیات روانی امام علی(ع) در رویارویی با دشمنان»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه. جلد 20، شماره 5، 33-51.
16
- کالینز، جان ام. (1370). استراتژی بزرگ. کورش بایندر. تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه.
17
- مجلسی، محمدباقر. (1404). بحارالانوار. بیروت: الوفا.
18
- مجیدی، حسن؛ قزلسفلو، امالبنین. (1392). «استراتژی پایداری در برابر جنگ نرم با تکیه بر نهجالبلاغه»، ادبیات پایداری. جلد 5، شماره 9، 315-337.
19
- محدث نوری، حسین. (1408). مستدرک الوسائل. قم: آلالبیت.
20
- ﻣﺤﺴﻨﯿﺎﻥ ﺭﺍﺩ، ﻣﻬﺪﯼ. (1385). ﺍﺭﺗﺒﺎﻁﺷﻨﺎﺳﯽ، ﭼﺎﭖ ﻫﻔﺘﻢ، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺳﺮﻭﺵ.
21
- محمدی سیرت، حسین؛ موسوینیا، سید مهدی. (1395). «رهیافتی اسلامی در مفهومسازی بنیادی عملیات روانی مطالعه سیره نظامی امام علی (ع)». فصلنامه روانشناسی نظامی. جلد 7، شماره 25، 67-94.
22
- مدرسى، هادى. (1431). أخلاقیات الإمام علی أمیرالمؤمنین علیهالسلام: قراءة فی تعاملات الإمام من موقع المؤمن الصادق و المعارض المخلص، و الحاکم العادل. چاپ اول، بیروت: دارالعلوم.
23
- مصباح یزدی، محمدتقی. (1382). کاوشها و چالشها. چاپ دوم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
24
- ---------------. (1387). تهاجم فرهنگی. تحقیق: عبدالجواد ابراهیمی. چاپ هشتم. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
25
- ---------------. (1389الف). نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، چاپ بیست و دوم. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
26
- ---------------. (1391). پاسخ استاد به جوانان پرسشگر. چاپ هشتم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
27
- ---------------. (1389ب). عبرتهای خرداد. تدوین و نگارش: علیرضا تاجیک، سید حسین شفیعی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
28
- ---------------. (1391). فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
29
- مطهری، مرتضی. (1392). مجموعه آثار. ج 27. چاپ اول. تهران: صدرا.
30
- -----------. (1392). مجموعه آثار، ج 15(فلسفه تاریخ). چاپ هشتم. تهران: صدرا.
31
- -----------. (1392). مجموعه آثار، ج 17(حماسه حسینی). چاپ هفدهم. تهران صدرا.
32
- معین، محمد. (1388). فرهنگ فارسی. چاپ دوم. تهران: دبیر.
33
- مکارم شیرازی، ناصر. (1396). پیام امام امیرالمؤمنین(ع): شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه. چاپ پنجم. قم: امام علی بن ابیطالب(ع).
34
- منقرى، نصربنمزاحم. (1403). وقعة الصفین.چاپ دوم. قم: مکتبه آیهالله المرعشى النجفى.
35
- نای، جوزف. (1387). قدرتنرم: ابزارهایموفقیتدرسیاستبینالملل. سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
36
- نصر، صلاح. (1381). جنگ روانی. محمود حقیقت کاشانی. چاپ دوم. تهران: سروش.
37
- واسطی، عبدالحمید. (1388). نگرش سیستمی به دین. چاپ اول. مشهد: مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
38
- یزدانی، فضلالله. (1381). «استراتژی های جنگ روانی از دیدگاه حضرت علی(ع)».بصیرت. جلد 10، شماره 28 و 29، 35-47.
39
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه تطبیقی توسل به زور ابتدایی علیه شورشیان در عملکرد امام علی(ع) و نظام حقوق بینالملل
توسل به زور در دو حوزه خارجی و داخلی قابلطرح است. قاعده ممنوعیت توسل به زور علیه دولت خارجی در حقوق بینالملل معاصر بهخوبی تثبیت شده است و دولتها حق ندارند جز در خصوص دفاع مشروع و یا مجوز شورای امنیت، علیه دولت دیگر به زور متوسل شوند. بنابراین توسل به زور ابتدایی (در برابر توسل به زور در مقام دفاع مشروع) اگر بدون مجوز شورای امنیت صورت پذیرد، اقدامی متخلفانه و خلاف مقررات حقوق بینالملل میباشد. در عرصة داخلی، توسل به زور حکومت ولو ابتدایی علیه شورشیان و مخالفان مسلح در نظام حقوق بینالملل موضوعه فعلی، امری پذیرفته شده است و منعی در این ارتباط در منشور ملل متحد وجود ندارد. در رویه دولتها نیز توسل به زور علیه مخالفان مدنی نیز به کرات مشاهده شده است. عملکرد امام علی(ع) ازجمله در جنگهای جمل، صفین و نهروان نشان از آن دارد که امام جز در مواردی که شورشیان عملاً وارد جنگ نشده بودند، از توسل به زور علیه آنان اجتناب کرده است. بهعبارتدیگر، رویه امام علی(ع) نشان از تحمل و تسامح بیشتر آن حضرت نسبت به مخالفان داخلی در مقام مقایسه با عملکرد فعلی دولتها و مقررات فعلی حقوق بینالملل موضوعه دارد.
https://nab.basu.ac.ir/article_3304_93bde4959ea3183f7a447f8551da3d1b.pdf
2020-04-20
101
116
10.22084/nahj.2019.20001.2355
امام علی(ع)
نهجالبلاغه
توسل به زور ابتدایی
شورشیان
دفاع مشروع
ستار
عزیزی
satarazizi@ymail.com
1
دانشیار گروه حقوق بینالملل دانشگاه بوعلی سینا
LEAD_AUTHOR
- آکهرست، مایکل. (1373). حقوق بینالملل نوین، ترجمه مهرداد سیدی، چاپ اول، دفتر خدمات حقوقی بینالمللی جمهوری اسلامی ایران.
1
- ابراهیمزاده آملی، ابراهیم. (1379). «انگیزههای مخالفت با حکومت علوی »، حکومت اسلامی، سال پنجم، شماره چهارم، 311-336.
2
- ابنسعدکاتب واقدی، محمد. (1374). الطبقات الکبیر (طبقات)، ترجمة محمود مهدوی دامغانی، جلد 3، چاپ 1، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
3
- حیدری، احمد. (1379). «قهر و مدارا در حکومت علوی»، حکومت اسلامی، سال پنجم، شماره چهارم، 126-156.
4
- داعینژاد، سید محمدعلی. (1379). «امام علی(ع) و اصول برخورد با دشمنان»، حکومت اسلامی، شماره 18، 387-399.
5
- ضیایی بیگدلی، محمدرضا. (1385). حقوق بینالملل عمومی، چاپ بیست و سوم، تهران: کتابخانه گنج دانش.
6
- طبری، ابوجعفرمحمدبن جریر. (1394). تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک)، ترجمة ابوالقاسم پاینده، جلد6، چاپ 10، تهران: انتشارات اساطیر.
7
- عزیزی، ستار. (1391). نقش مجمع عمومی در تدوین و توسعه حق تعیین سرنوشت در نقش مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تدوین و توسعه تدریجی حقوق بینالملل، ویراستار علمی: سید قاسم زمانی، صص 139-164. تهران. انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد.
8
- عزیزی، ستار. (1392). «مطالعهی تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در "نهج البلاغه" و "گزارش قواعد عرفی حقوق بین الملل بشردوستانه ICRC"»، پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال اول، شمار اول، 85-95.
9
- فقیهی، علیاصغر. (1383). ترجمه نهجالبلاغه. قم: مشرقین.
10
- مسائلی، محمود و ارفعی، عالیه. (1373). جنگ و صلح از دیدگاه حقوق و روابط بینالملل، چاپ دوم، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
11
- منقری، نصربن مزاحم. (1375). پیکارصفین(واقعة صفین)، ترجمه پرویز اتابکی، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
12
- والاس، ربکا. (1387). حقوق بینالملل، ترجمه سید قاسم زمانی، ویرایش دوم، مؤسسه مطالعات پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
13
- Bokor, S. (1986). The Attitude of Socialist States Towards The Inter. Regulation of the Use of Force(in ) The Current Legal Regulation of the Use of Force. Edited By Antonio Cassese. pp.453-77. Martinus Nijhoff Publishers.
14
- Brownli, I. (1963). International Law and the Use of Force by States Revisited. Cambridge University Press.
15
- Dinstein, Y. (2005). War, Aggression and Self-defence.Fourth Edition. Cambridge University Press.
16
- Higgins, R. (1986). The Attitude of Western States Towards Legal Aspects of The Use of Force. (in) The Current Legal Regulation of the Use of Force. Edited By Antonio Cassese. pp.435-52. Martinus Nijhoff Publishers.
17
- Janzekovic, J. (2006). The Use of Force in Humanitarian Intervention: Morality And Practicalities. Great Britain. MPG Books Ltd. Bodmin, Cornwall.
18
- Ku, Ch. and Jacobson, K. H. (2003). Democratic Accountability and the Use of Force in International Law. Cambridge University Press.
19
- Lowe, V.; Roberts, A. and others. (2008). The United Nations Security Council and War. Oxford University Press.
20
- Razmetaeva, Y. (2014). “The Right to Resist and the Right to Rebellion”. Jurisprudence. Vol 21. No.3, 758-784.
21
- Rousseau I. D. (2005). Democracy and War: Institutions, Norms, and the Evolution of International Conflict. Stanford, California. Stanford University Press.
22
- Shaw, M. (2016). International Law. Six Edition. Cambridge University Press.
23
- Simma, B. (1995). The Charter of The UN: A Commentary, Oxford University Press.
24
- Simon, S. (1993). “The Contemporary Legality of Humanitarian Intervention”. California Western International law Journal. Vol, 24. No.1, 117-234
25
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی خطبۀ قاصعه نهجالبلاغه در پرتو نظریۀ منطق گفتگویی باختین
تحلیل متون کهن و متون دینی در پرتو نظریههای جدید زوایا و ظرفیّتهای جدید این متون را کشف و برای شناخت بهتر و جامع متون بهکار میآید. نظریه "منطق گفتگویی و مکالمهگرایی باختین" ازجمله نظریاتی است که برای متون چند سویه با ابعاد مختلف بهکار میرود؛ متـونی که از تکبعدی و رویکرد ذهنی انفرادی فراتر میرود و به رویکرد عینی و جمعگرایانه وارد میشود. بسیاری از خطبههای نهجالبلاغه در ارتباط با زمینههای اجتماعی و فرهنگی متفاوتی شکل گرفته و ایراد شده است؛ وجود این زمینهها در شکلگیری خطبهها سبب شده تا متن خطبه از شاخصههای مختلف گفتگویی با شخصیّتهای متعدّد و متنوع همراه با سبکها و شیوههای بیانی متنوعی ایراد گردد. این مقاله با رویکرد جامعهشناختی، در تلاش است یکی از اجتماعیترین خطبههای نهجالبلاغه را که متأثّر از شرایط دوران امام(ع) بهوجود آمده بر پایه نظریة منطق گفتگویی باختین مورد بررسی قرار دهد. روش بهکاررفته در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و آماری است. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد این خطبه از شاخصههای منطق گفتگویی چون گفتار دو سویه، مؤلفههای خطابی (نظیر امر، ندا، پرسش و غیره)،کروتروپ و کارناوال برخوردار است و وجود چنین شاخصههایی سبب پویایی بیشازحد خطبه و ارتباط آن با شخصیّتهای مختلفی که در متن خطبه نقش دارند، گردیده است و به طورکلی صبغهای اجتماعی و جمعی به خطبه بخشیده است که در تعامل با پیشزمینههای تاریخی، دینی، فرهنگی شرایط عصر امام(ع) پدید آمده است.
https://nab.basu.ac.ir/article_3305_1f4191ca7501a235597b18ad4c369adb.pdf
2020-04-20
117
131
10.22084/nahj.2019.19361.2297
نهجالبلاغه
خطبه قاصعه
تحلیل جامعهشناختی
باختین
منطق گفتگویی
الهه
ستّاری
elahehsattari90@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری
LEAD_AUTHOR
حسن
مجیدی
majidi.dr@gmail.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری
AUTHOR
- قرآن کریم.
1
- ابن حاجب. (1389). الکافیه، شرح رضی، قم: دارالمجتبی.
2
- احمدی، بابک. (1378). ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز.
3
- باختین، میخاییل. (1394). تخیل مکالمهای، ترجمه: رویا پورآذر، تهران: نشر نی.
4
- بهادری، آتنا. (1398). «تحلیل مضمون عهدنامه امیرالمؤمنین علی(ع) با مالک اشتر»، فصلـنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال هفتم، شمارۀ 28، 57-77.
5
- تودوروف، تزوتان. (1377). منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمه داریوش کریمی، تهران: نشر مرکز.
6
- رضی، احمد. (1389). «منطق الطیر و منطق گفتگویی»، مجله متن پژوهی ادبی علامه، دوره 14، شماره 46، 19-46.
7
- شمیسا، سیروس. (1378). نقد ادبی، چاپ اول، تهران: انتشارات فردوس.
8
- صرفی، محمّدرضا و هاشمی، سیّد رضا. (1390). «دفاع مقدّس، تعهّد و تحوّل در شعر قیصر امینپور». نشریّة ادبیّات پایداری. سال دوم، شمارة سوم و چهارم، 323-346.
9
- عباس، حسن. (1374). النحو الوافی، جلد چهارم، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
10
- غنیپور ملکشاه، احمد؛ محسنی، مرتضی و حقیقی، مرضیه. (1394). «دگردیسی منطق گفتگویی در اشعار قیصر امینپور»، متن پژوهی ادبی، سال 19، ش 64، 166-188.
11
- موسوی گرمارودی، علی. (1394). ترجمة نهج البلاغه، تهران: نشر قدیانی.
12
- نامور مطلق، بهمن. (1387). «باختین گفتوگومندی و چندصدایی: مطالعه پیشابینامتنیت باختینی». پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 57، 398-414.
13
- ولسون، کولن. (1992). فکرة الزمن عبر التاریخ. ترجمه: فؤاد کامل، الکویت: المجلس الوطنی للثقافة و الفنون والآداب سلسلة عالم المعرفة.
14
- همایی، جلالالدّین. (1370). یادداشتهای علامه جلالالدّین همایی دربارة معانی و بیان، به کوشش ماهدخت بانو همایی، تهران: مؤسسة نشر هما.
15